Trí thông minh không chỉ là món quà từ gene
Từ trước đến nay, nhiều người vẫn mặc định rằng thông minh hay không là do... ông trời ban. Tuy nhiên, theo thời gian, khoa học đã chứng minh rằng trí tuệ của trẻ em chịu ảnh hưởng bởi nhiều yếu tố khác nhau, trong đó có môi trường sống, cách nuôi dạy, chế độ dinh dưỡng, thói quen sinh hoạt và đặc biệt là nghề nghiệp cũng như học vấn của cha mẹ.
Một nghiên cứu được thực hiện tại Ấn Độ, với dữ liệu từ 1.065 trẻ em, đã hé lộ mối tương quan đáng kể giữa công việc của người cha và mức độ phát triển trí tuệ của con. Đây là nghiên cứu được đăng tải trên các nền tảng học thuật uy tín như PubMed Central và ResearchGate, góp phần mở rộng hiểu biết về vai trò của gia đình trong hành trình nuôi dưỡng trí tuệ trẻ.
Bố làm nghề chuyên môn, con có IQ cao hơn
Kết quả nghiên cứu cho thấy những đứa trẻ có cha làm trong các ngành nghề chuyên môn cao – như bác sĩ, kỹ sư, giảng viên, luật sư – thường sở hữu chỉ số IQ cao hơn mức trung bình. Những ngành nghề này đòi hỏi tư duy logic, kỹ năng giải quyết vấn đề và sự kiên trì – tất cả những phẩm chất có thể được truyền cảm hứng hoặc ảnh hưởng gián tiếp đến con cái trong quá trình lớn lên.
Không chỉ vậy, cha mẹ làm việc trong lĩnh vực chuyên môn thường có mức thu nhập ổn định hơn, từ đó tạo ra điều kiện sống tốt hơn cho con: từ môi trường học tập, tiếp cận sách vở, đến chế độ dinh dưỡng và chăm sóc sức khỏe. Những yếu tố này đều góp phần tích cực vào sự phát triển toàn diện của trẻ, đặc biệt trong giai đoạn vàng của não bộ từ 0 đến 12 tuổi.
Nghiên cứu cũng cho thấy các bậc cha mẹ có trình độ học vấn cao thường có xu hướng dành thời gian nhiều hơn để trò chuyện, chơi cùng và dạy dỗ con theo cách khơi gợi tư duy thay vì áp đặt. Điều này giúp trẻ hình thành khả năng phân tích, tự đặt câu hỏi và giải quyết vấn đề từ sớm – những nền tảng quan trọng của trí thông minh.
Trẻ sống ở thành thị có nhiều cơ hội phát triển trí tuệ
Bên cạnh yếu tố nghề nghiệp, nơi trẻ sinh sống cũng được xem là một biến số quan trọng ảnh hưởng đến chỉ số IQ. Theo nghiên cứu, trẻ em sống ở thành thị có chỉ số IQ cao hơn so với trẻ sống ở nông thôn. Nguyên nhân được cho là do môi trường thành thị có nhiều điều kiện thuận lợi hơn cho sự phát triển trí tuệ: trường học chất lượng, cơ hội tiếp cận công nghệ, thư viện, trung tâm ngoại ngữ, các lớp năng khiếu và đa dạng hoạt động ngoại khóa.
Không gian sống đô thị cũng giúp trẻ có nhiều trải nghiệm phong phú, được tiếp xúc với nhiều nền văn hóa và lối sống khác nhau, từ đó phát triển sự linh hoạt trong tư duy và khả năng thích nghi với môi trường mới – những yếu tố không thể thiếu trong trí thông minh hiện đại.
Tuy nhiên, điều này không có nghĩa rằng trẻ em nông thôn không có cơ hội phát triển trí tuệ. Với sự hỗ trợ từ gia đình, trường học và cộng đồng, trẻ ở bất kỳ đâu cũng có thể bộc lộ và rèn luyện trí tuệ nếu được tạo điều kiện phù hợp.
Vận động thể chất – người bạn đồng hành của trí tuệ
Một yếu tố bất ngờ khác cũng được nhấn mạnh trong nghiên cứu là vai trò của hoạt động thể chất. Trẻ em thường xuyên vận động – từ đi bộ, đạp xe đến chơi thể thao – thường có khả năng tập trung tốt hơn, phản xạ nhanh nhạy và ghi nhớ thông tin hiệu quả hơn.
Vận động không chỉ giúp cơ thể khỏe mạnh mà còn thúc đẩy lưu thông máu lên não, kích thích hoạt động não bộ và cải thiện tâm trạng. Một đứa trẻ có cơ thể năng động cũng thường có tinh thần thoải mái, từ đó tiếp thu kiến thức nhanh hơn và dễ dàng vượt qua thử thách trong học tập cũng như trong cuộc sống.
Môi trường sống – chiếc nôi của trí thông minh
Từ nghiên cứu này, có thể thấy rõ rằng trí thông minh không đơn thuần là thứ được “truyền lại” từ thế hệ trước, mà còn được nuôi dưỡng mỗi ngày thông qua môi trường sống, thói quen sinh hoạt và sự đồng hành từ gia đình.
Khi cha mẹ – đặc biệt là người cha – có nghề nghiệp ổn định, trình độ học vấn cao và chủ động đầu tư thời gian cho con, trẻ sẽ được tiếp xúc với những trải nghiệm đa dạng, kích thích khả năng tư duy, sáng tạo và phát triển toàn diện hơn.
Dù mỗi gia đình có điều kiện khác nhau, nhưng việc hiểu rõ vai trò của nghề nghiệp, môi trường sống và những yếu tố tưởng chừng rất đời thường như thói quen vận động, có thể giúp các bậc phụ huynh có thêm định hướng rõ ràng trong hành trình nuôi dạy con nên người.
