Phùng Thái Hậu, một nhân vật lịch sử nổi bật của triều đại Bắc Ngụy, mặc dù không xưng đế, nhưng vẫn được lịch sử ghi nhận với danh xưng "nghìn đời có một". Dù cuộc đời bà gắn liền với những lo toan hậu cung, nhưng chính những thành tựu về chính trị mới là yếu tố đưa bà lên tầm cao trong sử sách.
Xuất thân từ dòng dõi quý tộc, là cháu của vua Bắc Yên, Phùng Thái Hậu sinh ra trong bối cảnh loạn lạc, gia đình phải rời bỏ Trường An để tìm kiếm sự an bình. Cô gái nhỏ không ai ngờ sẽ trở thành người phụ nữ nắm giữ quyền lực, cải cách đất nước, và ảnh hưởng đến nhiều vị hoàng đế Bắc Ngụy. Theo truyền thuyết, ngay từ khi bà chào đời, một đạo sĩ đã tiên đoán bà sẽ không phải là người bình thường mà là một người phụ nữ quý giá, thậm chí sẽ phụ trợ ba vị hoàng đế.
Khi Bắc Ngụy thống nhất phương Bắc, gia tộc Phùng bị xem là mối đe dọa. Tuy nhiên, số phận đã bảo vệ Phùng Thái Hậu khi bà may mắn thoát khỏi cuộc tàn sát và được đưa vào cung làm nữ tỳ. Sau này, bà trở thành phi tần của Hoàng đế Văn Thành khi chỉ mới 12 tuổi. Cùng với hoàng đế, họ đã trưởng thành bên nhau, tạo nên tình cảm sâu đậm.
Trong suốt thời gian ở bên cạnh hoàng đế, Phùng Thái Hậu đã tích lũy được nhiều kiến thức chính trị. Những ý kiến của bà không ít lần được hoàng đế chấp nhận, đặc biệt là việc trọng dụng quan lại người Hán và thúc đẩy quá trình Hán hóa. Chính những đề xuất này đã góp phần ổn định đất nước và thúc đẩy sự hòa hợp giữa các dân tộc trong triều đại.
Khi lên 15 tuổi, Phùng Thái Hậu được phong làm hoàng hậu. Bà không chỉ xuất sắc trong việc quản lý hậu cung mà còn chứng tỏ tài năng và tầm nhìn trong chính trị. Tuy nhiên, cuộc sống hạnh phúc của bà không kéo dài lâu khi hoàng đế Văn Thành qua đời khi mới 26 tuổi, để lại một hoàng tử duy nhất là Thác Bạt Hoằng, con của phi tần khác. Theo quy định nghiêm ngặt của hoàng tộc Bắc Ngụy, khi thái tử lên ngôi, mẹ đẻ của thái tử phải bị xử tử để tránh lạm quyền trong hậu cung. Thác Bạt Hoằng mất mẹ từ nhỏ và được Phùng Thái Hậu nuôi dưỡng, tạo nên tình cảm mẫu tử sâu sắc.
Trở thành thái hậu, Phùng Thái Hậu tiếp tục nắm giữ quyền lực, điều hành triều đình và giáo dục Thác Bạt Hoằng. Bà luôn thể hiện tài năng xuất chúng trong việc quản lý chính sự, không thua kém bất kỳ nam giới nào.
Năm 467, khi Thác Bạt Hoằng có con trai, Phùng Thái Hậu bắt đầu chuyển giao quyền lực. Tuy nhiên, một sự bất đồng đã xảy ra khi bà sủng ái một người hầu tên Lý Dịch, người mà Thác Bạt Hoằng không ưa. Mâu thuẫn này dẫn đến việc Thác Bạt Hoằng bị buộc phải thoái vị và cuối cùng bị hạ độc chết.
Sau biến cố này, Phùng Thái Hậu tiếp tục nắm giữ quyền lực và quản lý triều đình một cách tài tình. Dù bà không xưng đế, nhưng bà đã đưa Hiếu Văn Đế lên ngôi và tiếp tục phụ trợ, thúc đẩy các cải cách quan trọng cho đất nước.
Năm 490, Phùng Thái Hậu qua đời ở tuổi 49. Dù từng gây tranh cãi vì việc nuôi dưỡng nam sủng, nhưng những đóng góp chính trị của bà là không thể phủ nhận. Bà vẫn được lịch sử ghi nhận là một trong những nhà chính trị xuất sắc nhất của triều đại Bắc Ngụy, một biểu tượng nữ quyền đáng nhớ trong lịch sử Trung Quốc.
