Chọn gạo nếp ngon
Theo kinh nghiệm truyền thống, để có món xôi ngon, việc chọn gạo nếp chiếm đến 70% thành công. Nếp cái hoa vàng khi thổi xôi ít bị hao, hạt đều, bóng đẹp, dẻo thơm.
Ngoài ra, còn có các loại nếp khác như nếp Tú Lệ, nếp nương Điện Biên, nếp ngỗng, nếp nhung, cũng được ưu tiên vì hương thơm tự nhiên và độ dẻo mềm. Để chọn gạo nếp ngon, bạn nên tìm loại có màu trắng đục, hạt tròn đều, bóng mẩy, và thơm mùi lúa mới.
Để nấu xôi ngon, việc chọn gạo nếp chiếm đến 70% thành công
Ngâm gạo
Vì xôi được đồ chín bằng hơi nước, nên cần ngâm gạo từ 6 đến 8 tiếng tùy từng loại, để giúp gạo nếp "ngậm tròn" nước, khi chín sẽ nở ra dẻo thơm. Khi ngâm, thêm chút muối hạt không chỉ giúp xôi đậm vị mà còn khử mùi chua của nước ngâm. Sau khi ngâm, đổ gạo ra rổ để ráo nước trước khi cho vào chõ hấp.
Căn lượng nước
Căn lượng nước vừa đủ là chìa khóa giúp xôi chín mềm và dẻo. Nếu ít nước, xôi sẽ bị khô; nếu nhiều quá, xôi sẽ bị nát. Thông thường, lượng nước trong nồi hấp chỉ nên khoảng 1/3 dung tích nồi. Nếu lượng gạo nếp quá nhiều và xôi chưa chín, bạn có thể thêm nước với định lượng tương tự và tiếp tục đồ.
Dùng tay bốc từng nắm gạo
Thay vì đổ cả thau gạo vào nồi, bạn nên dùng tay bốc từng nắm gạo cho vào nồi. Cách này giúp các hạt gạo được rải đều, tránh tình trạng lớp trên khô, lớp giữa nhão.
Bạn cũng có thể dùng một chiếc khăn ẩm phủ bên ngoài nắp nồi để giữ kín hơi, ngăn không cho hơi nước thoát ra làm xôi bị khô và chín không đều. Để không khí lưu thông dễ dàng, dàn đều xôi ra khắp mặt chõ rồi dùng đũa chọc 3-4 lỗ to.
Đảm bảo nhiệt độ
Canh và giữ nhiệt độ ổn định là yếu tố quan trọng để xôi ngon. Sau khi đặt nồi lên bếp, đợi nước sôi thì mới đặt chõ xôi lên đồ. Chú ý dàn đều nếp, lấy đũa chọc 4-5 lỗ to để lưu thông không khí.
Để lửa trung bình và đồ từ 30-40 phút tùy loại gạo nếp. Thỉnh thoảng mở nắp ra để hơi nước thoát bớt, hoặc dùng vải màn (hoặc khăn xô sạch) phủ kín để nước không đọng và chảy xuống làm nhão xôi. Mỗi 10 phút, đảo đều để các hạt xôi chín đều và ráo nước.
Đồ xôi hai lần lửa
Đây là "bí quyết vàng" để món xôi hoàn hảo. Ở lần lửa đầu tiên, đồ xôi khoảng 30 phút cho vừa chín tới, sau đó múc ra mâm hoặc mẹt, tãi đều và hong quạt cho nguội bớt. Trước khi ăn, đồ lần hai bằng cách vẩy chút nước lạnh, thêm chút mỡ gà trộn đều và tiếp tục đồ thêm 10-15 phút. Kết quả là hạt xôi sẽ căng mẩy, bóng đẹp, dẻo mềm dù để lâu.
Rưới dầu ăn hoặc mỡ lên xôi
Bước cuối cùng để hoàn thiện món xôi là rưới một chút dầu ăn hoặc mỡ gà và đảo đều. Xôi sẽ có độ căng bóng và mềm mượt, tạo nên món xôi hấp dẫn và ngon miệng.
