Táo mèo là một đặc sản của vùng Tây Bắc, phổ biến nhất tại các tỉnh Sơn La, Yên Bái và Lào Cai. Trước đây, táo mèo mọc hoang dại trong các cánh rừng nguyên sinh, nhưng trong vài thập kỷ gần đây, người dân bắt đầu trồng chúng tại các xã, bản vùng cao, ở độ cao từ 700 đến 1.500 mét so với mực nước biển. Khác với cây mận có tán xòe rộng, cây táo mèo vươn cao thẳng đứng, những bông hoa trắng nở rộ tạo nên một khung cảnh tuyệt đẹp giữa núi rừng hùng vĩ.
Từ một loại quả mọc hoang ít được biết đến, trong những năm gần đây, táo mèo đã trở thành một đặc sản được ưa chuộng tại thành thị. Nhiều người săn lùng táo mèo để ngâm đường làm nước giải khát hoặc ngâm rượu. Quả táo mèo có hương vị độc đáo, kết hợp giữa vị chua, ngọt nhẹ và chút chát, khiến ai thưởng thức cũng phải mê mẩn.
Trong những ngày này tại Hà Nội, nhiều con phố và chợ dân sinh tràn ngập các sạp bán táo mèo. Giá của táo mèo tươi có thể lên tới 40.000 đồng/kg, trong khi táo mèo khô có mức giá dao động từ 85.000 đến 120.000 đồng/kg.
Hơn nữa, trên các chợ mạng hiện nay còn xuất hiện món táo mèo muối xổi, được đóng gói tinh tế, sẵn sàng cho người dùng thưởng thức ngay. Táo mèo muối xổi có độ giòn, hòa quyện giữa các vị chua, cay, ngọt, mặn và một chút chát, tạo nên một món ăn vặt hấp dẫn. Món này đặc biệt phù hợp với chị em văn phòng ở thành phố, trở thành một lựa chọn thú vị cho những lúc nghỉ ngơi.
Quy trình làm táo mèo muối xổi khá đơn giản, nhưng khâu quan trọng nhất là loại bỏ vị chát. Thường thì người ta sẽ chọn những quả táo nhỏ hoặc vừa, đã chín hồng. Sau khi gọt vỏ và bỏ hạt, táo được xắt thành từng múi nhỏ và ngâm ngay vào nước muối ấm pha loãng. Bước này giúp táo giữ được màu sắc tươi sáng và giảm bớt vị chát, đảm bảo hương vị thơm ngon khi thưởng thức.
Sau khi ngâm khoảng 30 phút, táo được vớt ra, rửa sạch lại và để ráo nước. Tiếp theo, táo mèo được trộn đều với muối, đường, ớt cắt nhỏ, và nước cốt chanh, tương tự như cách làm các loại dưa muối xổi khác. Tỷ lệ gia vị có thể điều chỉnh tùy theo khẩu vị cá nhân. Táo mèo cần được ướp ít nhất 40 phút để đạt được độ giòn ngon lý tưởng, tạo nên món táo mèo muối xổi hấp dẫn.
Chị Hạnh, một người bán táo mèo muối xổi trên chợ mạng ở Yên Bái, chia sẻ: "Món này bán rất chạy. Vào những ngày hè, tôi có thể bán vài chục cân táo mèo muối xổi mỗi ngày. Táo mèo được đóng gói trong túi hút chân không, kèm theo túi muối ớt hoặc sốt chấm để khách hàng có thể tiện trộn khi ăn. Món này không chỉ thích hợp để ăn chơi mà còn có thể ăn kèm với các món thịt luộc, tạo nên hương vị độc đáo."
Người bán tiết lộ bí quyết để làm ra món táo mèo muối xổi "ngon nhức nách" là chọn táo gần chín để dễ dàng khử được vị chát, trong khi táo xanh khó khử chát hơn nhiều. Nếu bạn không muốn mua táo muối sẵn, có thể mua táo mèo tươi về tự tay chế biến, đặc biệt thú vị khi táo mèo đang vào vụ chín thơm ngon.
Trên thị trường, 1kg táo mèo muối xổi có giá khoảng 120.000 đồng. Nhiều nơi còn đóng gói theo hộp, với giá dao động từ 30.000 đến 50.000 đồng mỗi hộp, tùy thuộc vào trọng lượng.
Theo y học cổ truyền, táo mèo mang vị chua và hơi chát, thuộc nhóm tiêu thực hóa tích, có tác dụng tăng cường bài tiết acid mật và pepsin dịch vị. Táo mèo chủ yếu được sử dụng làm thuốc chữa các chứng rối loạn tiêu hóa, kích thích hệ tiêu hóa, và giúp tăng cảm giác ngon miệng.