Nước tiểu chính là chất thải lỏng trong cơ thể chủ yếu từ nước, muối, urê và axit uric. Thận sẽ lọc các độc tố và chất cặn bã trong máu sau đó tạo thành nước tiểu. Những thứ trong cơ thể như thuốc, thực phẩm và bệnh tật có thể ảnh hưởng đến nước thải vệ sinh của bạn.
Nếu nước tiểu của bạn đổi màu hay có mùi lạ phảng phất, nguyên nhân có thể là do thức ăn bạn đã dùng trong bữa ăn trước đó. Tuy nhiên, đó có thể là dấu hiệu của một số căn bệnh truyền nhiễm và thậm chí là ung thư.
7 MÀU SẮC NƯỚC TIỂU báo động về tình trạng sức khỏe của bạn:
1. Màu da cam
Một số loại thuốc kháng viêm (Azulfidine), thuốc hóa trị và thuốc nhuận tràng có thể gây ra màu da cam cho nước tiểu. Việc ăn quá nhiều vitamin B2 hoặc beta-carotene (có trong cà rốt) cũng là một trong những nguyên nhân dẫn đến tình trạng này. Nếu bạn không liên quan gì đến những điều đã nói bên trên, bạn cần:
Uống nhiều nước hơn. Sự mất nước dễ khiến cho lượng nước tiểu trong cơ thể bị ứ đọng và thay đổi từ màu vàng sang màu da cam.
Kiểm tra mắt của bạn. Nếu bạn nhìn thấy màu vàng xuất hiện trong tròng mắt (cùng với việc nước tiểu màu da cam) thì đó là một dấu hiệu báo động gan của bạn đang gặp vấn đề. Hãy đến gặp bác sĩ ngay lập tức!
2. Màu hồng đỏ
Có thể là đáng báo động khi bạn thấy nước tiểu màu hồng hoặc đỏ, nhưng điều đó không hẳn nghiêm trọng vì màu sắc ấy là do ảnh hưởng từ thức ăn hoặc thuốc uống mà bạn đã hấp thụ vào cơ thể. Trước khi lo lắng, hãy xem qua một số lý do khác đằng sau màu đỏ hồng này:
Thực phẩm: Nếu bạn ăn nhiều loại thức ăn có màu đỏ (như củ dền, quả mâm xôi, cherry,...) thì bạn không việc gì phải lo lắng! Một số hợp chất làm cho những thực phẩm này có màu đỏ được bài tiết qua nước tiểu sau khi thận thực hiện công việc của mình. Thông thường, màu sắc này sẽ hết vào ngày hôm sau. Nếu không, bạn nên đến gặp bác sĩ!
Thuốc men: Một số loại thuốc kháng sinh nhất định (như Rifadin và Rimactane) dùng để điều trị bệnh lao sẽ làm cho nước tiểu có màu đỏ. Phenazopyridine, được sử dụng để điều trị bệnh nhiễm trùng đường tiểu, và thuốc nhuận tràng cũng không phải là những nguyên nhân ngoại lệ dẫn đến tình trạng này. Máu: Máu trong nước tiểu có thể là dấu hiệu của bệnh nhiễm trùng đường tiểu, bệnh thận, ung thư hoặc khối u lành tính, các vấn đề về bàng quang và sỏi thận. Nếu bạn thấy bất kỳ cục máu đông nào xuất hiện trong nước tiểu, hãy đi khám bác sĩ ngay lập tức!
3. Màu xanh
Bạn có thể sốc khi nhìn thấy 2 màu này xuất hiện trong nước tiểu, nhưng hiếm khi nó xảy ra và nếu có, đó có thể là do:
Thực phẩm: Nếu bạn ăn các loại thực phẩm bị nhuộm màu nhân tạo hoặc măng tây thì chẳng có gì phải lo lắng về vấn đề này! Màu sắc này chỉ kéo dài trong khoảng một hoặc hai ngày. Thuốc men: Một số loại thuốc (như Amitriptyline, Indomethacin, và Propofol) có thể gây ra sự thay đổi màu sắc cho nước tiểu. Chú ý: Nếu bạn không liên quan gì đến với những điều đã nói bên trên, thì bạn nên liên hệ ngay với bác sĩ. Màu xanh lá cây có thể báo hiệu bệnh nhiễm trùng đường tiểu hiếm gặp do vi khuẩn Pseudomonas gây ra. Loại vi-rút này cũng có thể gây ra sỏi thận.
