1. "Gieo nhân nào - gặt quả nấy": Do những tội lỗi từng phạm trong quá khứ
Xưa nay, làm điều thiện nhưng cuộc sống trắc trở, chẳng được xứng ý toại lòng, đều có căn nguyên của nó. Hạnh phúc, là phước lành ta được nhận. Bất hạnh, là nghiệp báo ta phải trả. Có thể trong quá khứ, ta từng buông lời tà ngôn, miệt thị người khác. Thế nên bây giờ, ta mới bị chà đạp, khổ sở muôn phần. Có những việc xấu, tưởng chừng nhỏ nhặt, nhưng không thể tan thành tro bụi, mà buộc ta phải trả. Vậy nên con người thay vì oán trách, hãy biết tự kiểm điểm, đối mặt và tự hoàn thiện chính mình.
Phật dạy: Nghiệp báo tuy vô hình nhưng luôn hiện hữu, không buông tha ai bao giờ. Dù bạn trốn đi đâu, kỹ lưỡng thế nào, ẩn mình dưới lớp vỏ tốt đẹp ra sao, nó cũng sẽ tự động tìm đến, gõ cửa bước vào đời bạn. Vậy nên con người thay vì phủ nhận, tìm cớ lấp liếm, hãy sống thật với chính mình.
2. Do sự nhu nhược, sống tệ bạc với bản thân trong hiện tại
Có câu nói thế này, dù xưa lắc xưa lơ nhưng muôn đời vẫn đúng: sinh ra trong nghèo khó là lỗi của trời, nhưng chết trong nghèo khó là lỗi của bạn. Nhiều người bảo rằng, “số phận” đã an bài rồi thì không thể thay đổi và thế là sống với tâm thế buông xuôi tất cả. Tuy nhiên, đây là một cách nghĩ rất sai lầm, tiêu cực, cực kỳ tệ bạc với bản thân trong hiện tại.
Nếu bên ngoài cố tỏ ra tốt đẹp, làm điều thiện, nhưng tâm địa nhu nhược, luôn oán thán, thì cũng chẳng nhận về phúc báo và thay đổi được gì. Chúng ta không thể lựa chọn được xuất thân, nhưng toàn có quyền thay đổi nó. Nếu không biết trân trọng bản thân, thay đổi và hoàn thiện nó theo từng ngày, bạn vẫn sẽ là một số 0 vô dụng, không hơn, chỉ có kém đi.
3. Do thối chí, tuyệt vọng, mất niềm tin và bỏ mặc tương lai
Phật dạy: "Người gieo thiện, quả lành chưa có. Chính là do giờ trổ còn xa. Đủ duyên, cây thiện trổ hoa. Ở hiền gặp phúc hẳn là lý chân”. Làm việc tốt chớ nên tính toán so đo, mong cầu nhận được bất cứ lợi lộc nào từ người khác. Bằng không đó không phải là làm việc thiện, mà chỉ là một cuộc giao dịch lòng tốt, thì sao có thể được thần phật chiếu cố, nhận về phúc báo an lành.
Đừng tuyệt vọng về số phận, đừng oán trách vì bất công, mà giữ ánh nhìn tăm tối về tương lai phía trước. Nếu sống toàn tâm toàn ý, chắc chắn sẽ nhận về trái ngọt. Trên đời luôn có một đạo lý bất di bất dịch: “Dù cho trăm nghìn kiếp, nghiệp đã tạo cũng không mất, phúc tạo ra chẳng thể tiêu tan, chắc chắn sẽ tìm đến với những người xứng đáng”.
