Ngày 23/10 tới, khi tiết Sương giáng – tiết khí cuối cùng của mùa thu – gõ cửa, đây cũng chính là thời điểm cơ thể cần được bồi bổ để tích năng lượng, chuẩn bị bước vào mùa đông lạnh giá.
Thời điểm vàng để “bổ khí, dưỡng thân”
Theo quan niệm Đông y, Sương giáng là “cửa ngõ vàng” cho việc bồi bổ. Khi dương khí trong tự nhiên dần thu lại, cơ thể con người cần tăng cường năng lượng để chống rét, dưỡng huyết và phục hồi sức đề kháng. Việc ăn uống đúng cách trong giai đoạn này không chỉ giúp giảm khô hanh mà còn là nền tảng cho sức khỏe suốt mùa đông.
Dưới đây là 5 loại thực phẩm được xem là “báu vật mùa Sương giáng”, vừa hợp lý theo y học cổ truyền, vừa đảm bảo giá trị dinh dưỡng hiện đại.
1. Thịt dê – lựa chọn số một để giữ ấm
Theo sách Bản thảo cương mục, thịt dê có công dụng “ôn trung bổ hư”, giúp làm ấm tỳ vị, tăng tuần hoàn máu. Loại thịt này giàu protein và sắt, rất thích hợp cho người hay lạnh tay chân. Món canh dê hầm củ cải là lựa chọn lý tưởng: thịt dê trụng sơ, hầm cùng hoa tiêu, bạch chỉ rồi cho thêm củ cải trắng, tạo nên bát canh màu sữa, ngọt thanh và ấm bụng.
2. Hạt dẻ – “trái bổ thận” mùa thu
Sau tiết Sương giáng, hạt dẻ càng dẻo ngọt, chứa nhiều tinh bột giúp cung cấp năng lượng lâu dài. Món gà hầm hạt dẻ không chỉ thơm béo mà còn bổ sung vitamin nhóm B và protein, hỗ trợ tăng cường chức năng thận, cải thiện sức khỏe xương khớp. Ngoài ra, hạt dẻ rang cũng là món ăn nhẹ được ưa chuộng, chỉ cần rang đến khi vỏ tự nứt, nhân vàng mềm là đạt.
3. Củ mài – “vua dưỡng tỳ, bổ vị”
Củ mài Giảo Tác (Hà Nam, Trung Quốc) nổi tiếng nhờ chứa nhiều mucoprotein, có tác dụng bảo vệ niêm mạc dạ dày. Có thể dùng củ mài sống trộn mật ong để giữ nguyên enzym tiêu hóa hoặc nấu cháo củ mài – kê vàng, thêm vài hạt kỷ tử. Món ăn này giúp cải thiện tiêu hóa, đặc biệt tốt cho người hay đầy hơi, chậm tiêu.
4. Bí đỏ – “quả vàng” dưỡng phổi, làm ấm cơ thể
Giống bí đỏ Mật Gansu có lượng beta-caroten gấp ba lần bí thường, giúp bảo vệ hệ hô hấp, sáng mắt và tăng sức đề kháng. Bí đỏ hấp bách hợp, rưới chút mật hoa quế là món ăn thanh nhẹ, an thần và dưỡng phổi, rất thích hợp cho bữa tối trong tiết trời chuyển lạnh.
5. Củ cải – “nhân sâm dưới đất” tiêu thực, hóa đờm
Củ cải thu hoạch sau Sương giáng có vị ngọt, giòn, ít cay, giàu chất xơ và vitamin C. Củ cải nấu cá rô phi là món canh dân dã nhưng hiệu quả trong việc tiêu đờm, giảm ho. Ngoài ra, củ cải ngâm giấm ớt cũng là món ăn kích thích tiêu hóa, giúp bữa cơm thêm ngon miệng.
Ba nguyên tắc vàng khi bồi bổ tiết Sương giáng
Thứ nhất, cần cân bằng âm dương, thịt – rau: như thịt dê kết hợp củ cải, gà đi cùng hạt dẻ để tránh gây khô nóng.
Thứ hai, tùy vùng mà chọn món: người miền Nam có thể thêm ý dĩ để trừ ẩm, người miền Bắc nên ăn nhiều củ, hạt để tích năng lượng.
Thứ ba, ăn tăng dần: người thể trạng yếu nên bắt đầu với món mềm, dễ tiêu như cháo củ mài hay súp bí đỏ, sau đó mới thêm các món thịt bổ.
