Máy phát hiện nói dối giúp làm sạch ngân hàng
Theo đó, khi Michael Eggleton đến Almaty, Kazakhstan, vào năm 2009 để nhậm chức tổng giám đốc Eurasian Bank, ông biết rằng phải làm điều gì đó thật quyết liệt để sửa sang lại hình ảnh của đơn vị tín dụng. Đây là một trong mười ngân hàng lớn nhất Kazakhstan, đang mất tiền, và người tiền nhiệm của Eggleton đã bị bắt vì tình nghi biển thủ tiền có liên quan đến vụ mất 1,1 tỉ USD tại Alliance Bank ở Almaty, do ông lãnh đạo từ năm 2002 – 2007. (Sau này ông bị kết án có tội). Ba ngân hàng khác ở Kazakhstan vỡ nợ với số tiền lên đến 20 tỉ USD.
 |
| Giảo nghiệm ở máy phát hiện nói dối. |
Thế là Eggleton nhập một máy dò tâm lý (polygraph) vào đất nước Trung Á nói trên. Eggleton, 44 tuổi, một cựu nhân viên Merrill Lynch và Credit Suisse, sinh tại Mỹ. Ông nói: “Không có chuyện bí mật trong các ngân hàng. Tôi đang cố đối phó với những lo âu của thị trường”.
Kazakhstan, với khoảng 3% trữ lượng dầu và 1% gas thế giới đã được chứng minh, xếp thứ 133 trong số 176 nước về Chỉ số nhận thức tham nhũng năm 2012 của báo cáo Minh bạch quốc tế, sau Uganda và Nicaragua. Hối lộ tràn lan trong ngành ngân hàng. Cứ bảy người vay tiền thì có một khoản đút lót để bảo đảm khoản vay, theo một điều tra hồi năm ngoái của Sange Research Center ở Almaty. Những người sở hữu Eurasian Bank, Alexander Machkevitch, Alijan Ibragimov, và Patokh Chodiev, còn kiểm soát công ty mỏ Eurasian Natural Resources Corp. ở London, đang bị Văn phòng gian lận nghiêm trọng của Anh điều tra về việc hối lộ ở Kazakhstan và Congo. Hồi tháng 8, công ty cho biết sẽ hợp tác toàn diện với cuộc điều tra.
Việc sử dụng máy polygraph đã giúp giảm chuyện ăn cắp, trong đó có những món lại quả khi cho vay, Eggleton cho biết nhưng từ chối cung cấp số liệu. Ông bắt đầu dùng máy đều đặn vào tháng 1/2010. Mặc dầu việc giảo nghiệm hàng năm là tự nguyện, các nhân viên từ chối sử dụng máy không thích hợp để được thưởng và thăng tiến, ông nói. Bản thân ông cũng đăng ký giảo nghiệm qua máy mỗi năm một lần.
Hơn 600 nhân viên đã rời khỏi Eurasian Bank trong năm đầu tiên sử dụng máy phát hiện nói dối, con số nhân viên giảm xuống còn 2.010, một người phát ngôn của công ty cho biết. Lực lượng lao động giờ đây tăng lên 5.70. Nhân viên của ban giám đốc, giám đốc chi nhánh và giám đốc các uỷ ban tín dụng và hành thu đều được yêu cầu giảo nghiệm. Ngân hàng trở thành đơn vị ít tham ô thứ ba trong số 24 tổ chức tín dụng thương mại vào tháng 2/2012, theo điều tra của Sange.
Ngân hàng, bất động sản, xăng dầu Việt Nam cũng cần máy phát hiện nói dối
Từ sự thành công lớn trong việc chống tham nhũng ở Kazakhstan, đã có không ít ý kiến cho rằng Việt Nam cũng nên nhanh chóng nhập những chiếc máy phát hiện nói dối phục vụ công tác chống tham nhũng đang ngày càng phức tạp, đặc biệt là trong các ngành kinh tế như ngân hàng, xăng dầu, bất động sản...
