(Phunutoday) - Trong sâu thẳm trái tim, mỗi người đều có quyền dành một góc tâm hồn mình để ấp ủ một tình yêu. Nhưng tôi không cắt nghĩa được vì sao chị Nguyễn Thị Thanh Hương, Tổng Giám đốc một công ty chuyên nhập khẩu các sản phẩm hóa mỹ phẩm của CHLB Đức, một nữ doanh nhân ngay giữa thủ đô ồn ào phố xá, lại có một tình yêu nồng nàn, bền bỉ với trái táo mèo (quả Tình Yêu của người Mông) đến kỳ lạ như thế!
[links()]
“Mặt trời mọc lên từ má em…”
Những ai đã có dịp lên Sơn La, Yên Bái, Lai Châu, Lào Cai… đều biết ít nhiều về quả táo mèo, người Mèo gọi là quả “Tu Di” (quả Tình Yêu), quả Sơn Tra. Khách du lịch đi vào mùa thu hoạch táo mèo thế nào cũng mua vài cân về làm quà, còn cánh đàn ông thì thế nào cũng mua bằng được vài chai rượu táo mèo để khi về xuôi mời bạn bè thưởng thức.
Quả táo mèo thường nhỉnh hơn quả táo ta. Khi chưa chín quả có màu vàng xanh, khi sắp chín thì vỏ vàng hơn xen lẫn phớt hồng, một màu hồng khó tả chính xác bởi cứ hồn nhiên và đáng yêu như má trẻ thơ.
 |
| Chị Hương, Tổng giám đốc Công ty Lộc Hương |
Hàng năm, vào tháng 8, tháng 9 và tháng 10 là lúc thu hoạch táo mèo, nếu may mắn có mặt ở vùng núi cao Mù Cang Chải, Tà Xùa, Làng Chiếu, Xim Vàng, Kang Chú… thuộc vùng Tây Bắc nước ta, bạn sẽ không khỏi bâng khuâng trước vẻ đẹp tự nhiên, dân dã nhưng tràn đầy sức sống của những đồi cây táo mèo trĩu quả.
Là nhà báo tôi được đi nhiều nơi, may mắn tiếp xúc với nhiều con người với những số phận khác nhau và cũng biết được nhiều chuyện hay, dở về tình yêu. Mỗi con người đều có quyền dành một góc để ấp ủ một tình yêu trong trái tim mình.
Nhưng tôi không cắt nghĩa được vì sao Tổng Giám đốc Nguyễn Thị Thanh Hương lại có một tình yêu nồng nàn, bền bỉ với trái táo mèo đến thế?
Không chỉ một lần, tôi đã chứng kiến khi đến bên rổ táo mèo đang căng độ chín, Hương xoay xoay trái táo mèo trên tay, miệng xuýt xoa và hồn nhiên cất tiếng hát đằm thắm, thiết tha: “Mặt trời mọc lên từ má em…”.
Không chỉ một lần, tôi thấy Hương ngẩn ngơ ngắm nhìn những trái táo mèo ngoan ngoãn ngủ yên trong bình rượu, ánh mắt Hương sáng rạng ngời. Và không chỉ một lần, khi nhìn những tấm hình có quả táo mèo chín mọng mà tôi chụp làm tài liệu cho một dự án, Hương thích thú hỏi:
“Làm sao mà anh có thể chụp được cái màu quả chín đáng yêu đến thế?”. Tôi không giải thích cặn kẽ, bởi cái máy ảnh Canon 550D đã giúp tôi ghi lại trung thực màu quả sơn tra chín, nhưng tôi biết màu sắc tấm ảnh trở nên đẹp hơn, sinh động hơn gấp nhiều lần chính là do ánh mắt của Hương, tình yêu của Hương đối với táo mèo…
Hương như bị táo mèo hút hồn từ nhỏ, trong khi bạn bè cùng lứa tranh nhau nói đến ước mơ lớn lên làm cô giáo, kỹ sư, bác sĩ, diễn viên điện ảnh… thì cô bé Hương lại ước mơ mình được ông bụt nhân từ hiện lên ban cho phép thần, biến tất cả những rặng đồi núi hoang vu phía xa thẳm kia thành những vùng đồi núi ngút ngàn cây táo mèo.
Lớn hơn, bạn bè Hương đã biết bàn tán về vẻ đẹp sang trọng của trang sức, về những viên đá đỏ có giá trị rất lớn mà người ta khai thác được ở vùng quê Lục Yên, Yên Bái.
Lứa học trò tinh nghịch cùng tuổi với Hương trong giờ ra chơi thường túm năm tụm ba với nhau ở góc sân trường sôi nổi nói chuyện về ước mơ. Trong khi các bạn mơ ước xa xôi nhiều điều thì Hương thản nhiên: “Tao chỉ thích Yên Bái mình lắm táo mèo”, khiến cả nhóm bạn gái bò lăn ra cười.
