Người Trung Quốc có một câu ngạn ngữ thú vị: "Một tòa Cung Vương Phủ, phản ánh nửa bộ sử nhà Thanh." Câu nói này khắc họa rõ nét vai trò thiết yếu của công trình này trong dòng lịch sử triều đại Thanh, từ những thời điểm huy hoàng rực rỡ cho đến giai đoạn suy tàn của vương triều.
Cung Vương Phủ được xây dựng dưới triều đại của hoàng đế Càn Long thuộc nhà Thanh, hơn 240 năm trước. Chủ sở hữu đầu tiên của vương phủ này là Hòa Thân, một trong những quan tham nổi tiếng nhất trong lịch sử phong kiến Trung Quốc.
Sau khi Hòa Thân qua đời, hoàng đế Gia Khánh đã tặng vương phủ này cho người em thứ 17 của mình, Khánh Quận Vương Vĩnh Lân, người đã từ lâu mong muốn sở hữu nó. Tại đây, tên gọi đã được đổi thành Cung Vương Phủ.
Vào giai đoạn cuối của triều đại Thanh, Từ Hi Thái hậu đã chuyển nhượng vương phủ cho Cung Thân Vương Dịch Hân, người đã hỗ trợ bà trong cuộc "Chính biến Tân Dậu".
Mặc dù vậy, hiện nay khi nhắc đến Cung Vương phủ, mọi người vẫn thường nói rằng "Hãy đến Biệt phủ của Hòa Thân."
Cung Vương Phủ được xây dựng dưới triều đại của hoàng đế Càn Long thuộc nhà Thanh, hơn 240 năm trước
Đất vàng phong thủy bên cạnh Tử Cấm Thành
Dưới triều đại của hoàng đế Càn Long, Hòa Thân được đánh giá cao và nắm giữ quyền lực lớn. Nhờ sự ưu ái đặc biệt từ hoàng đế, ông đã trở nên táo bạo và tích lũy được khối tài sản khổng lồ. Với nền tảng vững chắc này, Hòa Thân quyết định xây dựng nơi cư trú xa hoa bậc nhất.
Cung Vương phủ, tọa lạc bên cạnh Thậm Sát Hải, Hậu Hải và Bắc Hải, được coi là khu đất phong thủy lý tưởng gần Tử Cấm Thành. Các nguyên tắc bố trí của vương phủ với phần trước hẹp và phần sau rộng, cùng với thiết kế hồ nước chỉ có dòng chảy vào mà không chảy ra, đều thể hiện rõ tư duy phong thủy đặc trưng của Trung Hoa.
Với tổng diện tích vượt quá 60.000 m2, quá trình xây dựng Cung Vương phủ đã cần tới hơn 200 hộ dân phải di dời. Công trình này kéo dài trong suốt 5 năm mới hoàn thành.
Cung Vương phủ được chia thành hai phần chính: khu phủ đệ và hoa viên. Khu phủ đệ được thiết kế theo hình chữ nhật, gồm 3 lối: Đông, Trung và Tây. Ngân An Điện là điện chính của vương phủ, nổi bật với mái ngói xanh, tượng trưng cho địa vị của vương gia.
Ngân An Điện là nơi Hòa Thân làm việc và tiếp khách, còn được biết đến với tên gọi Ngân Loan Điện, tương ứng với nơi làm việc của hoàng đế là Kim Loan Điện ở Cố Cung.
Ngân An Điện là nơi Hòa Thân làm việc và tiếp khách, còn được biết đến với tên gọi Ngân Loan Điện, tương ứng với nơi làm việc của hoàng đế là Kim Loan Điện ở Cố Cung
Ngoài khu vực phủ đệ và hoa viên, Hòa Thân còn cho xây dựng một tòa lầu lớn sơn son trên một ngọn đồi nhân tạo, tạo không gian để ngắm trăng, ngâm thơ và đọc sách. Để tới được tòa lầu này, du khách sẽ phải đi qua một hành lang dài với những cột được trang trí tỉ mỉ.
Lối đi này không có bậc, tạo cảm giác thoải mái, tượng trưng cho con đường thăng tiến dễ dàng của vị quan tham.
