Trong lịch sử phong kiến Trung Hoa, triều Thanh là một trong những triều đại có ghi chép về đời sống hậu cung đầy đủ và chi tiết nhất. Hình ảnh cung điện, lễ nghi hay quy tắc trong hậu cung nhà Thanh được tái hiện rõ nét qua nhiều bộ phim nổi tiếng. Dù có yếu tố hư cấu để tăng tính kịch tính, phần lớn đều dựa trên những nghi thức có thật trong lịch sử. Một trong những chi tiết khiến nhiều người tò mò nhất chính là nghi lễ kỳ lạ: trước khi được thị tẩm, phi tần phải quấn kín trong chăn và được thái giám khiêng vào tẩm cung của hoàng đế. Vì sao lại có quy định này?
Là người đứng đầu thiên hạ, hoàng đế triều Thanh nắm quyền lực tối thượng, nhưng cũng sống trong khuôn khổ những quy tắc nghiêm ngặt. Hậu cung với “ba ngàn giai nhân” tưởng là niềm vinh hoa, nhưng thực tế lại là gánh nặng và trách nhiệm lớn.
Theo ghi chép sử sách, trước khi được sủng hạnh, các phi tần phải tắm rửa sạch sẽ, thay y phục mới, sau đó được quấn trong chăn bông rồi mới được thái giám khiêng đến tẩm điện. Việc này hoàn toàn không nhằm phô trương sắc đẹp như nhiều người vẫn tưởng, mà ẩn chứa những lý do sâu xa về quy củ và an toàn trong cung đình.
Hệ thống hậu cung triều Thanh được tổ chức nghiêm ngặt với nhiều tầng bậc rõ ràng. Từ thời này, quy tắc “lật thẻ bài” chính thức được áp dụng: tên các phi tần được khắc trên thẻ gỗ, mỗi tối hoàng đế sẽ chọn ngẫu nhiên người được sủng hạnh.
Người được chọn phải tuân thủ mọi nghi lễ, kể cả việc để thái giám quấn chăn và khiêng đến giường vua. Tuy nhiên, không phải ai cũng mong được “đến lượt” — có không ít cung phi tìm cách trì hoãn hoặc tránh né, bởi trong chốn hậu cung, ngay cả chuyện gần gũi với hoàng đế cũng không hoàn toàn xuất phát từ tình cảm, mà nhiều khi chỉ là một phần trong cuộc đấu giành ân sủng đầy khắc nghiệt.
Trong nhiều bộ phim cổ trang Trung Quốc lấy bối cảnh triều Thanh, khán giả không xa lạ với cảnh Hoàng đế “thị tẩm” các phi tần. Theo nghi thức, mỗi đêm Hoàng đế sẽ “lật thẻ bài” để chọn người được sủng hạnh. Khi thẻ bài được chọn, thái giám lập tức thông báo để vị phi tần đó chuẩn bị.
Trước khi vào tẩm cung, phi tần phải tắm rửa sạch sẽ, thay y phục mới và thoa hương liệu đặc biệt để cơ thể thơm tho. Sau đó, họ nằm lên giường, được quấn kín trong chăn và để ba đến bốn thái giám khiêng đến tẩm điện của Hoàng đế. Trong suốt quá trình di chuyển, họ tuyệt đối không được tự ý cử động hay nói chuyện.
Khi đến nơi, thái giám sẽ bẩm báo rằng phi tần đã “sẵn sàng”, lúc đó Hoàng đế mới bắt đầu ân ái. Theo ghi chép lịch sử, phi tần phải bò từ cuối giường lên, và sau khi kết thúc, họ cũng phải bò xuống theo hướng cũ, rồi lại được quấn chăn kín người để thái giám đưa trở về cung. Không ai trong số họ được phép ở lại qua đêm – bởi chỉ có Hoàng hậu mới có đặc quyền nằm lại bên Hoàng đế.
Việc này không chỉ là quy định về lễ nghi, mà còn xuất phát từ yếu tố an toàn. Hậu cung triều Thanh có hàng nghìn phi tần, đồng nghĩa với vô số rủi ro tiềm ẩn. Trong tẩm cung chỉ có Hoàng đế, phi tần và 1-2 thái giám hầu cận, nên để đảm bảo an toàn tuyệt đối, triều đình buộc phải quy định phi tần không được mang theo bất kỳ vật dụng nào. Ngoài tẩm cung, luôn có thái giám túc trực để sẵn sàng ứng cứu nếu có tình huống bất ngờ.
Bên cạnh đó, đây cũng là cách để giúp Hoàng đế giữ gìn sức khỏe, tránh sa vào ham mê xác thịt mà tổn hại long thể. Trong hậu cung rộng lớn ấy, duy nhất chỉ có Hoàng hậu mới được phép ngủ lại bên Hoàng đế – biểu trưng cho địa vị tối thượng và danh phận chính thất của bậc mẫu nghi thiên hạ.
