Khi mùa xuân dần bước vào giai đoạn giữa mùa, một lễ hội truyền thống quan trọng cũng sắp đến gần – đó chính là Tết Thanh Minh. Theo thông tin, Tết Thanh Minh năm nay rơi vào ngày 4/4 Dương lịch, tức ngày 7/3 Âm lịch, chỉ còn hơn một tháng nữa là đến.
Vào dịp này, nghi lễ viếng mộ và tảo mộ trở thành nét văn hóa không thể thiếu trong đời sống tinh thần của người Việt. Bởi lẽ, nghĩa trang không chỉ là nơi an nghỉ của người đã khuất, mà còn là cầu nối thiêng liêng giữa người sống và người mất – nơi con cháu thể hiện lòng tưởng nhớ, sự biết ơn và gắn kết tình cảm gia đình.
Nhắc đến việc viếng mộ và thờ cúng tổ tiên, không thể không đề cập đến văn hóa tang lễ – một phần quan trọng trong truyền thống dân tộc, phản ánh những giá trị đạo đức sâu sắc như: tín, trí, lễ, nghĩa, nhân.
Bên cạnh đó, người xưa còn rất coi trọng phong thủy và cảnh quan xung quanh phần mộ tổ tiên. Trong dân gian vẫn lưu truyền câu nói: “Nếu có hai thứ mọc trước mộ, con cháu sẽ giàu sang phú quý nhiều đời.” Vậy hai thứ đó là gì? Liệu điều này có cơ sở hay chỉ là truyền thuyết dân gian? Hãy cùng tìm hiểu ngay sau đây.
Hai loại cây mọc trước mộ – con cháu đời đời hưng thịnh
Theo quan niệm dân gian, nếu trước mộ tổ tiên xuất hiện hai loại cây đặc biệt, đó chính là dấu hiệu mang lại phúc khí và sự thịnh vượng cho con cháu qua nhiều thế hệ.
Người xưa tin rằng sau khi qua đời, con người bước sang một thế giới khác. Vì vậy, họ thường tổ chức tang lễ long trọng, dâng lễ vật với mong muốn người đã khuất được an nghỉ và phù hộ cho gia đình ở cõi trần. Nếu vào dịp Thanh Minh hoặc trong năm, trước mộ bỗng mọc lên hai loại cây này, điều đó được xem là dấu hiệu tổ tiên hiển linh và ban phước cho cháu con.
Vậy hai loại cây ấy là gì? Đó chính là nấm linh chi và cây bách.
Thứ nhất: Nấm Linh Chi
Linh chi từ lâu đã được xem là “cỏ trường sinh” trong văn hóa Á Đông. Không chỉ có tác dụng chữa bệnh, tăng cường sức khỏe, loại nấm quý hiếm này còn gắn liền với hình ảnh bất tử, hồi sinh. Trong thời cổ đại, linh chi được coi là linh dược chỉ dành cho vua chúa, quý tộc. Vì thế, khi thấy linh chi mọc tự nhiên gần mộ phần, người ta tin rằng đó là điềm lành – báo hiệu tổ tiên phù hộ, con cháu sẽ phát tài phát lộc.
Không những thế, trong phong thủy, linh chi còn có khả năng hấp thụ linh khí tốt và xua đuổi tà khí. Việc nấm linh chi mọc trước mộ được xem như một “thần hộ mệnh” mang lại bình an, may mắn cho cả dòng tộc.
Thứ hai: Cây Bách – Biểu tượng trường tồn và phúc lành
Cây bách là loài cây thường xanh quanh năm, từ lâu đã được xem là biểu tượng của sự chính trực, thanh cao và bền vững. Trong văn hóa cổ đại, cây bách được coi là loài cây linh thiêng, có khả năng xua đuổi tà khí và bảo vệ sự thanh tịnh cho không gian linh thiêng như nghĩa trang. Khi cây bách mọc trước mộ, người xưa tin rằng đó là dấu hiệu tổ tiên linh thiêng đang phù hộ độ trì, mang lại sự thịnh vượng và bình an cho gia tộc.
Không chỉ mang ý nghĩa tâm linh, trong phong thủy, cây bách còn được mệnh danh là “cây trường thọ” nhờ khả năng sinh trưởng chậm nhưng sống rất lâu, tượng trưng cho sự bền vững và dẻo dai. Cây bách còn được cho là giúp điều hòa khí hậu xung quanh mộ phần, tạo ra không gian hài hòa về phong thủy, từ đó hỗ trợ gia đạo an yên, vận khí hanh thông.
Chính vì thế, việc thấy hoặc trồng cây bách trước mộ được xem là một điều tốt, vừa mang giá trị tâm linh, vừa thể hiện sự tôn kính đối với người đã khuất.
Góc nhìn hiện đại: Tín ngưỡng hay biểu tượng văn hóa?
Từ quan niệm dân gian “Hai thứ mọc trước mộ, con cháu sẽ giàu có đời đời”, có thể thấy rằng những lời dạy của người xưa phần nào phản ánh triết lý sống gắn liền với thiên nhiên và lòng biết ơn tổ tiên. Dù mang màu sắc tâm linh, niềm tin này cũng ẩn chứa nhiều giá trị văn hóa sâu sắc.
Tuy nhiên, nếu nhìn dưới lăng kính khoa học hiện đại, sự xuất hiện của nấm linh chi hay cây bách chủ yếu do điều kiện môi trường, đất đai và khí hậu – chứ không phải là "dấu hiệu" mang lại tài lộc một cách trực tiếp. Những yếu tố này có thể góp phần cải thiện không gian sống, tạo cảm giác an yên, từ đó ảnh hưởng tích cực đến tâm lý và năng lượng của con người.
Tóm lại, dù chưa có cơ sở khoa học khẳng định mối liên hệ giữa hai loài cây này với sự giàu sang phú quý, nhưng xét trên phương diện văn hóa truyền thống và niềm tin dân gian, đây vẫn là quan niệm đáng được ghi nhớ, gìn giữ và trân trọng.
