Theo lịch sử Việt Nam có một dòng họ đã sản sinh ra 31 vị vua và có 2 người được ghi danh là anh hùng dân tộc. Ở kỷ nguyên độc lập của nước ta bắt đầu sau hơn 1.000 năm Bắc thuộc. Thời kỳ này được đánh dấu bằng chiến thắng Bạch Đằng năm 938 do Ngô Quyền lãnh đạo. Một năm sau, Ngô Quyền lên ngôi vua, nhà Ngô bắt đầu. Ông trở thành vị vua nước Việt đầu tiên trong kỷ nguyên độc lập. Liên tiếp thời gian đó, nước Việt có rất nhiều vị vua lên ngôi, trải qua nhiều triều đại.
Ở Việt Nam, dòng họ Lê có 2 triều đại là nhà Tiền Lê (980-1009) và nhà Hậu Lê (1428-1789). Về nguồn gốc, sử sách ghi lại rằng họ Lê Việt Nam là một trong những dòng họ đặc trưng của dân tộc Lạc Việt, đã định cư ở đất Thanh Hóa và Ninh Bình từ lâu đời. Đây là dòng họ đã có thời gian lên ngôi vua dài nhất lịch sử.
Theo Gia phả họ Lê, dòng họ này được coi là thủy tổ của người Việt từ thời khai sinh lập địa bắt đầu với dân tộc Lạc Việt. Theo sách "Lễ hội và Danh nhân lịch sử Việt Nam", Thục phán An Dương Vương là người dòng họ Lê ở Mỹ Đức, Hà Nội. Cuối thời Hùng Vương thứ 18, năm 258 trước Công nguyên, Thục phán lên ngôi xưng là An Dương Vương, bỏ Quốc hiệu Văn Lang, đổi tên là Âu Lạc, đóng đô ở Đông Kinh, xây thành Cổ Loa. Thục phán An Dương Vương được tôn là thủy tổ của dòng họ Lê.
Trải qua hàng ngàn năm lịch sử, cùng trăm họ, họ Lê đã đóng góp công sức, tài năng, trí tuệ và xương máu để xây dựng và bảo vệ giang sơn Việt Nam. Dòng họ Lê đã có đến 2 lần lập ra triều đại: nhà Tiền Lê trị vì 29 năm (980-1009), nhà Hậu Lê trị vì 361 năm (1428-1789). Vị vua mở đầu cho nhà Tiền Lê là Lê Hoàn. Vua mở đầu cơ nghiệp của nhà Hậu Lê là Lê Thái Tổ - Lê Lợi.
Theo sách “Việt Nam sử lược”, cả 2 triều Tiền Lê và Hậu Lê đều khởi phát từ Thanh Hóa ngày nayTheo sách “Việt Nam sử lược”, cả 2 triều Tiền Lê và Hậu Lê đều khởi phát từ Thanh Hóa ngày nay. Theo sác sử ghi lại trong số 31 vị vua mang họ Lê, Lê Hiển Tông là vị vua có thời gian trị vì lâu nhất. Ông ngồi trên ngai vàng suốt 46 năm (1740-1786). Tuy nhiên giai đoạn này vai trò của vua Lê không được thể hiện rõ ràng vì bị quyền lực của chúa Trịnh lấn át.
Ngược lại, theo "Đại Việt Sử Ký Toàn Thư", vị vua Lê có thời gian trị vì ngắn nhất là Lê Long Việt (Lê Trung Tông, con của vua Lê Đại Hành). Ông chỉ được trị vì vỏn vẹn 3 ngày rồi bị em trai là Lê Long Đĩnh lật đổ. Đặc biệt là, trong dòng họ Lê có 2 vị vua là Lê Hoàn và Lê Lợi được Bộ Văn hóa, Thể thao và Du lịch xếp vào danh sách 14 vị Anh hùng tiêu biểu của Việt Nam theo thứ tự thời gian vào năm 2013.
