Việt Nam được biết đến như một quốc gia với sự đa dạng văn hóa, mỗi dân tộc lại mang đến những nét đặc trưng riêng, tạo nên sự đa dạng trong các phong tục tập quán của người Việt. Điều này đặc biệt thể hiện rõ qua các dịp lễ hội lớn như Tết Nguyên đán hay mùa thu hoạch.
Trong đêm giao thừa, sau khi thực hiện nghi lễ thắp hương và dâng lễ vật lên bàn thờ tổ tiên, ông bà, người Kinh thường ghé thăm chùa chiền để cầu phúc, xin lộc cho năm mới. Ngược lại, cộng đồng dân tộc Lô Lô, chủ yếu sinh sống ở các tỉnh như Hà Giang, Cao Bằng và Lai Châu, lại có một phong tục độc đáo là "ăn trộm lấy may". Đây là một phong tục truyền thống quý báu đã tồn tại qua nhiều thế hệ cho đến tận ngày nay.
Người Lô Lô tin rằng vào đêm giao thừa, nếu ai đó mang về cho gia đình mình một chút gì đó thì năm mới sẽ mang đến nhiều điều tốt đẹp và công việc thuận lợi. Họ thường thực hiện hành động "ăn trộm" những thứ như củ tỏi, củ hành hay các thanh củi nhỏ, rau cỏ, mang tính chất tượng trưng. Do đây là hành động "trộm lấy may" nên không thể thực hiện công khai mà phải lén lút, nhằm tránh việc bị chủ nhà phát hiện. Tuy nhiên, nếu có bị phát hiện thì cũng không quá đáng ngại. Với dân số tương đối ít và cách sống theo bản làng, mọi người trong khu vực thường quen biết nhau nên họ có thể hiểu và thông cảm với phong tục này của người Lô Lô.
Người Lô Lô tin rằng vào đêm giao thừa, nếu ai đó mang về cho gia đình mình một chút gì đó thì năm mới sẽ mang đến nhiều điều tốt đẹp và công việc thuận lợi
Đối với cộng đồng người Lô Lô sống tại huyện Đồng Văn, tỉnh Hà Giang, họ thường có phong tục kỳ lạ là lấy trộm 12 vật phẩm, nhằm tượng trưng cho 12 tháng trong năm. Trong trường hợp chưa thu thập đủ 12 món mà bị phát hiện, họ sẽ phải nhanh chóng rời đi, và năm tiếp theo cần kiêng kỵ không thực hiện những công việc quan trọng trong tháng tương ứng với con số bị lộ.
Còn với người Lô Lô tại Lũng Cú, họ có sự xui xẻo trong việc nhổ trộm tỏi. Nếu không may bị đứt, họ tin rằng điềm không tốt sẽ xảy ra trong năm mới. Ngược lại, nếu nhổ không đứt, họ sẽ không cố gắng thêm mà nhanh chóng từ bỏ, tìm kiếm những "vận may" khác.
Trong đêm giao thừa, không ai thực sự chiến thắng hay thua cuộc; chỉ có những người gặp may và những người kém may. Tuy nhiên, dù cho tình huống ra sao, tất cả đều vui vẻ, vì việc lấy trộm chỉ là một hoạt động mang tính chất “hên xui”, một nét văn hóa hết sức thú vị đã trở thành truyền thống của người Lô Lô.
Trong đêm giao thừa, không ai thực sự chiến thắng hay thua cuộc; chỉ có những người gặp may và những người kém may
Điều đặc biệt là những người đi lấy may thường không công khai, không hẹn nhau đi, và càng không muốn bị gia chủ phát hiện. Họ lén lút, lặng lẽ di chuyển, ngay cả khi vô tình gặp mặt người quen, cũng diễn ra như thể không hề quen biết.
Từ ngày 27 đến 29 tháng Chạp, các gia đình luôn chộn rộn dọn dẹp nhà cửa, thanh lọc mọi thứ không cần thiết, mang tất cả rác thải đến nơi quy định. Công việc này không chỉ nhằm mục đích tạo sự gọn gàng, mà còn mang ý nghĩa vứt bỏ những điều xui xẻo của năm cũ, để chào đón tài lộc và may mắn trong năm mới.
Chiều tối ngày cuối cùng của năm, theo truyền thống, người Lô Lô thường tổ chức bữa cơm sum họp với đầy đủ các thành viên trong gia đình. Ngày này cũng được xem là lúc “niêm phong” mọi tài sản của gia đình: từ cuốc xẻng, rựa cày cho đến cây cối và chuồng trại, tất cả đều được quét một lớp giấy màu vàng hoặc bạc, để mọi vật chuẩn bị “nghỉ Tết” và không ai được phép di chuyển chúng.
Chiều tối ngày cuối cùng của năm, theo truyền thống, người Lô Lô thường tổ chức bữa cơm sum họp với đầy đủ các thành viên trong gia đình
Khoảnh khắc thiêng liêng nhất diễn ra vào đêm giao thừa. Mọi người trong bản đều thức, quây quần bên bếp lửa, cùng nhau nấu nướng bánh chưng và chia sẻ những câu chuyện cuộc sống. Thanh niên sẽ ra đầu ngõ vui chơi, chờ đón tiếng gà gáy đầu tiên.
Theo phong tục, người Lô Lô chào đón giao thừa từ tiếng gà gáy đầu tiên trong làng. Dù gà nhà ai, chỉ cần có một con gà cất tiếng gáy, gia chủ sẽ mở cửa chào đón năm mới. Gia chủ thắp hương trên bàn thờ, quỳ lạy dâng lên tổ tiên, mời các vị tổ tiên qua các thời kỳ về cùng con cháu ăn Tết. Mỗi thành viên trong gia đình đều có nhiệm vụ riêng: người lấy nước, người cho lợn ăn, và tiếng kêu của các con vật như heo, chó, ngựa tạo thành một bức tranh sống động, náo nhiệt cho cả vùng quê.
Theo phong tục, bất kể ai đi đâu hay làm nghề gì, đến dịp Tết đều khát khao trở về bên gia đình, tạ ơn tổ tiên. Người Lô Lô luôn nhấn mạnh rằng: "Sống nhớ về tổ tiên, mồ mả chứ không phải sống vì món ăn", do đó Tết là dịp để con cháu trở về quê hương và cùng nhau quây quần bên nhau trong đêm giao thừa.
