Nhặt được tiền rơi là chuyện cũng rất dễ gặp trong đời sống. Đôi khi có những người nhặt được tiền hoặc vàng hoặc đồ vật có trị giá lớn. Việc nhặt tiền rơi trả lại người mất không chỉ là câu chuyện đạo đức mà còn thuộc về nhũng quy định của pháp luật.
Nhiều người nghĩ rằng tôi nhặt được tôi có quyền, tôi tốt bụng thì tôi trả lại, không thì "làm gì được". Nhưng pháp luật có những quy định liên quan tới điều này, người nhặt tiền rơi phải có trách nhiệm thực hiện, nếu không sẽ thành vi phạm pháp luật.
Quy định của pháp luật liên quan tới tiền rơi
Khoản 1 Điều 230 Bộ luật dân sự 2015 quy định về việc “Xác lập quyền sở hữu đối với tài sản do người khác đánh rơi, bỏ quên” như sau:
1. "Người phát hiện tài sản do người khác đánh rơi, bỏ quên mà biết được địa chỉ của người đánh rơi hoặc bỏ quên thì phải thông báo hoặc trả lại tài sản cho người đó; nếu không biết địa chỉ của người đánh rơi hoặc bỏ quên thì phải thông báo hoặc giao nộp cho Ủy ban nhân dân cấp xã hoặc công an cấp xã nơi gần nhất để thông báo công khai cho chủ sở hữu biết mà nhận lại.
Ủy ban nhân dân cấp xã hoặc công an cấp xã đã nhận tài sản phải thông báo cho người đã giao nộp về kết quả xác định chủ sở hữu”.
Tiền nhặt được cần xử lý đúng pháp luật
Như vậy luật quy định rõ ràng người nhặt được tiền hay tài sản đồ vật của người khác đánh rơi, hoặc đồ vật không phải của mình mà tự ý dùng là vi phạm luật. Khi nhặt được tiền rơi nếu có trong đó có địa chỉ của người mất, bạn có thể liên lạc trả lại hoặc mang tới Ủy ban nhân dân gần nhất để cơ quan công an thực hiện trao trả lại theo pháp luật. Khi không xác định được tài sản đó của ai, thì người nhặt được cần mang trình báo chính quyền không tự ý dùng.
Khi nào thì người nhặt được sẽ được dùng số tài sản đó?
Điều 230 Luật dân sự 2025 quy định sau 1 năm đã thông báo công khai mà không xác định được chủ sở hữu hoặc chủ sở hữu không tới nhận thì người nhặt được có thể được sở hữu trong trường hợp như sau:
- Tài sản có giá trị nhỏ hơn hoặc bằng mười lần mức lương cơ sở do Nhà nước quy định thì người phát hiện tài sản là chủ sở hữu tài sản đó. (Trong trường hợp này người nhặt được được sở hữu toàn bộ số tiền nhặt được)
- Tài sản có giá trị lớn hơn mười lần mức lương cơ sở do Nhà nước quy định thì sau khi trừ chi phí bảo quản tài sản đó người phát hiện tài sản được nhận số tiền bằng 10 lần mức lương cơ sở + 50% (một nửa) giá trị phần vượt quá 10 lần mức lương cơ sở còn phần giá trị tài sản đó thuộc về nhà nước.
-Trong trường hợp tài sản đó thuộc di tích lịch sử văn hóa thì tài sản đó thuộc về nhà nước và người nhặt được được hưởng một khoản tiền thưởng theo quy định. (Người dân cần lưu ý khi nhặt được những hiện vật có tính lịch sử, văn hóa...)
Không trả lại thì có thể bị phạt hành chính thậm chí liên quan tới hình sự tùy theo số tài sản đó
Nếu như tài sản đó không thuộc sở hữu của ai vì dụ như tảng vàng tự nhiên... thì theo quy định tài Điều 228 Bộ luật dân sự 2015 quy định về “Xác lập quyền sở hữu đối với tài sản vô chủ, tài sản không xác định được chủ sở hữu” thì xử lý như sau:
- Sau 1 năm mà không xác định được ai là chủ sở hữu nếu tài sản là động sản (tiền, vàng, dây chuyền, đồ vật....) thì người phát hiện tài sản là chủ sở hữu tài sản đó.
- Sau 5 năm mà không xác định được ai là chủ sở hữu nếu tài sản là bất động sản thì bất động sản đó thuộc về Nhà nước; người phát hiện được hưởng một khoản tiền thưởng theo quy định của pháp luật.
Người nhặt được mà không trả lại sẽ bị xử phạt thế nào?
Điểm đ khoản 2 Điều 15 Nghị định 144/2021/NĐ-Cp ngày 31/12/2021 của Chính phủ quy định phạt tiền từ 3.000.000 đồng đến 5.000.000 đồng nếu người nhặt được tự ý dùng cố tình không trả người mất.
Với số tài sản trị giá từ 10.000.000 đồng trở lên mà người nhặt cố tình không trả dù biết người đã làm rơi còn có thể bị truy cứu trách nhiệm hình sự theo quy định tại Điều 176 Bộ luật hình sự về “Tội chiếm giữ trái phép tài sản” cụ thể như sau:
- Nếu giá trị tài sản từ 10.000.000 đồng đến 200.000.000 đồng hoặc có giá trị dưới 10.000.000 đồng nhưng là di vật, cổ vật thì bị phạt tiền từ 10.000.000 đồng đến 50.000.000 đồng, phạt cải tạo không giam giữ đến 2 năm hoặc phạt tù từ 3 tháng đến 2 năm.
- Nếu giá trị tài sản từ 200.000.000 đồng trở lên hoặc là bảo vật quốc gia thì bị phạt tù từ 1 đến 5 năm.
Do đó nhặt được tiền bạc của cải, tài sản rơi không phải của mình, thì việc trình báo cơ quan chức năng trả lại không chỉ là thể hiện nét đẹp nhân văn và còn là tránh vi phạm pháp luật. Cách tốt nhất khi không chắc chắn người đến "xin" lại có phải là người đánh rơi thật không thì người nhặt được không nên trả trực tiếp cho họ mà trình báo cơ quan chức năng để xử lý đúng.
