Có 7 loại quả ngon ngọt, đẹp mắt nhưng 'cấm kỵ' đặt trên bàn thờ đó là: quả lê, quả chuối, quả sầu riêng, măng cụt, quả dứa, táo, quả ổi.
1. Quả lê: Biểu tượng của chia ly
Quả lê, dù có vị ngọt mát và hình dáng căng mọng, lại mang ý nghĩa không may trong thờ cúng. Theo cách phát âm, từ "lê" đồng âm với "ly" trong tiếng Hán, gợi lên sự ly tán, chia cách. Quan niệm dân gian cho rằng dâng quả lê lên bàn thờ có thể khiến gia đình gặp bất hòa, xung đột, ảnh hưởng đến sự hòa thuận vốn có. Vì vậy, dù phổ biến trong đời sống hằng ngày, quả lê không phải lựa chọn phù hợp trong không gian thờ cúng.
2. Chuối chín: Hình ảnh của sự đi xuống
Chuối chín, với vẻ ngoài vàng óng, lại không được ưa chuộng trên bàn thờ. Đặc biệt ở miền Nam, từ "chuối" gần âm với "chúi", mang ý nghĩa không phát triển, tụt dốc. Chuối chín quá dễ bị mềm nhũn, làm mất thẩm mỹ và trang nghiêm. Trong khi đó, ở miền Bắc, người ta thường sử dụng chuối xanh để bày trong mâm ngũ quả, tượng trưng cho sự đỡ đần, sum vầy. Tuy nhiên, chuối chín vẫn bị kiêng kỵ để tránh mang lại ý nghĩa không may mắn cho gia đình.
3. Sầu riêng: Tượng trưng cho nỗi buồn
Sầu riêng, một loại quả nổi tiếng với hương vị nồng đậm, lại bị cho là không thích hợp trên bàn thờ gia tiên. Tên gọi "sầu riêng" gợi lên sự sầu muộn, đau khổ, cô độc. Điều này đi ngược lại ý nghĩa tích cực, thiêng liêng mà bàn thờ đại diện. Theo quan niệm dân gian, nếu dâng sầu riêng lên bàn thờ, gia đình có thể gặp phải những điều không vui, ảnh hưởng đến hòa khí và tâm trạng của các thành viên.
4. Măng cụt: Gợi ý nghĩa không trọn vẹn
Măng cụt, dù có hương vị thanh ngọt và vẻ ngoài đẹp mắt, vẫn bị kiêng kỵ trong thờ cúng. Tên gọi "măng cụt" dễ khiến người ta liên tưởng đến "mất cụt", ám chỉ sự không trọn vẹn, thiếu thốn. Trong thờ cúng, người ta luôn mong muốn sự đủ đầy, viên mãn để cầu phúc lộc, nên loại quả này thường không được chọn bày trên bàn thờ.
5. Dứa (thơm): Sắc nhọn, dễ gây bất hòa
Dứa, hay còn gọi là thơm, có vẻ ngoài bắt mắt và mùi hương đặc trưng, nhưng lại mang hình ảnh sắc nhọn. Các gai trên quả dứa được cho là tượng trưng cho sự xung đột, bất hòa, không phù hợp với sự hòa hợp và trang nghiêm của bàn thờ. Ngoài ra, một số quan niệm còn cho rằng dứa mang ý nghĩa “không ngay thẳng”, làm ảnh hưởng đến vận khí của gia đình. Nếu muốn chọn quả có hương thơm dễ chịu, bạn có thể thay thế dứa bằng cam, quýt hoặc bưởi.
6. Táo: Thiếu sự trang nghiêm
Táo, đặc biệt là táo đỏ, tuy có màu sắc rực rỡ, đẹp mắt nhưng không được xem là loại quả trang nghiêm trong thờ cúng. Táo đỏ thường phù hợp với các dịp vui vẻ hơn là không gian linh thiêng của bàn thờ. Táo xanh, mặt khác, lại gợi cảm giác non nớt, chưa chín chắn, không phù hợp với mong muốn sự sung túc, đủ đầy. Vì vậy, thay vì táo, người ta thường chọn những loại quả như hồng đỏ hoặc cam để bày biện.
7. Ổi: Biểu tượng của sự chậm trễ
Ổi là loại quả dân dã, quen thuộc nhưng không mang ý nghĩa cao quý trong thờ cúng. Quan niệm dân gian cho rằng việc đặt ổi lên bàn thờ có thể khiến tài lộc của gia đình bị chậm trễ, thậm chí ngưng trệ. Ngoài ra, cả ổi xanh và ổi chín đều dễ bị héo nhanh, làm giảm tính thẩm mỹ của mâm cúng.
Lưu Ý Khi Chọn Quả Để Thắp Hương
- Chọn quả tươi ngon: Những loại quả tươi, không dập nát, héo úa là biểu hiện của lòng thành kính đối với tổ tiên.
- Ý nghĩa tích cực: Nên chọn quả có tên gọi và hình dáng mang ý nghĩa may mắn, tài lộc, như dừa, bưởi, cam, xoài hay quýt.
- Phù hợp văn hóa địa phương: Tùy theo phong tục từng vùng miền, cách chọn mâm ngũ quả có thể khác nhau. Ở miền Bắc, chuối xanh thường là thành phần không thể thiếu, trong khi ở miền Nam, người ta tránh sử dụng chuối.
Mâm ngũ quả không chỉ là vật phẩm dâng cúng mà còn mang giá trị văn hóa sâu sắc, thể hiện lòng hiếu thảo và ước mong một cuộc sống bình an, đủ đầy. Hãy chọn những loại quả phù hợp để giữ gìn sự trang nghiêm và ý nghĩa tốt đẹp của bàn thờ gia tiên.
(Bài viết chỉ mang tính tham khảo, chiêm nghiệm)