Việc kiêng xới cơm một lần là một phong tục lâu đời, được truyền lại qua các thế hệ. Dân gian có câu: "Một lần cơm cúng, hai lần cơm ăn", nhấn mạnh rằng hành động xới cơm một lần thường gắn liền với nghi lễ cúng bái cho người đã khuất. Nếu xới cơm một lần rồi đưa cho người sống, đặc biệt là người khỏe mạnh, thì sẽ mang ý nghĩa không may mắn.
Bên cạnh đó, cơm cúng thường được xới có ngọn, còn cơm ăn hàng ngày chỉ nên xới dưới miệng bát và không nên để cơm quá đầy. Tuy nhiên, nhiều người vẫn mắc phải sai lầm khi ăn cơm cùng gia đình, chỉ xới một muôi cơm đầy, để có thể ăn ít lần mà không phải xới thêm.
Khi ăn cơm, người Việt còn tuân theo một số kiêng kỵ khác để thể hiện sự tôn trọng và bảo vệ vận may cho gia đình:
Cắm đũa vào bát cơm
Giống như việc xới cơm một lần, cắm đũa vào bát cơm là hành động thường được dành riêng cho người đã khuất. Người xưa cho rằng việc này tạo ra mối liên hệ với người đã mất, tương tự như việc thắp hương. Vì vậy, việc cắm đũa vào bát cơm trong bữa ăn hàng ngày được coi là không may mắn và không tốt cho gia đình.
Giống như việc xới cơm một lần, cắm đũa vào bát cơm là hành động thường được dành riêng cho người đã khuất.
Rung đùi khi ăn
Theo quan niệm của thuật tướng số, rung đùi không chỉ là thói quen bất lịch sự mà còn là dấu hiệu của nghèo đói. Người ngồi hay rung đùi được cho là luôn bất ổn và khó có thể tích lũy tài sản, sự nghiệp.
Để đũa lộn xộn
Theo phong thủy, việc để đũa trên mâm ăn một cách lộn xộn, không có trật tự là một đại kỵ. Đũa không đều, có chiếc dài chiếc ngắn hay đặt chéo nhau là điều không may, có thể ảnh hưởng đến tài lộc và sức khỏe của các thành viên trong gia đình.
Lấy đũa gõ vào bát
Theo truyền thống, chỉ có ăn mày mới dùng đũa gõ vào bát để thu hút sự chú ý của người qua đường. Việc làm này trong bữa ăn được xem là thiếu tôn trọng và có thể khiến người khác nghĩ bạn đang phàn nàn về việc phục vụ, làm giảm sự tôn kính đối với gia chủ.
Theo truyền thống, chỉ có ăn mày mới dùng đũa gõ vào bát để thu hút sự chú ý của người qua đường.
Không cầm bát cơm lên khi ăn
Theo quan niệm của người xưa, trong khi ăn, bàn tay phải chạm hoặc nâng bát cơm lên. Việc không cầm bát cơm được cho là không tốt, vì người ăn mà không cần bát dễ gặp khó khăn về tài chính. Người xưa tin rằng thức ăn phải được đưa lên miệng, không nên cúi đầu hay cắm mặt xuống đất để ăn. Điều này thể hiện sự tôn trọng đối với bữa ăn và không làm giảm giá trị của thức ăn.
Gắp nối đũa
Một trong những điều kiêng kỵ trong bữa ăn là gắp thức ăn từ đũa của người khác bằng đũa của mình. Hành động này được cho là có liên quan đến việc gắp tro cốt của người đã khuất sau khi hỏa táng. Vì vậy, khi người khác gắp thức ăn, bạn nên đưa bát ra để nhận thay vì trực tiếp gắp thức ăn từ đũa của họ.
Đánh rơi đũa xuống đất
Đánh rơi đũa được coi là hành động thiếu tôn trọng và mang điềm xui. Cổ nhân cho rằng tổ tiên an nghỉ dưới đất, và khi đũa rơi xuống sẽ làm kinh động tới tổ tiên, mang đến những điều không may mắn.