Truyền thuyết cho rằng bên trong Cung Vương phủ tràn ngập các biểu tượng của chữ "phúc", từ cửa ra vào, xà nhà đến đèn lồng, nơi nào cũng có hình dạng khác nhau của chữ này, tổng cộng lên đến 9.999 chữ. Chữ cuối cùng được viết bởi chính tay hoàng đế Khang Hy. Bên cạnh đó, còn có bức thư pháp nổi tiếng "Thiên hạ đệ nhất phúc" do hoàng đế Khang Hy tự tay đề tặng.
Điều này đã trở thành lý do khiến người dân Bắc Kinh thường nói: “Đến Tử Cấm Thành, tất có khí thế vương giả; đến Vạn Lý Trường Thành, tất có sự uy nghiêm; đến Cung Vương phủ, tất có phúc”.
Giá trị khó đo lường của Cung Vương phủ Hòa Thân
Năm 2022, một doanh nhân tại Trung Quốc đã bỏ ra 1,5 tỷ nhân dân tệ để sở hữu một khu đất có diện tích 3.000 m2 bên Hậu Hải, tương đương với giá 500.000 nhân dân tệ (khoảng 1,7 tỷ đồng) cho mỗi mét vuông. Nếu không tính đến các yếu tố như tiêu chuẩn xây dựng và giá trị lịch sử, với diện tích tổng cộng vượt quá 60.000 m2, giá trị đất của Cung Vương phủ có thể ước tính lên đến hơn 100.000 tỷ đồng.
Trong Cung Vương phủ, có hai địa điểm tiêu biểu thể hiện sự giàu có của Hòa Thân. Đầu tiên là Tích Tấn Trai, nơi mà Hòa Thân sinh sống cùng 9 người vợ. Bên trong, các cột nhà được làm từ gỗ Kim Tơ Nam Mộc, với giá trị ước tính từ 2,4 đến 2,6 tỷ nhân dân tệ (khoảng 8.300 đến 9.000 tỷ đồng) mỗi cây. Kim Tơ Nam Mộc là một loại gỗ quý hiếm, chỉ có ở Trung Quốc, nổi bật với khả năng chống ăn mòn tốt, không thấm nước, không bị mối mọt và rất bền vững, cùng với màu sắc vàng óng, rất được người sử dụng ưa chuộng, đặc biệt là trong cung điện hoàng gia.
Trong Cung Vương phủ, có hai địa điểm tiêu biểu thể hiện sự giàu có của Hòa Thân
Sàn nhà cũng được lát bằng loại đá tự nhiên quý hiếm, được công nhận là đẹp hơn cả đá trong Tử Cấm Thành. Loại đá này mang lại cảm giác ấm áp vào mùa đông và mát lạnh vào mùa hè.
Địa điểm thứ hai là lầu Hậu Trảo, nơi cất chứa những báu vật mà Hòa Thân đã tích lũy trong thời gian ông được hoàng đế Càn Long sủng ái. Tòa nhà này dài 160 m và có tổng cộng 108 phòng, mỗi phòng đều có tầng lửng, kèm theo 44 cửa sổ bằng gấm với họa tiết phong phú, giúp Hòa Thân phân loại các kho báu ẩn giấu trong từng phòng.
Ví dụ, cửa sổ hình quả đào là vị trí lưu trữ san hô đỏ. Thời kỳ đó, san hô đỏ mà Hoàng đế Càn Long sở hữu chỉ đạt chiều cao khoảng 2 thước Trung Quốc, trong khi những tảng san hô mà Hòa Thân sở hữu lại cao tới 3 thước, tức vào khoảng 1 mét, với tổng số lên đến 11 tảng san hô quý giá như vậy.
Cửa sổ hình thoi được dùng để chứa 10 viên ngọc trai, mỗi viên to bằng quả nhãn, lớn hơn cả viên ngọc trai trên vương miện của Càn Long. Cửa sổ đặc biệt hình hai con cá, một cái khánh và một con dơi, là nơi cất giữ các thỏi vàng được gọi là kim nguyên bảo.
Theo ghi chép trong sử sách, khi nhà Hòa Thân bị lục soát, khoảng 800 triệu lượng bạc cùng nhiều giấy tờ sở hữu cửa hàng, đất đai đã được phát hiện. Tổng tài sản của Hòa Thân lúc đó ước tính tương đương với ngân khố của nhà Thanh, tích góp trong suốt 15 năm.
