(Phunutoday) - Khi Lê Bá Mai có thể bị thi hành án tử hình bất cứ lúc nào, với niềm tin vào công lý sẽ được thực thi, họ đã chạy đôn chạy đáo, tìm mọi cách để chứng minh người thanh niên đó… vô tội.
Chính họ đã làm cho vụ án trở thành tâm điểm của dư luận trong nhiều năm qua. Chúng tôi đã có cuộc trò chuyện với những người gồm: ông Dương Bá Tuân (người thuê Mai làm công trước khi xảy ra vụ án và nay là “cha nuôi” của Mai) và 2 luật sư: Trịnh Thanh (văn phòng luật sư Người Nghèo thuộc đoạn luật sư tỉnh Bà Rịa – Vũng Tàu), Phan Long Ẩn (đoàn luật sư tỉnh Long An) về đằng sau câu chuyện của “kỳ án vườn Mít”.
7 năm chứ 70 năm tôi cũng đấu tranh!
Cảm giác của các ông như thế nào trong ngày Lê Bá Mai được tuyên là không phạm tội “hiếp dâm” , “giết người”?
Ông Dương Bá Tuân: - Lúc nghe HĐXX của TAND tỉnh Bình Phước tuyên tôi đã mừng rỡ như đứa trẻ, cảm xúc dâng trào, cảm xúc xúc động, không biết nói gì hơn. Lúc đó tôi mới tin rằng có cán cân công lý, hay nói đúng hơn là tin vào pháp luật. Trước đó tôi có những lúc tuyệt vọng đến tột cùng, mất tất cả lòng tin.
Trong quá trình 7 năm qua cho đến trước thời điểm ngày 24/5 (ngày Lê Bá Mai được tuyên vô tội và được trả tự do ngay tại tòa) ông có niềm tin “Mai vô tội?
Ông Dương Bá Tuân: - Kể cá lúc Lê Bá Mai nhận tội giết người, hiếp dâm hay không nhận tội thì tôi trước sau như một vẫn khẳng định là Mai vô tội.
| Ông Dương Bá Tuân (thứ hai từ phải sang) vui mừng trong giờ phút Lê Bá Mai được tuyên vô tội, trả tự do ngay tại tòavà ông đã… khóc |
Dựa vào đâu mà tôi có niềm tin mãnh liệt như thế? Thứ nhất là với ba năm chung sống, quản lý Mai ở trang trại, tôi biết được bản chất của Mai. Đó là một con người quê mùa chất phát, ít học và có thể nói là ngu độn, nhưng bản tính rất hiền lành ít gặp được người thứ hai, chỉ biết lầm lũi làm, chịu tất cả mọi thiệt thòi mà không đòi hỏi bất kỳ quyền lợi nào, bị người ta ức hiếp cũng vui vẻ đến kỳ lạ. Nên tôi dám khẳng định là Mai không làm việc tày trời như thế. Thứ hai là sau khi xảy ra vụ án, cáo trạng của Viện KSND tỉnh Bình Phước, tôi đọc thì thấy nội dung đúng là kỳ án, không có gì phù hợp cả, chứng cứ và lời khai mâu thuẫn đầy rẫy và thậm chí có thể nói là chứng cứ giống như được tạo dựng.
Có những lúc vụ án như có hồi kết với mức án tử hình dành cho Mai? Ông có thấy tuyệt vọng và bỏ cuộc giữa chừng không?
TAND tối cao có nói rõ rằng, vụ án không có cơ sở xem xét để xử giám đốc thẩm. Tuyệt vọng nhưng với niềm tin Mai vô tôi nên tôi không bao giờ có ý định đầu hàng, bỏ cuộc.
bài báo này đã được những người có thẩm quyền cấp cao quan tâm, chú ý và họ đã can thiệp. Khi ấy niềm tin trong tôi lại mãnh liệt hơn rằng, Lê Bá Mai sẽ được cứu sống, sẽ được giải oan, vấn đề là ở thời gian mà thôi.
Lê Bá Mai chỉ là ngườ làm thuê cho ông, chả quan hệ thân thích, ruột thịt hay họ hàng gì, vì động lực gì mà ông đấu tranh đến 7 năm và cho đến thành quả của ngày hôm nay?
Ông Dương Bá Tuân: - Thứ nhất, thà chẳng biết Mai bị oan thì thôi, chứ biết nó bị oan mà không cứu giúp nó thì lương tâm này dày xéo, làm sao mà sống hết cuộc đời được chứ. Thứ hai, Mai là đứa đáng thương, chỉ là một thời gian sống chung ở trang trại tôi, tôi biết được tính Mai, thật thà, chất phác, trung thành… Ba là, gia đình Mai rất nghèo, là đứa con trai duy nhất của 1 gia đình là liệt sĩ… chính điều này làm cho tôi trăn trở và quyết tâm phải cứu cho bằng được Mai.
Rồi sự quyết tâm của 2 luật sư. Họ đã không ngại đường xa, gian khổ mà đi đi về về bào chữa miễn phí cho Mai. Đặc biệt một động lực khác chính là bà xã của tôi. Bà xã tôi từng động viên, khẳng định với tôi là “nếu có bán hết nhà cửa, tài sản mà cứu được Mai thì cũng phải làm”. Rồi còn có anh em báo chí nữa, chính họ đã góp phần không nhỏ để kỳ án vườn Mít có hồi kết mỹ mãn. Đó là những điều mà đã thôi thúc tôi theo theo đuổi vụ án đến cùng để cứu Mai. 7 năm chứ 70 năm tôi cũng đấu tranh.
- Lê Bá Mai cũng nói là gắn bó với ông, và ông đã từng nói là nhận Mai làm con nuôi, vậy ông có tính toán gì cho tương lai của người thanh niên này chưa?
