Lẩu hoa cúc – món ăn thanh tao và bí quyết dưỡng nhan của Từ Hi Thái hậu
Từ Hi Thái hậu nổi tiếng với niềm đam mê ẩm thực và việc chăm chút ngoại hình ngay cả khi đã về tuổi xế chiều. Trong kho tàng món ngon cung đình mà bà ưa chuộng, lẩu hoa cúc là món ăn mang nhiều ý nghĩa nhất.
Lẩu hoa cúc thường được bà dùng vào những ngày trời se lạnh. Món ăn này được chế biến từ nước dùng ninh kỹ từ xương gà và xương heo, kết hợp với gừng, hành và một số loại thảo dược có tính ấm. Khi nước sôi, đầu bếp sẽ thả vào đó những cánh hoa cúc tươi, được chọn lọc và xử lý kỹ để giữ nguyên màu sắc và hương thơm thanh mát. Hoa cúc không chỉ tạo điểm nhấn về thị giác, mà còn giúp làm dịu hương vị tổng thể của món lẩu, khiến người thưởng thức cảm nhận được sự nhẹ nhàng, thanh thoát.
Ngoài rau củ và nấm, bà còn nhúng thêm các nguyên liệu cao cấp như thịt gà tiềm thuốc bắc, cá quý hiếm và đôi khi cả bột ngọc trai. Không ai biết chính xác công thức đầy đủ, nhưng nhiều ghi chép cho thấy, món ăn này như một “phương thuốc bổ” được Từ Hi dùng định kỳ, vừa để giữ gìn sức khỏe, vừa nuôi dưỡng làn da – điều bà vô cùng quan tâm.
Ngày nay, lẩu hoa cúc không còn là món ăn xa lạ với nhiều người. Tuy nhiên, hiếm ai có thể phục dựng đúng hương vị và không khí sang trọng như nơi hậu cung ngày ấy.
Cá hilsa – đặc sản tiến vua dưới thời Khang Hi
Vào thời kỳ nhà Thanh thịnh trị dưới triều Khang Hi, cá hilsa (còn gọi là cá chép dầu) từng là món tiến vua nổi tiếng từ vùng Giang Tô. Loài cá này sống ở khu vực nước lợ, thân mềm, thịt thơm béo và được người xưa ca tụng là “cá của vua”.
Để phục vụ cho bàn ăn của hoàng đế, cá hilsa phải được đánh bắt khi còn sống, sau đó được vận chuyển suốt hàng trăm cây số ra Bắc Kinh bằng các phương pháp bảo quản lạnh nguyên sơ – sử dụng đá tự nhiên và kho chứa được thiết kế riêng trong cung. Hành trình ấy đôi khi kéo dài nhiều ngày, chỉ để giữ được nguyên trạng một con cá tươi ngon dâng lên vua.
Cách chế biến cá hilsa cũng không cầu kỳ, nhưng vô cùng tinh tế. Cá thường được hấp nguyên con, giữ lại lớp vảy óng ánh và kết hợp với măng, nấm hương, giăm bông để tôn vị ngọt tự nhiên. Không ít lần, vua Khang Hi đã dành riêng một buổi yến chỉ để dùng món này, cho thấy vị trí đặc biệt của nó trong cung đình.
Không chỉ là món ăn, cá hilsa còn trở thành biểu tượng cho hệ thống hậu cần tinh vi dưới thời Khang Hi. Đó cũng là minh chứng cho tầm nhìn và sự cầu toàn trong cách nhà vua quản lý từ bếp ăn đến quốc sự.
Vịt bát vị – tinh hoa ẩm thực thể hiện sự cầu kỳ của Càn Long
Nhắc đến vua Càn Long, người ta nghĩ ngay đến một vị hoàng đế yêu nghệ thuật, trọng truyền thống và cực kỳ sành ăn. Trong hàng trăm món ngon từng được dâng lên vị vua này, vịt bát vị là một món để lại dấu ấn sâu sắc.
Đúng như tên gọi, món ăn được chế biến từ vịt nhồi tám loại nguyên liệu quý – tượng trưng cho tám điều tốt lành. Gạo nếp, lạp xưởng, hạt sen, măng, nấm hương, trứng muối, đậu xanh và tôm khô là những nguyên liệu phổ biến trong công thức truyền thống. Sau khi được làm sạch và châm lỗ nhỏ trên da, con vịt sẽ được nhồi đầy, rồi đem hấp, chiên và hầm kỹ với gia vị suốt nhiều giờ để đảm bảo thấm đều từng lớp nguyên liệu.
Thách thức lớn nhất trong việc chế biến vịt bát vị là phải giữ nguyên hình dáng con vịt, phần da phải vàng giòn nhưng không bị rách, thịt bên trong mềm và hòa quyện với lớp nhân. Món ăn này thường chỉ xuất hiện trong các dịp lễ trọng đại của triều đình, hoặc được vua Càn Long thưởng thức vào những bữa tiệc Giang Nam – nơi ông đặc biệt yêu thích.
Vịt bát vị không chỉ mang hương vị đậm đà, mà còn phản ánh đỉnh cao của kỹ thuật bếp cung đình. Nó đại diện cho một thời kỳ mà món ăn không chỉ để ăn, mà còn là tuyên ngôn về văn hóa và sự tinh tế.
Văn hóa ẩm thực cung đình – khi món ăn nói lên địa vị
Ba món ăn: lẩu hoa cúc, cá hilsa và vịt bát vị – tuy khác nhau về nguyên liệu, vùng miền và cách chế biến – nhưng lại có điểm chung đặc biệt: đều phản ánh rõ nét tính cách, sở thích và tầm ảnh hưởng của ba nhân vật hoàng tộc lừng danh.
- Với Từ Hi Thái hậu, đó là khát vọng gìn giữ nhan sắc và sự nữ tính thanh tao trong xã hội phong kiến trọng nam quyền.
- Với Khang Hi, cá hilsa là biểu tượng của cải cách và hệ thống tổ chức tỉ mỉ đến từng bữa ăn.
- Còn với Càn Long, vịt bát vị thể hiện sự thẩm mỹ tinh tế và lòng trân trọng đối với truyền thống ẩm thực vùng miền.
Ẩm thực, với hoàng gia nhà Thanh, không đơn thuần là sự hưởng thụ mà còn là công cụ truyền tải bản sắc, quyền lực và niềm tin. Và dù triều đại đã lùi vào quá khứ, những món ăn này vẫn sống mãi như một phần linh hồn của nền văn hóa cung đình rực rỡ.