Tương tự như ngân hàng Eurasian Bank, ngành ngân hàng ở Việt Nam cũng rất cần những chiếc máy nói dối để có thể phát hiện và xử lý tình trạng nợ xấu mỗi lúc báo một kiểu, khiến người dân không khỏi thắc mắc, lo lắng.
Mới đây, báo cáo của các ngân hàng thương mại Việt Nam cho thấy tình hình nợ xấu của nước ta không có gì đáng lo ngại, tỷ lệ nợ xấu vẫn ở mức cho phép. Phó thống đốc Ngân hàng Nhà nước (NHNN), ông Đặng Thanh Bình còn thông báo những tin đáng mừng khi trong năm 2012 và 7 tháng đầu năm 2013, các ngân hàng thương mại đã chủ động xử lý bằng chính nguồn thu nhập của mình khoảng 85.000 tỷ đồng nợ xấu. Theo số liệu tổng hợp từ báo cáo của các ngân hàng thương mại, trong quý II, tỉ lệ nợ xấu của toàn hệ thống tiếp tục giảm, hiện còn 4,46% trên tổng dư nợ.
Tuy nhiên, theo báo cáo tài chính hợp nhất giữa niên độ của các ngân hàng sau 6 tháng đầu năm, riêng BIDV, Vietcombank và VietinBank nợ xấu đã chiếm tới hơn 23.100 tỷ đồng.
Bên cạnh đó, tại hội thảo "Giải pháp tăng cường nâng cao năng lực, hiệu quả của công tác thanh tra, giám sát an toàn hoạt động ngân hàng" được tổ chức mới đây tại Hà Nội, Phó Thống đốc Bình cũng đã phải thừa nhận, có hiện tượng ngân hàng, vì sợ ảnh hưởng đến mục tiêu và con số lợi nhuận mà trích lập dự phòng rủi ro thấp đi. Ông Bình cho biết, đã xử lý 6 ngân hàng yếu kém. Theo báo cáo, nợ xấu không ngân hàng nào cao hơn 2,5%; nhưng thực tế, khi cơ quan thanh tra NHNN tìm hiểu kỹ, thì tỷ lệ nợ xấu lên tới 30%, thậm chí có nhà băng lên tới 60%.
Trong khi đó, nhiều chuyên gia kinh tế trong và ngoài nước đều cho rằng, số liệu nợ xấu được công bố là chưa chính xác, các tổ chức tín dụng còn che giấu rất nhiều.
Ông Jon M.Sheehan, Giám đốc khu vực Đông Nam Á của Tập đoàn Capital Service cho biết, các ngân hàng vì áp lực với cổ đông, sợ mất vốn, mất thương hiệu, cổ phiếu mất giá trên thị trường chứng khoán nên không muốn công khai con số thực. Cứ như vậy, nợ xấu bị che đậy và treo lại sau nhiều năm, cuối cùng có thể đi vào vết xe đổ của Philippines tại cuộc khủng hoảng tài chính 1997.
Theo quy định, ngân hàng phải trích lập 100% dự phòng cho các khoản nợ được được xếp vào nhóm 5 – có khả năng mất vốn. Điều này cũng đồng nghĩa với việc, 8 ngân hàng niêm yết của Việt Nam đã phải trích lập trên 14.000 tỷ đồng cho các khoản nợ có khả năng mất vốn trên và lợi nhuận của các ngân hàng cũng bị giảm một khoản tương ứng nhằm đảm bảo an toàn tài chính cho ngân hàng.
Chính vì vậy, thiết nghĩ ngành ngân hàng nên sớm nhìn nhận vào thực tế để có những giải pháp đúng đắn xử lý tình trạng nợ xấu cũng như tiếp tục phát triển mạnh mẽ.
Bên cạnh ngân hàng, bất động sản Việt Nam cũng là ngành rất cần có sự hỗ trợ của máy phát hiện nói dối bởi tình trạng báo cáo không ổn định, lúc cần thì báo lãi, khi muốn xin cứu trợ lại có thể báo lỗ ngay lập tức.
