Dân gian có câu: "Mùa hè bổ, lươn đồng là thứ nhất" hay "Nhẹ hè, lươn tốt như nhân sâm", cho thấy lươn được xem là thực phẩm bổ dưỡng.
Tuy nhiên, cũng có lời khuyên: "Dù nghèo cũng không nên ăn lươn vàng", ngụ ý rằng không phải loại lươn nào cũng có thể ăn. Đặc biệt, lươn "trông trăng" là loại được khuyến cáo không nên sử dụng.
Vậy lươn "trông trăng" là gì và vì sao không nên ăn? Hãy cùng tìm hiểu!
Lươn trông trăng – Sự thật hay chỉ là truyền thuyết?
Dân gian lưu truyền câu chuyện về "lươn trông trăng" – một loại lươn đồng to hơn lươn ruộng bình thường với hai đặc điểm đặc trưng: thích ăn xác động vật chết và thường xuất hiện vào đêm trăng tròn, ngẩng đầu nhìn lên trời. Chính vì vậy, nhiều người tin rằng loại lươn này không thể ăn được, thậm chí có độc, có thể gây ngộ độc hoặc tử vong.
Chính vì vậy, nhiều người tin rằng loại lươn này không thể ăn được, thậm chí có độc, có thể gây ngộ độc hoặc tử vong.
Truyền thuyết về lươn trông trăng xuất hiện từ thời nhà Minh (Trung Quốc), kể về một chàng trai ăn phải và bị ngộ độc. Tuy nhiên, đến nay chưa có bằng chứng khoa học nào chứng minh lươn đồng có độc. Thực tế, lươn đồng là thực phẩm phổ biến ở Việt Nam và chưa từng ghi nhận trường hợp ngộ độc do ăn lươn.
Việc lươn nhấc đầu khỏi mặt nước có thể xảy ra khi môi trường bị ô nhiễm, thiếu oxy, buộc chúng phải nổi lên để thở. Ngoài ra, lươn thường hoạt động mạnh vào ban đêm, nhất là khi trời trăng sáng, khiến chúng dễ bị phát hiện và bị bắt.
Một số người cao tuổi cho rằng lươn càng lớn thì thịt càng dai, kém ngon, có thể dẫn đến quan niệm về lươn trông trăng. Tuy nhiên, đây chỉ là truyền thuyết dân gian, chưa có cơ sở khoa học xác thực.
Vì sao không nên ăn "lươn trông trăng"?
Theo quan niệm dân gian, "lươn trông trăng" có thói quen ăn xác động vật thối rữa. Thực tế, lươn là loài ăn thịt khá hung dữ, thức ăn của chúng bao gồm cá nhỏ, tôm, ếch, chim và thậm chí cả rắn.
Khi nguồn thức ăn khan hiếm, lươn có thể ăn xác động vật chết như chó, mèo. Những con lươn càng lớn thì càng tiêu thụ nhiều loại thức ăn này, khiến chúng có nguy cơ chứa nhiều vi khuẩn và ký sinh trùng, làm giảm độ an toàn khi ăn.
Theo quan niệm dân gian, "lươn trông trăng" có thói quen ăn xác động vật thối rữa.
Ngoài ra, lươn lớn cũng được cho là có độc tính cao hơn. Mặc dù độc tố không nằm trong thịt mà chủ yếu trong máu lươn, nhưng độc tính này tăng theo kích thước. So với lươn nhỏ, việc làm sạch và nấu chín lươn lớn trở nên khó khăn hơn, đặc biệt là trong việc loại bỏ hoàn toàn nội tạng và máu. Nếu chế biến không kỹ, nguy cơ ngộ độc vẫn rất cao.
