Các kiểu ăn chay
Đa số mọi người đều hiểu rằng ăn chay là chỉ ăn những món ăn từ thực vật, loại bỏ hoàn toàn thực phẩm có nguồn gốc từ động vật trong chế độ ăn. Tuy nhiên, trên thực tế, việc ăn chay cũng được phân thành nhiều loại khác nhau.
Ăn chay thông thường (vegetarian)
Đây là kiểu ăn chay không sử dụng thịt, cá, gia cầm. Nhóm này vẫn tiêu thụ các sản phẩm từ trứng, sữa tùy theo nhu cầu.
Thuần chay (vegan)
Chế độ ăn hoàn toàn không sử dụng đến thịt, cá, trứng sữa hay bật cứ thực phẩm nào làm từ động vật như gelatin, mật ong.
Ăn chay một phần (partial vegetarian)
Người ăn chay một phần có thể không ăn thịt gia súc nhưng vẫn ăn một số thức ăn từ động vật như thịt gia cầm, cá.
Ăn chay linh hoạt (flexitarian)
Những người này có chế độ ăn uống linh hoạt, chủ yếu ăn thực vật nhưng đôi khi vẫn sử dụng thịt, cá, trứng, sữa với lượng nhỏ.
Lợi ích của ăn chay đối với sức khỏe
Giảm nguy cơ mắc bệnh tim mạch
Nghiên cứu cho thấy, người ăn chay có thể giảm 1/3 nguy cơ mắc các bệnh liên quan đến tim mạch. Tất nhiên, điều này còn phụ thuộc vào việc lựa chọn thực phẩm, cách chế biến và tiêu thụ.
Để phát huy lợi ích bảo vệ tim mạch khi ăn chay, bạn nên chọn một số thực phẩm như ngũ cốc nguyên hạt giàu chất xơ, các loại đậu, quả hạch, rau củ quả tươi, thực phẩm ít đường....
Tiêu thụ những thực phẩm này giúp ích cho hệ tiêu hóa nhờ việc chúng chứa nhiều chất xơ. Ngoài ra, nó còn giúp ổn định đường huyết, giảm cholesterol từ đó giảm nguy cơ mắc bệnh tim mạch.
Ngăn ngừa bệnh tiểu đường tuýp 2
Một chế độ ăn chay lành mạnh có thể giúp ngăn ngừa bệnh tiểu đường tuýp 2 cùng các biến chứng liên quan. Việc chọn những thực phẩm có chỉ số đường huyết thấp sẽ giúp giữ lượng đường trong máu luôn ở mức ổn định nhằm duy trì sức khỏe.
Giảm huyết áp
Nghiên cứu cho thấy những người ăn chay, đặc biệt là ăn thuần chay, có huyết áp thấp hơn so với người thường xuyên ăn thịt.
Các thực phẩm có nguồn gốc từ thực vật thường có xu hướng ít chất béo, natri và cholesterol hơn so với với thực phẩm có nguồn gốc động vật. Việc áp dụng chế độ ăn chay một cách lành mạnh có tác động tích cực đến huyết áp. Các loại trái cây, rau củ quả cũng có hàm lượng kali tốt, giúp hạ huyết áp.
Làn da khỏe mạnh
Bổ sung đầy đủ vitamin, khoáng chất và nước sẽ giúp làn da thêm khỏe mạnh. Các loại trái cây, rau củ tươi có thể cung cấp những thứ này cho cơ thể. Ngoài ra, nó còn chứa nhiều chất chống oxy hóa, giúp da khỏe và ngăn ngừa bệnh tật.
Tác hại của việc ăn chay không đúng cách
Ăn chay không đúng cách có thể gây thiếu máu
Việc ăn chay không đúng cách có thể dẫn đến việc thiếu hụt một số vitamin, khoáng chất như vitamin B12, axit béo omega-3.
Các thực phẩm có nguồn gốc động vật thường chứa nhiều sắt, kẽm, vitamin B12 cùng các khoáng chất khác có vai trò quan trọng trong quá trình tạo máu của cơ thể. Trong khi thực vật không cung cấp những thứ này, nếu có thì cũng rất ít.
Do đó, khi ăn chay trong thời gian dài, cơ thể rất dễ rơi vào tình trạng thiếu máu, mệt mỏi, hoa mắt, chóng mặt, tiêu hóa chậm...
Tình trạng thiếu máu thời gian dài có thể gây ra nhiều bệnh lý nguy hiểm.
Ăn chay không đúng cách làm tăng tốc độ lão hóa, mất trí nhớ
Thực phẩm chay thường chứa rất ít các loại protein quan trọng với cơ thể con người như collagen, axit amin, elastin... Điều này có thể dẫn đến việc da sạm đen, thiếu sức sống, thiếu sự đàn hồi, làm cơ bắp kém săn chắc, đẩy nhanh quá trình lão hóa của cơ thể.
Ngoài ra, protein còn là nhân tố quan trọng, cần thiết cho não bộ. Việc ăn chay làm thiếu hụt protein có thể ảnh hưởng tới hoạt động của não bộ và gây ra tình trạng suy giảm trí nhớ.
Ăn chay không đúng cách có thể gây ra các bệnh về tim mạch
Ăn chay có thể ngăn ngừa bệnh tim mạch nhưng ăn không đúng cách lại dẫn tới bệnh tim mạch.
Việc ăn chay không đúng cách khiến cơ thể thiếu hụt các vitamin quan trọng như vitamin B6, B12 và dẫn đén tình trạng thiếu máu hoặc hủy hoại myelin sợi thần kinh làm ứ đọng hymocysteine.
Hymocysteine là một loại axti có khả năng phá vỡ mạch máu, làm xơ vữa động mạch, gây ra bệnh tim mạch và tăng nguy cơ đột quỵ.
Ăn chay không đúng cách gây ra béo phì
Việc ăn chay không phù hợp có thể gây ra tình trạng tăng cân, thừa mỡ. Ví dụ như khi tiêu thụ quá nhiều thực phẩm chứa tinh bột, đường và dâu mỡ, cân nặng sẽ tăng lên rất nhanh, mỡ thừa tích tụ và gây ra béo phì.
Ăn chay sớm làm ảnh hưởng tới sức khỏe sinh sản
Thông thường, khi nhắc tới cholesterol, người ta sẽ nghĩ đến một chất có hại cho sức khỏe. Tuy nhiên, trên thực tế, cơ thể cần có cholesterol ở một lượng nhất định để phát triển bình thường. Trong khi đó, thực phẩm chay nghèo cholesterol.
Trẻ nhỏ ăn chay quá sớm có thể gây ra tình trạng thiếu cholesterol, làm thiếu hormone trong cơ thể, ảnh hưởng đến quá trình dậy thì, phát triển và tác động không tốt đến khả năng sinh sản.