Điều lạ là, Hương không phải người Yên Bái. Khi bố chị được điều động lên vùng Tây Bắc công tác những năm 1960, Hương theo gia đình lên học phổ thông ở Yên Bái. Vậy mà, trong trái tim chị, hình ảnh con người các dân tộc, nhất là người dân tộc Mông và từng dãy núi rừng trùng điệp cây táo mèo, đã trở thành tình yêu máu thịt của chị.
Chị rời Tây Bắc về với phố phường đã hơn 30 năm, nhưng sâu trong trái tim chị vẫn tràn ngập một tình yêu thiêng liêng với Tây Bắc, với từng quả Tu Di.
Hồi nhỏ, Hương chỉ mơ ước làm sao cây táo mèo mọc thật nhiều, thật trĩu quả để bà con người dân tộc Mông thu hái về nấu rượu, làm dấm, bán quả cho người dưới xuôi để đời sống đỡ khổ. Sau này, trò chuyện với bà con dân tộc Mông và tìm hiểu thêm qua sách báo, Hương mới biết quả táo mèo có tác dụng bổ dưỡng cơ thể, giúp người sau khi chữa bệnh ăn uống ngon hơn.
Táo mèo không những là vị thuốc có tác dụng giúp tiêu hoá, giảm cân mà còn có khả năng phòng chống các rối loạn chuyển hoá lipid, giảm mỡ máu, điều hoà hoạt động tim mạch.
Hương nói: “Em biết trái táo mèo nhỏ bé, hồn nhiên. Cây táo mèo mọc dân dã, và thường sống trên những vùng đồi núi có độ cao 1.500 m trở lên so với mực nước biển, nên thấm đẫm gió núi, mưa ngàn, sương sa, nắng gắt, có lẽ vì vậy mà trái táo mèo có đủ vị ngọt, đắng, chát, chua. Cây táo mèo như truyền cho người Mông bài học kiên cường trước khắc nghiệt của thiên nhiên và trước gian khó của cuộc đời”.
Bất ngờ từ chai rượu “Tình Yêu” đến triết lý “Ly Say”
Không thể nhớ nổi mình đã có bao nhiêu lần đi dự lễ cưới, đến chia vui, chúc phúc cho bao cặp vợ chồng, nhưng lần đầu tiên trong đời, mùa cưới năm 2011, tôi được biết một buổi lễ thành hôn được tổ chức với một nét độc đáo khó quên. Đó là lễ cưới của cháu Phương, con gái của Hương đi lấy chồng.
Điều ngạc nhiên nhất mà mẹ cô dâu dành cho khách là ở giữa khoảng sân nhỏ bên trong nhà hàng có một cái bàn để bày những chai rượu táo mèo do chính chị làm nên. Một chiếc lù cở đựng đầy những trái táo mèo chín ửng hồng, bẽn lẽn đứng bên cạnh bàn rượu táo mèo càng làm cho không gian lễ cưới thêm đáng yêu, sinh động.
Thêm một lần tôi lại bị ngạc nhiên, khi thấy tất cả những chai rượu táo mèo để ở đây bên ngoài đều được quấn một lớp dây gai nhỏ, không thể nhìn thấy màu sắc của rượu thế nào. Nhưng rõ ràng lớp dây gai quấn kín thân chai rượu tạo cảm giác ấm áp, chắc tay khi ta cầm chai rượu lên.
Thấy tôi và mọi người ngắm nghía chai rượu, Hương như hiểu điều băn khoăn mà chúng tôi chưa tiện hỏi. “Điều quan trọng nhất là trước khi rót rượu ra ly, khi anh chưa biết gì về thứ nước trong chai, anh sẽ có cảm giác tò mò, háo hức.
Rượu táo mèo này sẽ như cảm xúc người phụ nữ trước tình yêu, sẽ làm anh nóng lên, lâng lâng, nồng nàn nhưng vẫn giữ được vẻ kín đáo. Nếu anh biết nhiều về người phụ nữ dân tộc Mông, anh sẽ có cảm xúc trước sự kín đáo kỳ diệu như vậy đấy. Thưởng thức rượu cũng vậy, do đó em gọi đây là rượu Tình yêu”. Hương nhẹ nhàng giải thích.
Tôi sững người: hóa ra trên cái vỏ chai rượu táo mèo có lớp dây gai bao bọc kia, nhìn rất giản dị mà dạy cho ta những điều sâu sắc vô cùng, nhân văn vô cùng về tình yêu, về người phụ nữ. Tôi chợt thấy xấu hổ với Hương vì trước đó tôi có ý chê rằng: chai rượu mà đem quấn kín như thế ai biết màu sắc nó ra sao?
Sáng tạo quấn sợi gai kín vỏ sản phẩm chai rượu táo mèo, rồi “đội” cho những chai rượu đó một “cái mũ” bằng vải đỏ và tạo nên một cặp rượu gồm một chai lớn, mộ chai bé (tượng trưng cho một người đàn ông và một người phụ nữ) này chính là của Hương.
