Sổ đỏ hay sổ hồng là giấy tờ đại diện pháp lý cho quyền sử dụng đất và các tài sản gắn liền với đất của người chủ sở hữu. Mua đất không có sổ đỏ mặc dù giá thành rẻ hơn rất nhiều so với những mảnh đất cùng vị trí nhưng có thể sẽ ảnh hưởng đến quyền lợi và sự tự do sử dụng tài sản. Làm thế nào để tránh những rủi ro khi mua đất không có sổ đỏ là điều nhiều người quan tâm vì nhiều khi tài chính không cho phép nên họ vẫn phải lựa chọn những mảnh đất như vậy.
Rủi ro khi mua đất không có sổ đỏ/sổ hồng
Khi mua đất không có sổ đỏ, nhà đầu tư sẽ khó xác minh nguồn gốc của đất và thông tin về thửa đất. Sổ đỏ cung cấp thông tin chi tiết về quyền sở hữu, quyền sử dụng và quyền tài sản gắn liền với đất. Thiếu sổ đỏ, người mua không thể biết rõ về tình trạng quy hoạch, có tranh chấp hay bị lấn chiếm đất không.
Ngoài ra, khi mua đất không có sổ đỏ, người mua sẽ bị hạn chế các quyền cơ bản của người sử dụng đất. Điều này đồng nghĩa với việc người mua không thể thực hiện các hoạt động quan trọng như chuyển nhượng, tặng cho, thừa kế, thế chấp, chuyển đổi mục đích sử dụng đất và cho thuê. Nếu như thực hiện giao dịch chỉ có thể qua viết tay, giấy tờ này hoàn toàn không có giá trị pháp lý mà là thỏa thuận dân sự. Khi rơi vào hoàn cảnh thực sự cần tiền, muốn bán cũng khó tìm được người mua và bán với giá rất thấp.
Hơn nữa, khi mua đất không có sổ đỏ rất dễ xảy ra tranh chấp. Trường hợp này xảy ra thường xuyên trong thực tế, vì khi không có sổ đỏ, không có bằng chứng pháp lý xác định người nào có quyền sử dụng đất. Điều này có thể dẫn đến tình trạng mua bán đất chồng chéo và mâu thuẫn về quyền sở hữu.
Mặt khác mua đất không có sổ đỏ, người mua không thể thế chấp tài sản để vay tiền từ ngân hàng. Vì để thế chấp, người vay phải có giấy tờ chứng minh quyền sở hữu đối với tài sản đó. Quy định tại Điều 188 của Luật Đất đai năm 2013 chỉ cho phép thế chấp khi có sổ đỏ.
Bên cạnh đó, nếu mua đất không có sổ đỏ và muốn xây dựng nhà trên đất đó, sẽ gặp khó khăn trong việc xin cấp phép xây dựng. Để được cấp giấy phép xây dựng, hồ sơ đề nghị cấp phép phải đi kèm với giấy tờ chứng minh quyền sử dụng đất theo quy định của pháp luật về đất đai. Điều này có nghĩa là khi đất không có sổ đỏ, rất khó để xây dựng mới, cải tạo hoặc sửa chữa nhà trên mảnh đất đó.
Làm gì để hạn chế rủi ro khi mua đất không sổ đỏ
Để hạn chế rủi ro khi mua đất không có sổ đỏ, người mua cần lưu ý một số vấn đề sau để đảm bảo quyền lợi tối đa của mình:
+ Lập hợp đồng đặt cọc, trong đó ghi rõ các điều khoản về cam kết của người bán và các khoản bồi thường khi người bán không thực hiện cam kết.
+ Trong hợp đồng mua bán cần ghi rõ rằng đất hiện tại chưa có sổ đỏ và sau khi làm thủ tục xin cấp sổ đỏ, người bán phải làm thủ tục sang tên sổ đỏ cho người mua.
+ Người mua nên yêu cầu người bán cung cấp giấy ủy quyền quản lý, định đoạt, sử dụng đất để đảm bảo sự chủ động trong việc làm thủ tục liên quan đến sổ đỏ.
+ Người mua cần tìm hiểu kỹ thông tin về mảnh đất để xác định liệu đất có bị chiếm, tranh chấp hay nằm trong quy hoạch không. Có thể yêu cầu cán bộ phụ trách xây dựng, địa chính tại Ủy ban nhân dân xã, phường nơi đất nằm để xác minh thông tin. Việc tìm hiểu kỹ thông tin của mảnh đất và người bán là rất quan trọng để tránh gánh chịu những rủi ro khi mua đất không có sổ đỏ.
+ Khi ký kết hợp đồng mua bán đất không có sổ đỏ, người mua cần yêu cầu người bán giao bản chính các giấy tờ liên quan đến đất. Đồng thời, nếu đất là tài sản chung của hai vợ chồng người bán thì việc mua bán đất cần có sự tham gia của cả 2 người, ký tên và lăn tay.
+ Nếu không am hiểu về các điều khoản hợp đồng, người mua nên tìm đến luật sư để được tư vấn, hỗ trợ về pháp lý để tiết kiệm thời gian và tránh những rắc rồi không đáng có xảy ra về sau.
