Để giữ chân người lao động (NLĐ) tham gia hệ thống Bảo hiểm Xã hội (BHXH) cũng như đảm bảo đời sống cho NLĐ, Luật BHXH 2024 đã được Quốc hội thông qua có hiệu lực từ ngày 1-7-2025 với rất nhiều nội dung quan trọng. Nổi bật có sự điều chỉnh điều kiện hưởng lương hưu cũng như tăng mức trợ cấp một lần.
Điều kiện và mức trợ cấp một lần khi nghỉ hưu từ ngày 1-7-2025
Theo Luật BHXH 2014 hiện hành, NLĐ với thời gian đóng BHXH cao hơn số năm tương ứng với tỉ lệ hưởng lương hưu tối đa 75%, khi nghỉ hưu, ngoài lương hưu, họ còn được hưởng trợ cấp một lần.
Như vậy, điều kiện hưởng trợ cấp một lần khi nghỉ hưu theo như quy định hiện hành là có thời gian đóng BHXH phải cao hơn số năm tương ứng với tỉ lệ hưởng lương hưu 75%.
Mức trợ cấp này sẽ được tính theo số năm đóng BHXH cao hơn số năm tương ứng với tỉ lệ hưởng lương hưu 75%. Theo đó, cứ mỗi năm đóng BHXH thì sẽ được tính bằng 0,5 tháng mức bình quân thu nhập tháng đóng BHXH.
Tuy nhiên, theo Luật BHXH năm 2024 sẽ có hiệu lực từ ngày 1-7-2025, quy định này sẽ có sự điều chỉnh. Cụ thể:
Theo quy định tại khoản 1 thuộc Điều 68 Luật BHXH 2024, lao động nam có thời gian đóng BHXH cao hơn 35 năm và lao động nữ có thời gian đóng BHXH cao hơn 30 năm thì khi nghỉ hưu, ngoài lương hưu họ còn được hưởng trợ cấp một lần giống như luật hiện nay. Tuy nhiên, mức hưởng trợ cấp một lần cũng có sự thay đổi và được quy định cụ thể tại Khoản 2 Điều 68 Luật BHXH năm 2024. Mức hưởng chia thành 2 trường hợp:
+ Thứ nhất, trường hợp NLĐ đã đủ điều kiện hưởng lương hưu và thực hiện các thủ tục hưởng chế độ hưu trí, mức hưởng trợ cấp một lần sẽ được tính bằng 0,5 lần của mức bình quân tiền lương làm căn cứ đóng BHXH cho một năm đóng cao hơn quy định tại Khoản 1 thuộc Điều 68 Luật BHXH năm 2024 đến tuổi nghỉ hưu theo như quy định của pháp luật. Trường hợp này, mức hưởng trợ cấp một lần vẫn giống như quy định hiện hành.
+ Thứ hai, trường hợp NLĐ đã đủ điều kiện hưởng lương hưu mà lại tiếp tục đóng BHXH thì mức trợ cấp bằng 02 lần của mức bình quân tiền lương tính làm căn cứ đóng BHXH cho mỗi năm đóng cao hơn số năm quy định (tức kể từ sau thời điểm đủ tuổi nghỉ hưu theo quy định của pháp luật cho đến thời điểm nghỉ hưu và hưởng chế độ hưu trí). Trường hợp này, mức hưởng trợ cấp một lần sẽ cao gấp 4 lần so với mức hưởng hiện hành theo Luật BHXH năm 2014.
Cách tính mức hưởng trợ cấp một lần khi người lao động nghỉ hưu từ 1-7-2025
Bộ LĐ-TB-XH đã đưa ra hướng dẫn cách tính trợ cấp một lần như sau:
Ví dụ: ông D. làm việc ở trong điều kiện lao động bình thường, tại thời điểm đủ tuổi nghỉ hưu đã có 38 năm đóng BHXH. Song, ông D. không nghỉ việc để hưởng lương hưu mà tiếp tục làm việc và có đóng BHXH thêm 3 năm thì mới nghỉ việc hưởng lương hưu.
Khi nghỉ việc và hưởng lương hưu ông D. đã có tổng thời gian đóng BHXH là 41 năm. Như vậy, ngoài lương hưu, ông D. sẽ còn được hưởng trợ cấp một lần, công thức tính cụ thể như sau:
- 3 năm đóng BHXH cao hơn 35 năm trước thời điểm ông đủ tuổi nghỉ hưu, mỗi năm bằng 0,5 lần của mức bình quân tiền lương được làm căn cứ đóng BHXH: 3 x 0,5 = 1,5.
- 3 năm đóng BHXH cao hơn 35 năm tính từ sau thời điểm đủ tuổi nghỉ hưu, mỗi năm sẽ bằng 2 lần của mức bình quân tiền lương được làm căn cứ đóng BHXH: 3 x 2 = 6.
Như vậy, ông D. sẽ được hưởng trợ cấp một lần khi nghỉ hưu sẽ bằng 7,5 (tức 1,5 + 6) lần mức bình quân tiền lương được làm căn cứ đóng BHXH.
