Tín ngưỡng thờ cúng tổ tiên là một phong tục vô cùng quan trọng trong đời sống của người Việt Nam. Hầu hết các gia đình đều có một bàn thờ tổ tiên trong nhà. Trong những ngày lễ đặc biệt như mùng 1, rằm, Tết hay giỗ chạp, gia chủ thường dâng hoa quả tươi và thắp hương để thể hiện lòng thành kính đối với tổ tiên. Việc thờ cúng tổ tiên không chỉ mang ý nghĩa nhớ nguồn mà còn liên quan đến phong thủy, nhằm cầu mong sự thịnh vượng và bình an cho gia đình.
Ngoài các vật phẩm như bát hương và bình hoa, gia chủ cũng cần chú ý đến việc sắp xếp di ảnh của người đã khuất một cách phù hợp. Việc đặt ảnh thờ cũng có những nguyên tắc nhất định, nhưng không phải ai cũng nắm rõ điều này.
Không tuân thủ nguyên tắc nam tả - nữ hữu
Khi sắp xếp ảnh thờ, gia chủ cần lưu ý nguyên tắc nam tả - nữ hữu, có nghĩa là ảnh của ông sẽ được đặt bên trái và ảnh của bà bên phải. Theo quan niệm xưa, cách bố trí này phản ánh quy luật tự nhiên và các hoạt động bên trong cơ thể con người.
Cụ thể, khi đứng hướng về phía Nam, mặt trời sẽ mọc ở bên trái và lặn ở bên phải. Nam giới được cho là biểu trưng cho huyết, vào buổi sáng khi can khí vượng, huyết xung. Ngược lại, phụ nữ gắn liền với thận, thể hiện sự khỏe mạnh vào buổi chiều. Từ đó hình thành quan điểm nam tả - nữ hữu, nam dương - nữ âm, nam huyết - nữ khí, nam can - nữ thận...
Ngoài ra, việc đặt ảnh thờ của bà bên phải ông cũng tượng trưng cho vai trò quan trọng của người phụ nữ, như một cánh tay phải giúp chồng nuôi dạy con cái.
Khi sắp xếp ảnh thờ, gia chủ cần lưu ý nguyên tắc nam tả - nữ hữu, có nghĩa là ảnh của ông sẽ được đặt bên trái và ảnh của bà bên phải.
Đặt ảnh thờ không ngay ngắn
Theo tín ngưỡng dân gian, ảnh thờ không chỉ đơn thuần là hình ảnh mà còn là cách để người đã khuất xác định vị trí của mình trên bàn thờ. Khi gia chủ để ảnh thờ bị nghiêng hoặc lệch, điều này có thể được xem là thiếu tôn trọng và không thành kính trong việc thờ cúng và tưởng nhớ tổ tiên. Nhiều người tin rằng việc làm này sẽ dẫn đến những quở trách và khó khăn trong cuộc sống của gia chủ.
Sử dụng ảnh thờ riêng
Ảnh thờ nên là hình ảnh riêng của từng người, không nên dùng ảnh chụp chung để làm ảnh thờ. Dù cụ ông và cụ bà có mối quan hệ gắn bó ra sao, việc sử dụng ảnh riêng trong thờ cúng thể hiện sự trang trọng và tôn kính.
Bên cạnh đó, khung ảnh thờ cũng cần được chọn lựa đồng nhất về kích thước, kiểu dáng và phải phù hợp với không gian thờ cúng, nhằm đảm bảo sự hài hòa trên bàn thờ.
Ảnh thờ nên là hình ảnh riêng của từng người, không nên dùng ảnh chụp chung để làm ảnh thờ.
Bố trí ảnh thờ theo vai vế
Ảnh thờ cần được sắp xếp theo đúng vai vế của những người được thờ cúng. Người có vai vế cao sẽ được đặt ở vị trí trung tâm và cao hơn, trong khi ảnh thờ của người có vai vế thấp sẽ được đặt ở hai bên, với độ cao thấp hơn một chút. Nếu trong gia đình có nhiều người được thờ, nên sử dụng bàn thờ tam cấp để thuận tiện cho việc bố trí ảnh thờ.
Đặt ảnh thờ sau bát hươngKhi gia chủ thờ tổ tiên kết hợp với thờ Phật, ảnh Phật hoặc tượng Phật cần được đặt ở vị trí chính giữa và cao nhất, sau đó mới đến các ảnh thờ của gia tiên. Ảnh của người đã khuất sẽ được đặt ở hai bên ảnh Phật, và phải thấp hơn một chút.
