Bệnh nhân đến muộn vì không nghĩ tới tầm soát
Bác sĩ Thân Văn Thịnh, Khoa khám bệnh, Bệnh viện ung bướu Hà Nội cho hay, bệnh ung thư không loại trừ một ai, ngay cả nhân viên y tế, thậm chí cả bác sĩ điều trị ung thư cũng mắc ung thư. Ung thư phát hiện sớm điều trị sẽ lành, ung thư gan cũng vậy. Tuy nhiên, hiện nay phần lớn các bệnh nhân ung thư gan đều đến ở giai đoạn muộn.
Trường hợp bệnh nhân N.V.T (50 tuổi) bị đau tức vùng thượng vị, hạ sườn phải, nhưng bệnh nhân nghĩ là bị bệnh dạ dày trong một thời gian dài. Khi tự mua uống thuốc các triệu chứng giảm nên bệnh nhân cũng không đi khám.
Tới khi mức độ đau tăng, bệnh nhân mệt mỏi, suy giảm sinh lý đi khám đã phát hiện ra ung thư gan ở giai đoạn cuối.
Theo bác sĩ Thịnh, bệnh nhân T đã điều trị một thời gian và kiểm soát được bệnh. Nhưng sau đó, bệnh nhân đã bỏ điều trị về uống thuốc nam, dù đã được bác sĩ khuyến cáo rất nguy hiểm có thể mất mạng.
Khi uống thuốc nam bệnh nhân có triệu chứng đi ngoài liên tục nên bệnh nhân đã rất vui mừng vì đã đại tiện ra được khối u. Do trước đó, bệnh nhân được người bán thuốc căn dặn nếu uống thuốc vào sẽ đi ngoài liên tục, nếu qua được 10 ngày thì bệnh khắc tự khỏi.
Anh T, uống thuốc qua ngày thứ 10 thấy mình vẫn sống thì rất mừng- dù thân hình rất tiều tụy, vì anh tin mình đã hết bệnh. Tuy nhiên, uống thuốc tới vài ngày sau đó thì bệnh nhân phải đưa đi cấp cứu và tử vong.
Từ trường hợp của anh T, bác sĩ Thịnh khuyên bệnh ung thư gan hoàn toàn có thể điều trị được khi phát hiện sớm và thuốc nam cung như các phương pháp dân gian khác chưa có nghiên cứu nào chứng minh điều trị khỏi ung thư gan, mà ngược lại nếu bệnh nhân phát hiện bệnh sớm.
Lá gan khoẻ mạnh (trái) và lá gan bị xơ với nhiều u cục
Tất cả những người trưởng thành đều có thể thực hiện gói khám, tuy nhiên khuyến cáo đặc biệt cho:
Người có tiền sử gia đình mắc ung thư gan.
Người nhiễm virus viêm gan B, C mạn tính, bị xơ gan.
Người thường xuyên uống nhiều rượu, bia
Những người có các triệu chứng bất thường: sưng bụng bên phải, sờ thấy khối u ở bụng, vàng da, buồn nôn…
Người không thuộc những nhóm nguy cơ trên nhưng bước vào độ tuổi 50 cần tầm soát ung thư gan ngay khi bản thân cảm thấy khỏe mạnh bình thường.
5 nguyên nhân chính gây ung thư gan:
Xơ gan
80% bệnh nhân mắc ung thư biểu mô tế bào gan (HCC) có biểu hiện của xơ gan, do đó các yếu tố nguy cơ của xơ gan cũng được xem là yếu tố nguy cơ của HCC.
Gan được ví như “nhà máy thải độc” lớn nhất của cơ thể, ngoài chức năng hoạt hóa vitamin, cân bằng hormon, gan còn có tác dụng xử lý hóa học đối với các chất như đường, mỡ và đạm, giúp cho các cơ quan trong cơ thể dễ dàng hấp thụ.
Bình thường, gan có màu nâu, mềm, nhẵn, khối lượng từ 1,2-1,5kg. Khi bị xơ, gan bị đổi sang màu vàng nhạt, khối lượng giảm xuống, các mô gan được thay thế bằng mô xơ, sẹo, gan cứng, bề mặt sần sùi do các cục u nổi lên.
Viêm gan do nhiễm virus viêm gan A, B, C, D, E, do rượu, do viêm tắc tĩnh mạch gan, rối loạn chuyển hoá...
Virus viêm gan B (HBV)
Nhiễm HBV làm tăng nguy cơ phát triển thành HCC 100 lần. Khoảng 80% các trường hợp mắc HCC trên thế giới và 70% ở VN là do HBV gây ra.
Mỗi năm có khoảng 0,5% những người nhiễm virus viêm gan B mạn tính sẽ phát triển thành HCC.
Tại VN, có khoảng 8 triệu người nhiễm viêm gan B mạn tính. Trong năm 2017, số người bị xơ gan là hơn 51.000 người, hơn 14.000 người ung thư tế bào gan và hơn 32.000 người tử vong.
Viêm gan B chưa có phương thức điều trị đặc hiệu nhưng đã có vắc xin chích ngừa.
Virus viêm gan C (HCV)
Virus này chiếm khoảng 30-50% các trường hợp mắc HCC ở Mỹ, và khoảng 7% các trường hợp mắc HCC ở Việt Nam.
VN có khoảng có 5 triệu người nhiễm HCV. Khoảng 30% người viêm gan C mãn tính có nguy cơ tiến triển thành xơ gan hoặc ung thư gan.
Rượu bia
Uống rượu bia thường xuyên là nguyên nhân quan trọng của xơ gan. Xơ gan do rượu chiếm khoảng 15% các trường hợp mắc HCC.
Tổ chức nghiên cứu ung thư quốc tế (IARC) xếp rượu bia là tác nhân gây ung thư mức độ 1. Đây là nguyên nhân trực tiếp gây ra 7 loại ung thư phổ biến gồm: Miệng, thực quản, thanh quản, vú, gan, đại trực tràng, dạ dày.
Khi uống vào cơ thể, rượu sẽ chuyển hoá thành acetaldehyde, làm tổn thương các ADN và ngăn không cho tế bào sửa chữa các ADN bị tổn thương, dẫn đến ung thư.
Tác hại dễ thấy nhất của rượu bia là làm tổn thương các tế bào gan, gây xơ gan, dẫn đến ung thư gan.
