Cây táo tàu
Từ xa xưa, người Việt đã tin rằng trồng cây táo tàu trước sân là cách “gieo phúc, trồng lộc”. Không chỉ cho bóng mát và quả ngọt, cây táo tàu còn được xem là biểu tượng của sự sinh sôi, sung túc và viên mãn trong đời sống.
Tên gọi “táo tàu” trong tiếng Hán có âm gần với chữ “tảo”, nghĩa là “sớm”. Vì vậy, dân gian lưu truyền câu nói: “Trước cửa có cây táo tàu, sớm sinh quý tử, sớm đón tài lộc”. Mỗi độ thu về, cây sai trĩu quả, chùm quả đỏ rực như đèn lồng nhỏ – hình ảnh được coi là điềm lành, tượng trưng cho phúc khí và may mắn.
Không chỉ mang ý nghĩa phong thủy, táo tàu còn là nguồn thực phẩm quý trong đời sống người xưa. Quả táo phơi khô có thể dùng nấu cháo, ngâm rượu, làm thuốc bổ, giúp bồi dưỡng sức khỏe trong những năm mùa màng khó khăn.
Chính vì vậy, người xưa rất kiêng kỵ việc chặt bỏ cây táo tàu trong nhà, coi đó là hành động “tự chặt lộc”, dễ khiến gia đạo lụi bại, tiền tài tiêu tán. Ngày nay, ở nhiều vùng quê, người dân vẫn giữ thói quen trồng táo tàu trước sân như một “bùa hộ mệnh” phong thủy, giúp quy tụ tài lộc, giữ bình an và biểu trưng cho sự thịnh vượng của gia đình.
Cây liễu
Nếu cây táo tàu tượng trưng cho may mắn và phúc lộc, thì cây liễu lại gắn với nhiều giai thoại cổ xưa, mang nét đẹp buồn man mác của văn hóa Á Đông. Người xưa từng dặn: “Trước trồng dâu, sau không trồng liễu”, bởi liễu gắn với tiết Thanh Minh – mùa con cháu tảo mộ, tưởng nhớ tổ tiên. Vì vậy, cây liễu được xem là loài cây mang năng lượng âm, nên trồng xa nhà.
Trong phong thủy, cành liễu mềm rủ xuống thường gợi cảm giác u buồn, ly biệt. Dân gian cho rằng trồng liễu trước cửa dễ gặp vận suy, hao tài, công việc trắc trở. Bởi thế, dù đẹp, cây liễu vẫn được khuyên không nên chặt tùy tiện, nhưng cũng không nên trồng sát nhà.
Tuy vậy, ở một góc nhìn khác, liễu lại là biểu tượng của sự bền bỉ và lòng nhân hậu. Cây có sức sống dẻo dai, chịu mưa gió tốt, rễ bám sâu, tượng trưng cho nghị lực và đức hi sinh. Trong văn chương, liễu rủ đã trở thành hình ảnh quen thuộc, biểu trưng cho vẻ đẹp mềm mại, dịu dàng – “nàng thơ” của bao thi sĩ.
Ngoài giá trị tinh thần, cây liễu còn có công dụng thực tế: cành liễu dẻo dai dùng đan rổ rá, làm đồ thủ công. Vì thế, người xưa xem liễu là loài cây vừa hữu ích, vừa có giá trị thẩm mỹ. Theo quan niệm dân gian, nếu trong nhà đã có cây liễu lâu năm, tốt nhất không nên chặt bỏ. Cây được coi như vị thần hộ mệnh, gắn bó và che chở cho gia chủ. Nếu muốn trồng liễu để làm cảnh, nên trồng ở ven hồ, mép vườn hoặc gần cổng – vừa giữ được phong thủy hài hòa, vừa tạo vẻ thanh thoát cho không gian sống.
Vì sao “không chặt” lại được xem là “giữ phúc”?
Theo quan niệm của người xưa, cây cối không chỉ là sinh vật của đất trời mà còn là nơi tụ linh khí. Cây sống càng lâu, năng lượng tích tụ càng mạnh, góp phần cân bằng âm dương và bảo vệ vận khí cho gia chủ. Việc đốn hạ cây lâu năm được cho là hành động cắt đứt mạch sinh khí, dễ khiến gia đạo sa sút, tài lộc hao tán.
Bởi vậy, những loài cây gắn bó lâu đời như táo tàu, liễu, hòe, lựu hay mộc hương thường được xem như “bạn tri kỷ” của ngôi nhà. Chúng không chỉ mang lại bóng mát, mà còn là chứng nhân của các thế hệ, biểu trưng cho sự bền vững, sum vầy và trường tồn.
Ngày nay, dù không gian sống thu hẹp, nhiều gia đình không còn điều kiện trồng cây trong vườn, nhưng tinh thần trân trọng thiên nhiên và gìn giữ phong thủy tốt lành ấy vẫn được lưu truyền. Việc chăm chút từng chậu cây, nâng niu mảng xanh quanh nhà cũng chính là cách “giữ lộc, dưỡng phúc”, vun đắp bình an và thịnh vượng cho gia đình.
