Người xưa quan niệm, ba vị Táo quân là người định đoạt phước đức cho gia đình. Hàng năm cứ vào ngày 23 tháng Chạp, các Táo sẽ lên thiên đình để báo cáo các việc diễn ra trong năm qua với Ngọc Hoàng.
Vào ngày này, các gia đình sẽ làm lễ cúng để tiễn ông Táo về trời. Mâm cỗ cúng Táo quân không cần quá cầu kỳ, tùy vào điều kiện gia đình mà thực hiện cho phù hợp. Tuy nhiên, có một số món ăn không nên cúng vào ngày này, gia chủ cần chú ý.
Cá rán
Cá rán là món ăn dân dã, quen thuộc với người Việt. Món này có thể cúng vào các ngày lễ khác nhưng không nên sử dụng vào ngày ông Công ông Táo. Theo quan niệm dân gian, cá chép cúng cúng là để phóng sinh rước các Táo về trời. Nếu cúng cá rán thì sẽ mâu thuẫn với phong thục cổ truyền.
Nhà nghiên cứu văn hóa, PGS. TS Nguyễn Thanh Tú cho biết lễ mặn cúng Táo Quân phải có cá sống. Việc cúng cá rán không vi phạm nhưng không đúng với mẫu gốc phong tục.
Tất nhiên, tùy theo vùng miền mà phong tục cúng cá sống hay cá chín vào ngày ông Công ông Táo cũng khác nhau. Ở miền Bắc, các gia đình thường cúng cá chép sống. Sau khi làm lễ xong sẽ đem cá đi phóng sinh ở ao hồ. Trong khi đó, một số gia đình ở miền Nam sẽ cúng cá lóc nướng. Cá lóc phải để nguyên con, không cắt vây và đuôi, đem đi nướng trui. Việc giữ cá lóc nguyên trạng là để tưởng nhớ cha ông ta đã trải qua cuộc sống thiếu thốn, khó khăn trong buổi đầu khai hoang.
Thịt chó
Thịt chó là món không được dâng cúng trong hầu hết các ngày lễ. Theo quan niệm dân gian, thịt chó là món ăn tượng trưng cho sự xui xẻo. Nếu ăn vào dịp Tết hoặc đầu tháng âm lịch thì sẽ rước điều xui xẻo vào nhà.
Ngoài ra, thịt chó nặng mùi lại kết hợp với mắm tôm, riềng, mẻ... làm ảnh hưởng đến sự thanh tịnh của không gian thờ cúng.
Thịt vịt
Cũng tương tự thịt chó, theo quan niệm dân gian, thịt vịt là biểu tượng cho sự đen đủi trong ngày đầu năm, đầu tháng. Thông thường, người ta chỉ ăn vịt cuối tháng để giải đen. Món vịt cũng hiếm khi được dâng lên mâm lễ cúng thần linh, gia tiên. Vì thế, thịt cũng vịt cũng được khuyên là không nên dùng để cúng trong dịp ông Công ông Táo.
Ngoài ra, các món thịt chim, thịt trâu, trứng vịt lộn... cũng được các chuyên gia phong thủy khuyên không nên dâng cúng Táo Quân.
Hoa quả giả
Nên chọn những loại hoa quả, trái cây tươi theo mùa để bày lên mâm ngũ quả cúng ông Công ông Táo. Gia chủ tuyệt đối không dùng hoa quả giả để làm lễ cúng vì như vậy không thể hiện được tấm lòng thành tâm.
Ngoài ra, gia chủ cũng cần tránh bày những quả có gai, nặng mùi như sầu riêng, mít lên bàn thờ.
Những món nên cúng ông Công ông Táo
Thông thường, mâm cỗ cúng ông Công ông Táo thường có:
- 1 con gà trống luộc nguyên con, chéo cánh ngậm hoa (có thể thay thế bằng miếng thịt lợn luộc)
- 1 đĩa xôi
- 1 đĩa giò
- 1 cái bánh chưng bóc vỏ
- 1 bát canh (tùy theo gia đình lựa chọn)
- 1 đĩa xào thập cẩm
- 1 đĩa nem rán
- 1 đĩa chè kho
- 1 đĩa thịt nấu đông
- 1 bát gạo, 1 đĩa muối trắng
Ngoài ra, gia chủ có thể chọn các món ăn khác như tôm, cua, nộm gỏi... chỉ cần tránh các món kiêng kỵ là được.
* Thông tin mang tính chất tham khảo, chiêm nghiệm.
