Cô Petchinda Chantamart (35 tuổi), người may mắn sống sót trong vụ vỡ đập thủy điện Xepian - Xe Nam Noy ở Lào kể lại giây phút kinh hoàng trong đêm vỡ đập. Cô cho biết đầu tiên cô nghe một tiếng động lớn giống như tiếng bom nổ cách nơi ở của cô vài km trước khi một âm thanh lạ xuất hiện, nghe như tiếng gió.
Theo bản năng, cô biết rằng một trong những con đập đang xây gần làng Xay Done Khong đã bị vỡ. Cô bắt đầu đi gõ cửa các nhà hàng xóm, giục họ chạy tới những nơi cao hơn. "Nước đang tràn tới", Chantamart gào lên.
Chỉ trong nửa tiếng đồng hồ, nước đã đến bản Xay Done Khong của cô, ngập tới 9m và tiếp tục dâng cao.
Sự cố vỡ đập xảy ra quá nhanh khiến hàng nghìn người gặp nạn
Người phụ nữ 35 tuổi cùng hàng trăm người dân tại bản Xay Done Khong đã thoát khỏi dòng nước lũ chết chóc khi đập phụ của thủy điện Xepian - Xe Nam Noy vỡ vào hôm 23/7 giữa lúc mưa lớn. Song những người khác lại không may mắn như vậy khi một con đập phụ trong dự án thủy điện Xe-Pian Xe-Namnoy trị giá hàng tỷ đô la bị vỡ khiến hơn 5 tỉ mét khối nước trút xuống hạ lưu.
Theo Chantamart, 15 người trong làng cô, trong đó có 9 trẻ em vẫn đang mất tích. Cô không thể chạy tới nhà họ để báo tin vì nước lũ dâng quá nhanh. "Từ tận đáy lòng, tôi rất lo cho họ", Chantamart tâm sự.
Cô Chantamart còn nói rằng cô không còn hy vọng nhiều về việc nhà cô hay làng cô còn sót lại thứ gì. "Nhà cửa bị lũ cuốn trôi hết rồi", cô Chantamart nghẹn ngào nói.
Sau khi cô và hàng trăm người khác sơ tán tới chỗ an toàn, các binh sĩ và giới chức địa phương đã đưa họ tới một nhà kho từng dùng để trữ cà phê ở thị trấn Paksong, phía tây con đập để lánh nạn.
Bên trong nhà kho ở Paksong, người lớn, trẻ em ngồi dựa vào những bao tải quần áo và ăn cơm nếp trong những hộp đựng bằng xốp. Một số khác nằm xuống những tấm bạt được trải ra trên sàn bê-tông, đưa mắt nhìn vô định.
Các tình nguyện viên chuẩn bị cơm cho những người bị mất nhà cửa do vỡ đập.
Cô Chantamart nói rằng cô không chắc ai chịu trách nhiệm vụ việc nhưng theo cô, chính phủ và công ty đứng sau dự án đập thủy điện Xe-Pian Xe-Namnoy nên thực hiện nhiều hành động hơn để giúp đỡ các nạn nhân.
"Người dân ở đây đang bị sốc, sợ hãi và cảm thấy tiếc cho nhau vì sự mất mát", cô Chantamart nói, đồng thời cho biết thêm rằng khoảng 70% dân làng cô là người dân tộc thiểu số chủ yếu trồng gạo và cà-phê.
"Mọi người ở làng tôi mất tất cả, từ thú vật đến nhà cửa. Tất cả những gì mà chúng tôi còn giữ được là tính mạng của mình", ông Den Even Den, một nông dân đến từ bản Xay Done Khong, chia sẻ.
Trong một buổi họp báo vào ngày 25/7, Thủ tướng Lào Thongloun Sisoulith thông báo,131 người vẫn đang mất tích và hơn 3.000 người không có nhà để ở. Nhiều người đã trèo lên nóc nhà và các cây cao để chờ cứu sau khi các bản làng và ruộng nương bị ngập nước. Tính đến nay, đã có ít nhất 26 người thiệt mạng.
Tổ chức Sông ngòi Quốc tế, một tổ chức phản đối sự phát triển nhanh của các đập thủy điện tại Lào, cho rằng đập phụ bị vỡ là do nước lũ tràn về khiến quá tải. Điều này chứng tỏ nhiều con đập đã không được thiết kế để đối phó với thời tiết khắc nghiệt giống như những cơn mưa lớn vào hôm 23/7.
“Thời tiết ngày càng khắc nghiệt do biến đổi khí hậu. Điều này đe dọa đến tính mạng của hàng triệu người sinh sống ở hạ lưu”, New York Times dẫn một thông báo trên mạng của tổ chức này. Theo đó, những người sống gần con đập chỉ có vài giờ để sơ tán.
Bảy ngôi làng tại Sanamxay, tỉnh Attapeu, đã bị ngập lụt và hơn 6.000 người đã phải sơ tán do vỡ đập. Công tác dọn dẹp hiện trường sau thảm họa được dự báo sẽ rất khó khăn vì bom mìn còn sót lại thời chiến tranh.