4. Màu nâu
Nếu bạn thấy nước tiểu màu nâu, đó là dấu hiệu của sự mất nước. Bên cạnh đó, cũng có số vài thực phẩm làm thay đổi màu sắc nước tiểu. Nhưng tốt nhất bạn nên kiểm tra thật kĩ, đặc biệt nếu bạn uống nhiều nước nhưng màu nâu ấy vẫn không biến mất. Ngoài ra, nước tiểu màu nâu còn báo động về việc gan và thận của bạn đang có vấn đề.
Chú ý: Nếu nước tiểu màu nâu của bạn xuất hiện kèm theo các dấu hiệu như đau bụng, phát ban, và động kinh thì điều này cho biết bạn có khả năng cao về tình trạng di truyền.
5. Nước tiểu sủi bọt
Nước tiểu sủi bọt tùy từng thời điểm được xem là bình thường. Nhưng nếu tình trạng này xảy ra liên tục và đáng chú ý là sự sủi bọt ngày càng gia tăng, bạn nên đi gặp bác sĩ.
Nước tiểu sủi bọt còn là một dấu hiệu cho biết có bao nhiêu lượng protein trong nước tiểu của bạn. Điều này cần được kiểm tra kĩ bởi nó là dấu hiệu cho thấy chức năng thận của bạn đang gặp vấn đề nghiêm trọng.
6. Trong suốt
Nếu nước tiểu của bạn hoàn toàn trong suốt thì đó là dấu hiệu cho thấy bạn đang uống quá nhiều nước. Điều này có thể gây ra những rủi ro nhất định, mà quan trọng nhất là nó làm loãng đi lượng muối có trong cơ thể bạn. Không những vậy, nó còn gây ra sự mất cân bằng hóa học trong cơ thể bạn. Nên cân nhắc việc uống nước sao cho thật hợp lý, bạn nhé!
7. Màu vàng nhạt, vàng trong suốt và vàng đậm
Những màu sắc này đồng nghĩa với việc bạn không có gì phải lo lắng. Tốt nhất, nước tiểu của bạn nên là màu vàng nhạt. Màu nước tiểu đậm hơn là dấu hiệu cho biết bạn cần uống thêm nhiều nước.
Dấu hiệu bất thường khác trong lúc tiểu tiện:
Đi tiểu nhiều lần trong ngày
Bạn đã từng xem các đoạn phim quảng cáo cảnh người ta đi vệ sinh rất nhanh và với thái độ khẩn trương chưa từng có. Thực ra có nhiều nguyên nhân gây ra triệu chứng này, đôi khi nó cũng làm gián đoạn nhịp điệu của cuộc sống.
Nguyên nhân đầu tiên là bạn phải kiểm tra lại chế độ dinh dưỡng và lối sống của mình. Nếu bạn lúc nào cũng uống nước bất kể mọi lúc mọi nơi và hễ thấy khát thì lại uống thì chính là bạn đang làm căng lượng H2O tiếp nhận vào cơ thể, điều đó sẽ làm cho bàng quang của bạn luôn căng phồng, khiến cho xu hướng tiểu tiện có vẻ thường trực hơn. Hoặc một khi bạn tự nhiên thay đổi chế độ ăn uống với hàng loạt thức ăn có chứa nhiều nước (như trái cây và rau củ) nhằm kích thích khả năng lợi tiểu hoặc bắt đầu dùng các loại thuốc (như thuốc chống cao huyết áp) cũng có tác dụng làm lợi tiểu.
Một trong những triệu chứng làm nhiễm trùng đường tiết niệu là cảm giác lúc nào cũng muốn đi tiểu. Người lớn tuổi càng có tần suất đi tiểu nhiều hơn và rơi vào đồng loạt cả nam và nữ, do đó thận cũng làm việc hết công suất của nó.
Tuy nhiên đối với nam giới, tuyến tiền liệt đóng một vai trò quan trọng. Khi nam giới đã có tuổi thì tuyến tiền liệt bắt đầu mở rộng hơn và gây cản trở cho dòng chảy của nước tiểu và ngăn cản sự vận hành của bàng quang, do đó khiến cho người ta có khuynh hướng đi tiểu thường xuyên thay vì chỉ “xả” một lần.
Đi tiểu són
Đi tiểu són là một trong những chủ đề tế nhị ít được đề cập tới, nhưng có nhiều phụ nữ cả những thiếu nữ những người chưa từng trải qua giai đoạn sinh con cũng lâm vào tình trạng tiểu không tự chủ được hành vi.
Bác sĩ Deborah J. Lightner cho biết: Hiện tượng trầm cảm không kiểm soát được là điều kiện dẫn đến các cơ bắp ở sàn xương chậu không thể xử lý được những áp lực gia tăng của các hoạt động tần suất cao như chạy bộ hoặc tập thể dục dụng cụ, hay thậm chí một hành vi gì đó tương tự như ho hoặc hắt hơi. Và khi mà sàn xương chậu quá yếu để có thể đứng vững trước các áp lực, kết quả là một lượng nhỏ nước tiểu sẽ tự động rò rỉ ra bên ngoài mà không theo quy luật nào cả.