5 năm trước, những chai rượu táo mèo như thế này đã tham gia hội chợ triển lãm Nông nghiệp Việt Nam và dịp kỷ niệm ngày Phụ nữ Việt Nam 20/10/2011, trong “Ngày sáng tạo Phụ nữ Việt Nam do Hội LHPN Việt Nam tổ chức” tại Hội chợ -Triển lãm, gian hàng rượu táo mèo độc đáo của Công ty Lộc Hương cũng rất được chú ý.
Tại lễ cưới đó, tôi còn vô cùng ngạc nhiên vì được mời uống rượu bằng một cái ly độc đáo: đáy ly lồi chứ không phẳng như tất cả mọi loại ly khác. Khi đặt lên bàn, cái ly không thể đứng thẳng mà chỉ đứng nghiêng.
Tôi có thể xoay cái ly quay tứ phía nhưng nó không thể đổ, bởi bên dưới đáy ly nhọn như con quay gỗ mà tuổi thơ chúng tôi vẫn tự làm để chơi với bạn bè. Hỏi về cái ly có hình dáng lạ đời, Hương cho biết, khi bắt tay vào chế biến rượu táo mèo, Hương đã nghĩ đến đặt tên là Rượu Tình Yêu, vậy cũng cần có một cái ly đặc biệt đi kèm.
Và Hương quyết định đặt một công ty thủy tinh sản xuất ra những chiếc ly đáy lồi để làm thành những bộ sản phẩm rượu táo mèo rất ý nghĩa.
Hương đặt tên cái ly đáy nhọn là “Ly Say”, nhưng trên những chiếc ly đó Hương cho in những chữ “Tu Di” và “Tả xùa”. “Tu Di” là sơn tra, là cách gọi quả táo mèo của người Mông, cũng có nghĩa là Tình Yêu. Còn Tả Xùa là địa danh đỉnh núi mà Hương rất ấn tượng bởi gắn liền với mối tình hai người con trai, con gái Mông trong phim “Vợ chồng A Phủ”.
Triết lý về cái Ly Say, Hương nói: “Uống rượu, mà nhất là khi được uống rượu ngon, người ta phải uống say sưa, uống thật đã, say tới mức ngả nghiêng trời đất, say tới mức thấm tận gan ruột và đầu óc lâng lâng, hư hư ảo ảo, có khi không nhớ nổi đường về.
Khi anh say, để chiếc ly này xuống bàn nó sẽ ngả nghiêng như say cùng chủ, nhưng cũng chính nó sẽ khéo léo nhắc anh: say nhưng không được đổ gục. Cuộc đời cũng thế anh ạ, vì nhiều lý do, và trong nhiều trường hợp, có thể có lúc chúng ta say say, chúng ta ngả nghiêng, nhưng hãy nhớ đừng để bị đổ, đừng để bị gục ngã”.
Hương nhẹ nhàng nói, chúng tôi nhìn lại chiếc ly say, bỗng thấy lạnh sống lưng bởi hôm nay, người phụ nữ nhỏ bé này đã cho tôi một bài học lớn, một triết lý sâu sắc từ một chiếc ly nhỏ, tưởng như là một vật dụng rất thông thường.
Là Tổng giám đốc Công ty Lộc Hương, chuyên nhập khẩu các sản phẩm hóa mỹ phẩm từ CHLB Đức, nên Hương rất bận rộn. Nhưng bên cạnh các mặt hàng sản xuất công nghiệp từ một nước phát triển của châu Âu, trong gian hàng trưng bày sản phẩm, Hương vẫn cho bày bán các bình Rượu Tình Yêu nhiều kích cỡ.
Tôi biết chắc chắn rượu táo mèo không phải là sản phẩm chính của Công ty này, nhưng Hương vẫn dành tình yêu cho trái táo mèo, dành tình yêu cho một vùng quê núi non trùng điệp, nơi có những phụ nữ dân tộc Mông cần cù, chịu khó.
Chị khoe: “Được sự quan tâm và động viên của Trung ương Hội LHPN Việt Nam, vừa qua em đã lập xong dự án “Khai thác giá trị thương mại của quả táo mèo góp phần bảo vệ môi trường, xoá đói giảm nghèo và tăng thu nhập cho phụ nữ vùng cao”.
Tôi biết, Hương sẽ còn phải vượt qua nhiều khó khăn để thực hiện được dự án này với khát vọng giúp phụ nữ vùng cao có việc làm, thoát nghèo đói. Tôi tin, với một tình yêu mãnh liệt của Hương, nhất định trên những dãy núi mờ xa kia, sẽ có những vùng nguyên liệu táo mèo được phát triển ổn định.
Táo mèo sẽ sinh sôi và không phụ lòng người đã yêu nó. Tôi bỗng hình dung nụ cười hồn nhiên của những thiếu nữ Mông đang thu hoạch táo mèo, hai má ửng hồng như câu hát mà Hương hay hát, say sưa và đằm thắm: “Mặt trời mọc lên từ má em”…
- Từ Ngọc Lang