Đầu năm 2013, theo báo cáo kết quả sản xuất, kinh doanh của các doanh nghiệp xây dựng, bất động sản thuộc Bộ Xây Dựng năm 2012, trong khi liên tục đối mặt với những khó khăn như: thị trường bất động sản tiếp tục trầm lắng; các doanh nghiệp thiếu vốn nghiêm trọng cho sản xuất và đầu tư phát triển nhưng không đủ chuẩn để có thể tiếp cận tín dụng, lãi suất cho vay tuy đã giảm nhưng vẫn còn ở mức cao, nhiều doanh nghiệp không dám vay... Nhưng tổng số doanh nghiệp ngành xây dựng kinh doanh có lãi vẫn khá cao, đạt 42.197 doanh nghiệp (năm 2011 là 33.362 doanh nghiệp), chiếm hơn 80% số doanh nghiệp hiện đang hoạt động. Số doanh nghiệp kinh doanh thua lỗ là 15.296 doanh nghiệp (năm 2011 là 14.998 doanh nghiệp).
Tuy nhiên, chi vài tháng sau đó, các doanh nghiệp bất động sản đã đồng loạt kêu trời, than lỗ khủng, nguy cơ phá sản...để có được gói hỗ trợ 30.000 ty từ NHNN với hy vọng phá băng thị trường bất động sản.
Chính vì vậy, sự có mặt của máy phát hiện nói dối là rất cần thiết, sẽ giúp chính những người trong ngành, các vị lãnh đạo và cả người dân nhìn rõ hơn thực trạng của ngành từ đó có những giải pháp phù hợp và hiệu quả.
Một ngành nữa cũng rất cần đến máy phát hiện nói dối đó chính là xăng dầu. Nếu có người nói các báo cáo về tình hình làm ăn của ngành xăng dầu nước ta đang đẩy người dân vào mê hồn trận có lẽ cũng hoàn toàn dễ hiểu bởi tình trạng báo lỗ, khoe lãi liên tục thay đổi.
Tập đoàn Xăng dầu Việt Nam - Petrolimex mới đây đã công bố kết quả kinh doanh 6 tháng đầu năm 2013 với mức lãi trước thuế gần 900 tỷ đồng. Trong đó, mảng kinh doanh xăng dầu chiếm tỷ trọng 43%, đạt gần 390 tỷ đồng. Đây cũng là mảng hoạt động mang lại lợi nhuận lớn nhất cho Petrolimex trong 6 tháng đầu năm.
Trong khi lãi lớn nhờ giá xăng liên tục tăng thì DN xăng dầu lại viện cớ giá đang lỗ để không chịu giảm giá xăng dầu dù những tuần đầu tháng 8, giá xăng dầu thế giới xuống thấp bởi nếu tính trong thời gian khoảng vài ngày thì doanh nghiệp có lãi, nhưng quy định của Nhà nước khi xác định giá là phải tính giá cơ sở 30 ngày thì doanh nghiệp lại chỉ hoặc hòa vốn, hoặc đang lỗ, nên không có sự thay đổi về giá.
Kiên định báo lỗ đến tận 22/ 8, ngành xăng dầu mới quyết định giảm giá xăng ở mức 300 đồng/lít. Theo đó, các đầu mối phải giảm giá bán xăng tối thiểu 300 đồng mỗi lít, nhưng bù lại vẫn được sử dụng Quỹ Bình ổn giá 300 đồng mỗi lít như hiện nay để bù đắp khó khăn trong kinh doanh.
Với những vấn đề đáng ngại kể trên, có lẽ lãnh đạo các ngành ngân hàng, bất động sản, xăng dầu cần nhập những máy phát hiện nói đói về sử dụng càng sớm càng tốt để có thể minh bạch tài chính và chống tham nhũng một cách có hiệu quả.
