Ngày 23 tháng Chạp hàng năm là ngày người Việt cúng ông Công ông Táo với đặc trưng là cúng cá chép. Truyền thuyết dân gian kể rằng ngày 23 tháng Chạp theo truyền thống là ngày ông Công ông Táo về trời bẩm báo chuyện nhân gian một năm qua và chuẩn bị cho năm mới bởi thế các gia đình cần phải làm lễ để tiễn ông Công ông Táo lên trời. Trong truyền thuyết thì ông Công ông Táo cưỡi cá chép bay về trời nên gia chủ cần có cá chép làm phương tiện cho ông.
Cá cúng ông Táo nên là: Cá giấy, cá nấu chín hay cá sống?
Xa xưa khi cuộc sống còn nghèo đói thì thường là người ta nua cá chép về rán lên như một món ăn rồi cúng gia tiên và thần linh vào dịp Tết ông Công ông Táo. Cá rán tức là hóa kiếp để cá trở thành phương tiện cho ông Công ông Táo lên trời sau đó gia đình thụ lộc như các món cúng khác.
Khi cuộc sống phú quý dần lên người ta lại cho rằng mua cá chép sống về cúng rồi phóng sinh, cá sống bơi được mới giúp ông Công ông Táo bay được lên trời. Hơn nữa cá phóng sinh thể hiện ý nghĩa nhân văn. Gần đây thì lại có nhiều gia đình mua cá chép giấy cúng rồi đốt để "hóa" làm phương tiện cho Táo lên trời như kiểu đốt vàng mã cho ông bà tổ tiên.
Nghi thức cúng ông Công ông Táo thể hiện sự biết ơn vói vị thần cai quản trong bếp, biết ơn thần linh. Với nhiều người việc cúng cá chép còn để ông Công ông Táo lên trời kịp thời bẩm báo với thiên đình sẽ có lộc, may mắn cả năm.
Nhiều gia đình cúng cá rán
Trong quan niệm văn hóa thì nhiều người khuyến khích cúng cá chép sống rồi phóng sinh vì ngoài ý nghĩa thờ cúng để dâng Táo quân phương tiện đi lại thì còn mang ý nghĩa nhân văn. Tuy nhiên càn phóng sinh đúng để cá sống được. Còn cá giấy đốt giống như vàng mã nên hạn chế đốt vì không có lợi ích mà còn có thể gây hại. Cá chín thì được xem là một món ăn cho người cúng như gà, xôi. Bởi thế nếu bạn có thể phóng sinh và chọn được cá có thể sống tốt sau phóng sinh, có địa điểm phóng sinh thích hợp thì nên cúng cá sống rồi mang đi phóng sinh. Cúng cá chép sống vừa mang ý nghĩa tâm linh vừa thể hiện nhân văn từ tâm, không sát sinh mà phóng sinh, tích thêm phước thiện lành cho gia chủ.
Cá cúng xong phóng sinh mang ý nghĩa tốt lành
Cách chọn cá chép sống cúng ông Công ông Táo chuẩn nhất
Hiện nay sẽ có nhiều người bán cá chép đỏ, tương tự một loại chép cảnh hoặc mua chép đồng. Màu đỏ của cá chép mang lại may mắn, cảm giác rực rỡ. Còn bạn có thể mua cá chép đồng. Do đó tùy gia đình mà có thể chọn loại cá mình mong muốn và mình có khả năng mua.
Khi mua cá chép sống để phóng sinh nên chú ý chọn cá còn khỏe, bởi tốt, không bong tróc vẩy cá bơi khỏe. Chú ý quan sát cá và không để cá trong chậu cúng lâu. Cá cúng không nhất thiết phải là cá to mà nên chọn loại phù hợp với kinh tế và quan trọng cá khỏe mạnh. Để thử độ khỏe mạnh của cá, người mua có thể chạm nhẹ vào mặt nước chậu đựng cá, nếu thấy cá bơi nhanh, quẫy mạnh thì đó là con cá khỏe mạnh. Bạn có thể kiểm tra khi lật cá, mang cá đỏ tươi nghĩa là đó là cá khỏe mạnh. Nếu mang cá màu đỏ thâm thì đó là con cá yếu, chỉ để một thời gian ngắn có thể chết. Đặc biệt khi đi phóng sinh phải đảm bảo vị trí phóng sinh, tránh để túi nilon bừa bãi, tránh thả cùng túi khiến cá bị chết.
Lưu ý khi cúng cá chép ngày ông Công ông Táo 23 chạp
Khi chọn cúng cá sống cúng ông Táo thì bạn nên lưu ý thả cá vào bát nước sạch thả thêm một cọng rêu nhỏ vào bát nếu mua cá trước thời gian cúng lâu. Khi thắp hương cúng thì chú ý bát (chậu) đựng cá chép được để cạnh mâm cỗ cúng và phải sạch sẽ. Cá chép mua về nên thực hiện nghi thức cúng sớm để khi đi thả cá còn khỏe mới sống được, tránh làm cá yếu cá chết lại phạm kỵ sát sinh.
Cúng bao nhiêu con cá mới phù hợp?
Trong tâm linh thờ cúng nên chọn số lẻ để cúng. Riêng với cúng ông Công ông Táo thì nên chọn số lượng 3 con cá chép. Đó là vì theo truyền thuyết gia đình táo quân có 2 ông 1 bà nên cần cúng số lượng là 3. Tuy nhiên việc cúng là tùy tâm không bắt buộc, tùy theo niềm tin gia chủ có thể dùng 1 con cá chép.
*Thông tin mang tính tham khảo chiêm nghiệm
