Ốc móng tay, hay còn được gọi là con thun thút, là một loại nhuyễn thể chủ yếu sinh sống trong môi trường bùn và cát. Loài này được phân bố tại một số vùng biển của các tỉnh như Quảng Ninh, Nam Định, nhưng nổi bật và được yêu thích nhiều nhất là ở Thái Bình.
Tên gọi "ốc móng tay" xuất phát từ hình dáng của chúng, giống như hình trụ với chiều dài khoảng 7-8 cm, tương tự như ngón tay.
Theo chia sẻ của chị Nguyễn Hằng – một tiểu thương chuyên cung cấp hải sản tại huyện Thái Thụy, các con ốc móng tay tự nhiên thường có kích thước nhỏ, bề ngang tương đương với chiếc đũa. Vỏ của chúng mỏng manh, chỉ bằng chiếc lá tre.
Ốc móng tay, hay còn được gọi là con thun thút, là một loại nhuyễn thể chủ yếu sinh sống trong môi trường bùn và cát
“Loại ốc to khoảng đầu ngón tay mà nhiều người thường chọn mua chủ yếu là ốc móng tay nuôi, dễ chế biến hơn. Tuy nhiên, hương vị của chúng lại không thể sánh bằng loại tự nhiên”, chị Hằng cho biết thêm.
Tại Thái Bình, ốc móng tay là một nguyên liệu quen thuộc trong ẩm thực địa phương. Trong số các món ăn từ loại ốc này, nem ốc móng tay (hay còn gọi là gỏi móng tay, nem thun thút) nổi bật nhất và được nhiều người yêu thích.
Chị Hằng chia sẻ, lượng cát trong ốc móng tay sẽ thay đổi tùy theo con nước. Mặc dù việc chế biến ốc này có thể hơi phức tạp, nhưng với hương vị thơm ngon và độc đáo, nhiều người vẫn sẵn lòng bỏ công sức và thời gian để thực hiện món nem nổi tiếng này.
Để chế biến món nem móng tay thơm ngon, người dân địa phương thường lựa chọn những con ốc còn tươi sống, vừa mới được đào lên.
Lượng cát trong ốc móng tay sẽ thay đổi tùy theo con nước
Sau khi rửa sạch ốc bằng nước nhiều lần, họ sẽ tiến hành hấp hoặc luộc sơ để lấy phần ruột. Tiếp theo, người ta tách vỏ và thu nhặt ruột ốc, sau đó rửa lại ruột bằng nước luộc, rồi gạn nước sang tô sạch để loại bỏ cát. Quy trình này sẽ được lặp lại khoảng 2-3 lần.
Chị Hằng chia sẻ: “Việc rửa ruột ốc bằng nước luộc giữ lại được vị ngon và độ ngọt tự nhiên, làm cho thịt ốc không bị nhạt. Khâu sơ chế này thật sự tốn thời gian và cần kiên nhẫn, nhưng rất quan trọng để loại bỏ hoàn toàn bùn, cát, đảm bảo chất lượng cho món ăn.”
Sau khi đã loại bỏ cát hiệu quả, họ sẽ bóp nhẹ từng nắm ruột ốc và chắt nước ra. Bước này giúp ruột ốc trở nên săn chắc, giòn hơn và khi nêm gia vị, ốc sẽ không bị ướt.
Chị Hằng chia sẻ rằng, nem móng tay thực sự rất giống với một số món nem nổi tiếng ở miền Bắc, khi được kết hợp với những nguyên liệu quen thuộc như thính, riềng xay, lá chanh, đường, mắm, và hạt tiêu.
Mỗi vùng miền và mỗi gia đình đều có cách chế biến riêng, có thể thêm bớt các nguyên liệu theo sở thích, miễn sao món ăn vẫn giữ được hương vị thơm ngon và hấp dẫn.
Nem móng tay thực sự rất giống với một số món nem nổi tiếng ở miền Bắc, khi được kết hợp với những nguyên liệu quen thuộc như thính, riềng xay, lá chanh, đường, mắm, và hạt tiêu
“Giống như nhiều loại hải sản có vỏ khác như ngao, hến hay cà xỉu, ốc móng tay có tính hàn. Do đó, khi chế biến nem, người ta thường sử dụng riềng xay (tính nhiệt) để điều chỉnh vị. Nhờ vậy, ngay cả những thực khách lần đầu thưởng thức cũng sẽ không cảm thấy khó chịu và tránh được tình trạng lạnh bụng, khó tiêu.
Tuy nhiên, đối với những người có cơ địa dễ dị ứng, chị Hằng khuyến nghị nên cân nhắc và cẩn trọng trước khi nếm thử nem ốc móng tay”, nữ tiểu thương cho biết thêm.
Giống như những món nem quen thuộc, nem móng tay cũng thường đi kèm với nước mắm chua ngọt và một số loại lá, rau thơm đặc sắc (tùy theo khẩu vị của mỗi người) như lá sung, đinh lăng, lá mơ, hay tía tô…
Khi thưởng thức, thực khách hãy gắp nem móng tay lên chiếc lá lớn, thêm các loại rau thơm theo sự ưa thích rồi cuộn chặt lại, sau đó chấm vào nước mắm riêng. Món ăn này có thể được kết hợp cùng bánh tráng hoặc thưởng thức ngay cũng đều rất hấp dẫn.
Với vị thanh mát, nem móng tay trở thành món đặc sản lý tưởng để giải nhiệt và giảm ngấy hiệu quả, đặc biệt được yêu thích vào mùa hè hay những dịp lễ Tết – khi mà các buổi tiệc tùng thường diễn ra.
Ngoài việc làm nem, người dân Thái Bình còn chế biến ốc móng tay thành nhiều món ăn ngon miệng khác như xào lá lốt, nấu canh chua, hay xào rau muống…
