Trong xã hội, ta có thể dễ dàng gặp được những người mang vẻ ngoài tử tế, hòa nhã nhưng bên trong lại ẩn chứa sự giả dối và vụ lợi. Đó chính là hình ảnh của ngụy quân tử – những kẻ luôn khoác lên mình chiếc mặt nạ đạo đức nhưng hành xử thì hoàn toàn trái ngược. Kết thân với họ chẳng những không mang lại lợi ích mà còn dễ khiến ta vướng vào phiền lụy, mất mát cả tình cảm lẫn niềm tin. Dưới đây là 5 biểu hiện thường thấy ở kiểu người này để bạn kịp thời nhận diện và tránh xa.
1. Miệng ngọt ngào nhưng lòng đầy tính toán
Một trong những đặc điểm rõ ràng nhất của ngụy quân tử là nói lời hoa mỹ. Họ giỏi khen ngợi, giỏi lấy lòng người khác bằng những câu nói ngọt ngào, dễ nghe. Thế nhưng, lời nói ấy không xuất phát từ sự chân thành mà chỉ nhằm đạt được mục đích cá nhân.
Ví dụ, khi cần nhờ vả, họ có thể tâng bốc bạn “hết mực tốt đẹp”, nhưng khi bạn không còn giá trị lợi dụng, họ sẵn sàng quay lưng, thậm chí chê bai sau lưng. Người thật sự quân tử sẽ dùng hành động để chứng minh lòng tốt, còn ngụy quân tử chỉ biết nói suông và biến ngôn từ thành công cụ che giấu sự ích kỷ.
2. Luôn tỏ ra đạo mạo, thích dạy dỗ người khác
Ngụy quân tử thường khoác vỏ bọc “người hiểu biết, đức hạnh” để tạo ấn tượng tốt. Họ hay tỏ ra mình là người công bằng, chính trực, luôn thích khuyên răn, dạy dỗ người khác. Nhưng thực tế, bản thân họ không sống đúng như những gì họ rao giảng.
Trong những cuộc trò chuyện, họ hay đưa ra lời “dạy đời”, thích phán xét đúng – sai, nhưng khi chính mình mắc lỗi, họ lại bao biện, đổ thừa hoàn cảnh hoặc người khác. Chính sự giả tạo giữa lời nói và hành động này là biểu hiện rõ ràng của kẻ ngụy quân tử.
3. Lợi dụng tình cảm và các mối quan hệ
Một kiểu hành xử phổ biến khác là dùng tình cảm làm công cụ. Họ hay tỏ ra thân thiết, coi trọng bạn, nhưng mục đích cuối cùng vẫn là lợi dụng. Có thể đó là lợi ích vật chất, quyền lợi công việc, hoặc đơn giản chỉ là lợi thế khi đứng cạnh bạn.
Khi bạn khó khăn, người ngụy quân tử hiếm khi chìa tay giúp đỡ thực sự. Họ chỉ xuất hiện khi mọi thứ thuận lợi và khi còn điều để khai thác. Một khi bạn không còn giá trị, họ lập tức biến mất, thậm chí còn quay lưng chống lại bạn.
Kết thân với kiểu người này chẳng khác nào tự rước thêm phiền lụy vào thân, vì sự chân thành của bạn chỉ bị họ coi là “công cụ” để đạt được mục đích.
4. Giỏi che giấu, hai mặt trong cách cư xử
Ngụy quân tử thường sống hai mặt: trước mặt thì tử tế, sau lưng lại mưu mô. Với người có lợi cho mình, họ sẵn sàng nịnh bợ, lấy lòng; còn với người yếu thế hoặc không có giá trị lợi dụng, họ tỏ thái độ coi thường, lạnh nhạt.
Điều nguy hiểm ở chỗ, họ rất biết cách che giấu sự thật. Người ngoài nhìn vào dễ bị nhầm tưởng rằng họ là người ngay thẳng, thân thiện. Chỉ khi tiếp xúc lâu dài mới thấy được sự giả dối trong lời nói và hành động. Đây cũng là lý do người xưa thường dặn dò: “Tiểu nhân còn dễ phòng, ngụy quân tử mới thật khó lường.”
5. Thường xuyên ghen ghét, đố kỵ và phá hoại ngầm
Một đặc điểm cuối cùng nhưng cực kỳ nguy hiểm của ngụy quân tử là tâm địa nhỏ nhen, ghen ghét với thành công của người khác. Bề ngoài, họ có thể tỏ ra chúc mừng, vui vẻ, nhưng bên trong lại không cam lòng, tìm cách bôi nhọ hoặc phá hoại ngầm.
Người ngụy quân tử khó chấp nhận việc người khác giỏi hơn, thành công hơn mình. Thay vì tự rèn luyện để tiến bộ, họ chọn cách hạ thấp người khác để bản thân trông có lợi hơn. Đây là biểu hiện dễ khiến bạn rơi vào tình cảnh bị hãm hại sau lưng nếu vô tình thân thiết với họ.
Người xưa từng nói: “Quân tử thẳng thắn như gió, tiểu nhân cong vẹo như cỏ.” Nhưng trong thực tế, nguy hiểm nhất không phải là kẻ tiểu nhân công khai, mà chính là những kẻ ngụy quân tử – bề ngoài tỏ ra quân tử, bên trong lại đầy giả dối.
Hiểu rõ và tránh xa kiểu người này chính là cách bảo vệ bản thân khỏi phiền lụy không đáng có, đồng thời giữ cho cuộc sống và các mối quan hệ xung quanh mình được trong sạch, lành mạnh hơn.
