Từ hành động hạ đặt sai trái giàn khoan HD – 981 tại vùng biển chủ quyền của Việt Nam cho đến hành vi ngang ngược sử dụng lực lượng vũ trang tấn công các tàu Cảnh sát biển Việt Nam đã cho thấy mưu đồ xâm chiếm và vô luật pháp của Trung Quốc. Họ đã bất chấp dư luận thế giới, cố tình “lánh” Công ước luật biển quốc tế để trà đạp lên quyền, chủ quyền chính đáng của Việt Nam tại vùng biển đặc quyền.
Trao đổi với PV báo Phunutoday về cách hành xử sai trái nghiêm trọng của Trung Quốc, Luật sư Lê Thanh Sơn (thành viên Liên đoàn Luật sư Việt Nam) cho biết: “Với những hành vi ngang ngược, vô pháp của Trung Quốc, Việt Nam có thể khởi kiện lên tòa án quốc tế. Tuy nhiên, Trước bước khởi kiện, chúng ta có thể gửi thư lên Tổng Thư ký Liên Hiệp Quốc hoặc có công hàm chính thức gửi Liên Hiệp Quốc để giải quyết”.
Luật sư Lê Thanh Sơn tư vấn Việt Nam có thể khởi kiện Trung Quốc và các bước giải quyết dựa pháp luật pháp quốc tế.
Nhưng cũng có vấn đề, Trung Quốc là một thành viên Hội đồng Bảo an nên họ chắc chắn sẽ phủ quyết. Tuy vậy, chúng ta vẫn làm việc đó để đưa ra thông điệp mạnh mẽ và khẳng định vị thế của Việt Nam, tạo ra dư luận, khiến cả thế giới quan tâm đến vấn đề này.
Họ phủ quyết là quyền của họ, chúng ta có thể không kiện về vấn đề giải quyết tranh chấp. Đây không phải là tranh chấp mà là hành vi xâm chiếm vào thềm lục địa và vùng đặc quyền kinh tế của ta. Nếu nói là tranh chấp là ta bị lừa, họ đang biến cái không thành có. Ta có thể kiện về vấn đề “Trung Quốc đã đánh tráo khái niệm”, họ cố tình hiểu sai, giải thích không đúng và áp dụng Công ước luật biển quốc tế 1982 theo ý sai của họ.
Họ cố tình làm việc đó để từ đó họ có vùng lãnh hải và có vùng đặc quyền kinh tế. Đương nhiên nếu họ bác, chúng ta vẫn có một phiên tòa.
Bà Nguyễn Thị Lan Anh (Phó Trưởng khoa Luật Quốc tế, Viện Biển Đông) khẳng định: Vị trí đặt giàn khoan Hải Dương 981 hoàn toàn nằm trong vùng đặc quyền kinh tế của Việt Nam. Mọi hoạt động khoan thăm dò hay bất cứ hoạt động nào phải có sự cho phép của quốc gia ven biển. Việt Nam chưa hề cho phép Trung Quốc thực hiện các hoạt động như vậy. Vì thế tôi khẳng định Trung Quốc vi phạm quyền chủ quyền và quyền tài phán của Việt Nam.
Bà Nguyễn Thị Lan Anh phân tích luật quốc tế và chỉ ra sai trái của Trung Quốc.
Việc Trung Quốc có những hành động như dùng vòi rồng, tàu hộ vệ tên lửa, máy bay tuần tiễu và đặc biệt nguy hiểm là các vũ khí đều đang để ở chế độ sẵn sàng, có thể nổ súng bất kỳ lúc nào. Đây hiển nhiên là hành vi đe dọa sử dụng vũ lực đối với lực lượng chấp pháp có thẩm quyền thuộc chủ quyền Việt Nam.
Không những thế, Trung Quốc còn vi phạm tự do và đe dọa an ninh hàng hải, hàng không trong khu vực biển Đông là kênh hàng hải tấp nập, do đó không chỉ ảnh hưởng đến quyền lợi của Việt Nam mà của tất cả quốc gia trên thế giới.