Tình trạng này thường diễn ra sau thời gian sản phụ sinh con. Có một dạng tiểu không tự chủ khác được gọi là “Không tự chủ bức bách”, không phải do các cơ bắp yếu kém mà là do trục trặc ở bàng quang. Theo bác sĩ Deborah J. Lightner đó là do bàng quang của bạn có cảm giác kích thích muốn đi tiểu cho dù thực tế là bạn không có nhu cầu cần đi vệ sinh.
Cảm giác bồn chồn, nóng rát
Nếu như bạn đột nhiên có cảm giác nóng rát khi đi tiểu tiện thì đó là một trong những dấu hiệu đầu tiên báo hiệu bạn đang bị nhiễm trùng ở đường tiết niệu. Nhiễm trùng đường tiết niệu thường rất phổ biến trong các hành vi sinh hoạt tình dục, phụ nữ thời tiền mãn kinh. Việc uống thuốc kháng sinh có thể làm sạch nhiễm trùng trong vòng vài ngày và việc tăng cường chất dịch có thể giúp tống khứ các vi khuẩn gây nhiễm trùng làm rút ngắn thời gian nhiễm trùng. Qua giải phẫu đường tiết niệu cho thấy cánh đàn ông ít gặp nhiễm trùng đường tiết niệu hơn nữ giới song thực tế là triệu chứng này vẫn xảy ra và theo bác sĩ Deborah J. Lightner cảnh báo thì nhiễm trùng đường tiết niệu có thể là nguyên nhân gây nhiễm trùng tuyến tiền liệt ở nam giới.
Đi tiểu kèm khí thoát ra
Vi khuẩn trong bàng quang có thể tạo ra khí khi bạn đi tiểu. Nếu có bất kỳ dấu hiệu nhiễm trùng đường tiết niệu nào, hãy đến gặp bác sĩ. Rất ít khả năng, nhưng cũng có thể bạn có một lỗ rò bất thường ở bàng quang hoặc giữa bàng quang với ruột kết. Bạn cũng có nguy cơ phát triển lỗ rò nếu có tiền sử bệnh viêm ruột mãn tính hoặc viêm loét đại tràng.
Nước tiểu ngửi có vị ngọt
Sau khi bạn đi tiểu, nếu như bạn ngửi nước tiểu có mùi gì đó ngọt ngọt, đây có thể là một dấu hiệu tiết lộ một điều gì đó rất nghiêm trọng đang diễn ra bên trong cơ thể của bạn. Tiến sĩ Michael Farber nói: “Mùi ngọt có thể báo hiệu về lượng đường trong máu đang bài tiết trong nước tiểu”.
Và sự tập trung cao độ của lượng đường trong máu có thể là một trong những dấu hiệu của bệnh tiểu đường. Thận hoạt động như là cỗ máy lọc tất cả các chất thải đang luân chuyển trong cơ thể. Nhưng nếu “bộ lọc” của bạn bị hư, thì sẽ có nhiều thứ từ bộ lọc sẽ được rò rỉ ra bên ngoài và kết thúc thông qua việc tiểu tiện.
Trong trường hợp của bệnh tiểu đường, lượng đường quá cao trong máu sẽ tiết ra bên ngoài và xuất hiện trong nước tiểu. Nếu bạn đang trong thời gian mang thai thì những thay đổi trong hệ thống bộ lọc thận có thể là nguyên nhân dẫn tới lượng đường trong nước tiểu. Dù bạn mang thai hay không thì việc nếu bác sĩ tìm thấy đường trong nước tiểu của bạn, bạn nên đi xét nghiệm kỹ hơn vì bệnh tiểu đường thực sự rất đáng lo ngại.
Nước tiểu có mùi lạ
Việc ngửi thấy mùi lạ trong khi bạn đi tiểu là một việc chẳng nên quan tâm nhiều. Chắc chắn là trong các loại thực phẩm thì măng tây chẳng hạn sẽ sản sinh ra amino axít có chứa chất lưu huỳnh. Vì khi thực phẩm được bóp vụn dẫn vào hệ tiêu hoá, thì những thứ có mùi khác nhau sẽ được tiết ra, thẩm thấu thông qua thận, rồi từ đây nước tiểu sẽ hình thành ra một thứ mùi khó chịu. Chẳng mấy chốc sau khi các thực phẩm được tiêu hoá hoàn toàn thì thứ mùi kỳ lạ trên khi bạn đi tiểu cũng sẽ biến mất.