Ông Dương Bá Tuân: - Cũng như trong giai đoạn Mai ở tù hay trước đó nữa khi Mai làm trong trang trại của tôi, từ trong lương tâm tôi đã xem Mai như là con của mình. Con ruột của tôi, tôi lo như thế nào thì với Mai cũng vậy.
Mà đặc biệt, Mai thoát án tử hình. Tôi như sinh ra nó lần thứ hai, đã nhận nói làm con nuôi thì phải có ý thức trách nhiệm hơn với Mai trong tương lai và cuộc đời của nó chứ.
| Luật sư Trịnh Thanh trong giờ phút nghe tuyên án sáng 24/5 |
Niềm tin công lý thực thi
Vì sao các luật sư nhận bào chữa cho một kỳ án như thế? Lại là bào chữa miễn phí...
Luật sư Trịnh Thanh: - Ban đầu tôi tiếp xúc vụ án thông qua một người bạn (là nhà báo) đã giới thiệu tôi với ông Tuân (tức ông Dương Bá Tuân). Khi tìm hiểu thì tôi mới biết gia đình Mai là dân nghèo, cực khổ chẳng đã mới vào Bình Phước để làm thuê làm mướn kiếm sống, hoàn cảnh rất đáng thương, tội nghiệp và khi tiếp cận vụ án tôi mới thấy có dấu hiệu của một vụ án oan sai. Do đó tôi nhận lời bào chữa cho Mai và bào chữa hoàn toàn miễn phí.
Luật sư Phan Long Ẩn: - Lúc đầu, tôi cũng tiếp cận vụ án thông qua một khách hàng của tôi lúc đó giới thiệu tôi với ông Tuân. Tôi nghe ông Tuân trình bày rằng, nhà Mai nghèo lắm. Rồi ông Tuân dám khẳng định là Mai vô tội, tôi cũng tin ông Tuân và đã tìm hiểu thông tin từ nhiều phía, từ đó trong tôi có niềm tin nội tâm là.. Mai vô tội. Nên tôi quyết định bão chữa miễn phí cho Lê Bá Mai. Tôi vẫn hay nhận bào chữa miễn phí cho các thân chủ có hoàn cảnh khó khăn.
Vậy trong quá trình đeo đuổi vụ án trong nhiều năm qua, các ông thấy khó khăn ở điểm nào nhất?
dĩ vụ án kéo dài có thể nói là do trong quá trình thực hiện các biện pháp tố tụng của vụ án quan điểm buộc tội cán bộ Viện KSND tỉnh Bình Phước và quan điểm gỡ tội của 2 luật sư hoàn toàn khác nhau, mặc dù cùng hồ sơ vụ án. Nếu như phía Viện công tố có sự nhìn nhận khách quan thì có thể vụ án đã kết thúc từ nhiều năm trước.
một đoàn thanh tra của Bộ Tư pháp kiểm tra trại tại tạm giam công an Bình Phước, tình cờ gặp Mai trong phòng giam hỏi thăm và khi đó mới biết là Mai chưa kháng cáo, họ đã giúp Mai viết đơn kháng cáo trong một lần tình cờ đến kỳ lạ như thế. Khó khăn thứ hai, là khi tiếp xúc với tôi, Mai đã nhận tất cả tội, mà không chối bỏ. Khi ấy tôi đặt ra nhiều câu hỏi trong đầu? Tìm hiểu sâu vụ án thì tôi thấy vụ án có dấu hiệu bất bình thường, nên quyết tâm phải theo đến cùng.
Vậy có lúc nào các ông muốn bỏ vụ án không?
. Vụ án có được ngày hôm nay là nhờ sự góp sức cùa những người ở cấp cao và cơ quan báo chí sớm can thiệp. Riêng cá nhân tôi, dù Mai có nhận tội thêm hay không nữa là không quan trọng vì nếu Mai là hung thủ thì chỉ cần nhận và khai báo thành công là kết thúc vụ án; còn nếu Mai nhận tội mà không khớp với hồ sơ vụ án thì cũng không có giá trị. Ở tôi, tôi tin rằng Mai vô tội, kết quả của ngày hôm nay tôi tin sẽ xảy ra, quan trọng là vấn đề thời gian mà thôi.
Luật sư Phan Long Ẩn: - Tôi chưa bao giờ nghỉ đến việc phải bỏ vụ án. Khi tôi tiếp xúc với Mai, với hồ sơ vụ án trong đầu tôi có suy nghĩ là, nếu Mai phạm tội thì cứ để pháp luật trừng trị; còn nếu Mai không có tội thì phải đeo đuổi đến cùng để làm sáng tỏ
Cảm giác của các ông như thế nào khi nghe Lê Bá Mai vô tội?
Luật sư Trịnh Thanh: - Phải nói là tôi rất mừng. Niềm tin nội tâm Mai vô tội là một chuyện, còn chuyện Mai được tuyên vô tội, trả tự do ngay tại tòa là một chuyện khác, là một quá trình không phải ngày một ngày hai. Do đó khi tai nghe, mắt thấy Mai được tuyên vô tội, tôi đã cười. Cười vì một kết cục có hậu.
Luật sư Phan Long Ẩn: - Lúc đó tôi cảm thấy vui mừng, không sao tả xiết. Dù chỉ là một phần nhỏ trong hành trình cứu vớt một con người khỏi cái chết nhưng đó là điều tôi có thể làm được để giúp Mai. Hy vọng rằng sau này, Mai sẽ cố gắng sống đàng hoàng, tử tế, ngẩng cao đầu sống giữa đời.
- Anh Duy (thực hiện)
