Trên hòn đảo Borneo ngập chìm trong mênh mông trời bể, cách không xa thị trấn Semporna (thuộc bang Sabah của Malaysia), một bộ lạc tưởng như đã "mất tích" vẫn tồn tại theo cách của riêng họ.
Đó chính là những người Bajau Laut - ngư dân lâu năm của vùng biển Sulawesi. Họ đã sống trên biển trong suốt hàng thế kỷ qua nhưng lại ít được biết đến nhất trên thế giới.
Theo truyền thuyết, người Bajau có nguồn gốc từ một cô công chúa người Malaysia tên là Johor bị cuốn trôi trong một trận lũ quét. Nhà vua vì quá đau buồn nên đã lệnh cho một nhóm người ra ngoài khơi tìm kiếm và họ chỉ được trở về khi nào tìm được công chúa.
Cuộc tìm kiếm thất bại, nhóm người được lệnh không thể trở về đất liền và từ đó hình thành lên bộ tộc du mục trên biển Bajau.
Đa phần người Bajau là người Sunni Hồi giáo, phần lớn đều tin vào thế giới tâm linh của biển cả. Dân làng tin rằng, biển cả là ngôi nhà chung của họ.
Bộ tộc người Bajau có thể sống hàng tháng trời lênh đênh trên biển chỉ với một con xuồng dài, hẹp và cao tên là Lepa Lepa. Sau này, cuộc sống du mục của họ gây ra sự tranh cãi về việc đi lại trên biển nên người Bajau di chuyển về đất liền. Họ chuyển lên ở các nhà sàn và tập trung thành một làng nổi trên biển nhưng vẫn duy trì những nếp sống cũ.
Ngôi làng của người Bajau chỉ cách thế giới văn minh khoảng 1 giờ đi biển, thế nhưng cuộc sống của họ vẫn mang tính hoang dã và du mục.
Người Bajau được mệnh danh là "Người cá” vì họ là những người thợ lặn và bơi lội tài ba nhất thế giới. Họ có thể lặn xuống đáy biển để săn cá và bạch tuộc chỉ bằng những cây giáo tự chế.
Với sự hỗ trợ của kính thợ lặn vành gỗ và không cần bình dưỡng khí, bộ tộc “Người cá” có thể vô tư lặn sâu xuống 20m dưới đáy biển trong vòng 5 phút để bắt cá, ngọc trai hay hải sâm - những tài nguyên vô cùng quý hiếm của biển cả.
Những đứa trẻ được huấn luyện bơi lội từ khi còn rất nhỏ. Để tai không bị nổ trước sức ép trọng lực của nước khi bơi lội, người Bajau phải chọc thủng màng nhĩ của mình.
Phải mất một tuần nằm im bất động để vết thương ở tai lành lại, sau đó họ có thể bơi lội mà không đau đớn. Bởi vậy mà tất cả những người dân trong bộ tộc đều bị nặng tai, thậm chí họ không còn khả năng nghe thấy âm thanh bên ngoài.
Với đôi tai không còn nghe được âm thanh, đôi mắt của họ lại phát huy khả năng gấp 2 lần so với người bình thường, điều này giúp họ có thể nhìn mọi vật dưới nước một cách dễ dàng.
Khu vực biển người Bajau sống là một phần của “Tam giác san hô” - một hệ sinh thái có giá trị, nằm giữa Papua New Guinea, Philippines, quần đảo Solomon, Indonexia, Malaysia và Đông Timo.
Đây là khu vực đầy ắp những sinh vật biển quý hiếm như cá, san hô, hải sâm, được công nhận như là trung tâm toàn cầu về đa dạng sinh học và được ví như “Amazon của biển”. Người Bajau dựa vào những sinh vật biển này để duy trì cuộc sống.
Rất nhiều người Bajau đã phải kết thúc cuộc sống du mục của mình trong tình trạng bị liệt hoặc chết đuối.
Nhiều rạn san hô bị phá hủy và trở thành rạn san hô chết vì người Bajau đã học cách sử dụng một chất độc hòa tan được trong nước của những tàu đánh cá nước ngoài để bắt được nhiều cá hơn.
Chính phủ Malaysia, Tổ chức Bảo tồn quốc tế (CI) và WWF đã tạo ra những chương trình quản lý khuyến khích người dân đánh bắt hải sản một cách bền vững, khuyến khích người dân tham gia vào việc nuôi cá theo hình thức công nghiệp.
Việc này đồng nghĩa với việc bộ tộc “Người cá” Bajau chuẩn bị kết thúc cuộc sống du mục của mình để bước sang cuộc sống hiện đại.
Bộ lạc cự tuyệt nền văn minh bằng cách "giết sạch" người lạ Tự cô lập với các nền văn minh bên ngoài còn chưa đủ, bộ lạc này còn sẵn sàng "giết sạch" những người lạ xâm nhập. |
