Hoa đu đủ đực từ lâu được dân gian xem là vị thuốc quý, có nhiều công dụng như hỗ trợ giảm ho, viêm họng, ổn định đường huyết, hạ mỡ máu, phòng ngừa ung thư... Tuy nhiên, không phải ai cũng phù hợp để sử dụng. Nhiều người dùng sai cách, sai liều hoặc không hiểu rõ cơ địa bản thân đã vô tình biến dược liệu tự nhiên này thành “con dao hai lưỡi” gây hại cho sức khỏe.
Thành phần và tác dụng của hoa đu đủ đực
Hoa đu đủ đực chứa nhiều hợp chất sinh học có lợi như flavonoid, phenol, tannin, saponin, carotenoid, vitamin A, C, E. Đặc biệt, hai hoạt chất papain và carpain là “linh hồn” của hoa đu đủ, giúp:
- Hỗ trợ tiêu hóa và làm dịu dạ dày.
- Giảm viêm, kháng khuẩn, tăng sức đề kháng.
- Trung hòa gốc tự do, làm chậm quá trình lão hóa tế bào.
- Giúp hạ mỡ máu, ổn định huyết áp, hỗ trợ tim mạch.
Chính vì những công dụng đó mà hoa đu đủ đực thường được dùng trong các bài thuốc dân gian hoặc làm thực phẩm hỗ trợ sức khỏe. Tuy nhiên, không ít người đã gặp tác dụng phụ khi sử dụng quá nhiều hoặc dùng không đúng đối tượng.
Các hợp chất papain và carpain trong hoa đu đủ đực có thể kích thích cơ trơn, tác động đến huyết áp và hệ tiêu hóa. Vì thế, không nên dùng tùy tiện nếu không có chỉ dẫn cụ thể.
5 nhóm người tuyệt đối không nên dùng nhiều hoa đu đủ đực
1. Phụ nữ mang thai
Đây là nhóm tuyệt đối không nên dùng hoa đu đủ đực. Hoạt chất papain trong hoa có thể kích thích co bóp tử cung, gây nguy cơ sảy thai, động thai hoặc sinh non.
Các nghiên cứu quốc tế đã cảnh báo rằng một số hợp chất trong đu đủ xanh và hoa đu đủ có thể làm thay đổi nội tiết và ảnh hưởng đến sự phát triển của thai nhi. Vì vậy, phụ nữ mang thai hoặc đang có kế hoạch sinh con nên tránh hoàn toàn hoa đu đủ ở mọi dạng chế biến.
2. Người mắc bệnh dạ dày – tá tràng
Hoa đu đủ có vị đắng, chứa nhiều chất kích thích tiết dịch vị.Với người đang bị viêm loét dạ dày, trào ngược thực quản hoặc đau bao tử, việc ăn hoa đu đủ thường xuyên sẽ khiến tình trạng ợ chua, đau bụng, viêm loét nặng hơn.
Nếu yêu thích vị đắng đặc trưng, bạn có thể thỉnh thoảng ăn một lượng rất nhỏ sau bữa chính, nhưng không nên dùng liên tục và tuyệt đối tránh khi đang trong đợt đau cấp.
3. Người đang bị rối loạn đông máu hoặc dùng thuốc chống đông
Hoa đu đủ có khả năng ảnh hưởng đến quá trình đông máu nhờ một số hoạt chất sinh học tự nhiên.Vì vậy, nếu bạn đang dùng thuốc chống đông (như warfarin, heparin, aspirin...) hoặc có bệnh lý giảm tiểu cầu, rối loạn đông máu, thì không nên dùng hoa đu đủ.
Khi kết hợp hai yếu tố này, cơ thể dễ bị bầm tím, chảy máu cam, xuất huyết kéo dài, thậm chí có thể gây nguy hiểm nếu không được xử lý kịp thời.
4. Người bị huyết áp thấp
Một số người uống nước hoa đu đủ hoặc ăn thường xuyên vì tin rằng nó giúp “giải độc gan, hạ huyết áp, giảm mỡ máu”. Tuy nhiên, tác dụng hạ huyết áp chỉ có lợi với người đang cao huyết áp, còn với người huyết áp thấp, lại trở thành mối nguy lớn.
Việc dùng nhiều hoa đu đủ có thể khiến huyết áp tụt nhanh, gây chóng mặt, buồn nôn, mệt mỏi, thậm chí ngất xỉu.Người huyết áp thấp nếu vẫn muốn dùng, chỉ nên dùng rất ít và có thể kết hợp cùng món ăn nhiều năng lượng, không nên dùng khi bụng đói.
5. Trẻ nhỏ dưới 5 tuổi
Hệ tiêu hóa của trẻ em, đặc biệt là dưới 5 tuổi, chưa hoàn thiện. Các enzym tiêu hóa còn yếu nên rất dễ bị kích ứng bởi các hoạt chất papain và alkaloid có trong hoa đu đủ.Nếu cho trẻ dùng, có thể gây rối loạn tiêu hóa, đau bụng, tiêu chảy, nổi mẩn hoặc dị ứng.
Vì vậy, cha mẹ tuyệt đối không nên cho trẻ nhỏ ăn hoa đu đủ, dù là luộc, xào hay hãm trà.
Tác dụng phụ khi dùng quá liều hoa đu đủ đực
Ngay cả với người khỏe mạnh, việc lạm dụng hoa đu đủ cũng có thể gây nhiều phản ứng không mong muốn:
Buồn nôn, đau bụng, tiêu chảy.
Hạ huyết áp đột ngột, chóng mặt.
Dị ứng, mẩn đỏ, nổi mề đay.
Ảnh hưởng đến chức năng gan nếu sử dụng dài ngày hoặc liều cao.
Các chuyên gia khuyến cáo: Người trưởng thành chỉ nên dùng tối đa 20g hoa đu đủ khô mỗi ngày, và nên dùng theo từng đợt ngắn, nghỉ ít nhất 1–2 tuần trước khi dùng lại.
Cách sử dụng hoa đu đủ an toàn và hiệu quả
Rửa thật sạch để loại bỏ nhựa và bụi bẩn. Nhựa đu đủ có thể gây kích ứng niêm mạc miệng và dạ dày.
Chế biến đúng cách: có thể luộc, xào, nấu canh hoặc phơi khô hãm trà. Không ăn sống hoặc dùng khi còn nhiều nhựa.
Không dùng liên tục dài ngày. Sau mỗi đợt dùng 7–10 ngày, nên nghỉ 1–2 tuần.
Kết hợp chế độ dinh dưỡng hợp lý. Hoa đu đủ chỉ nên coi là thực phẩm hỗ trợ, không phải thuốc điều trị.
Tham khảo ý kiến bác sĩ nếu đang dùng thuốc hoặc có bệnh nền để tránh tương tác không mong muốn.
