Cụ thể, Bộ Y tế chủ trì, phối hợp với Bộ Tài chính để quy định các sản phẩm dinh dưỡng, thực phẩm dinh dưỡng công thức, (trước đây là sữa) thuộc diện kê khai giá. Đồng thời, nếu các sản phẩm trên thực chất là sữa hoặc có công dụng như sữa thì Bộ Y tế cần trình Chính phủ báo cáo Ủy ban thường vụ Quốc hội bổ sung vào danh mục bình ổn giá để bảo vệ người tiêu dùng, nhất là trẻ em.
Cục Quản lý giá (Bộ Tài chính) cho biết, từ tháng 4 đến nay, không có doanh nghiệp nào kinh doanh sữa gửi thông báo, kê khai, đăng ký điều chỉnh giá bán. Mặt khác, qua báo cáo của 17/18 đơn vị kinh doanh sữa, không có sản phẩm nào mang tên sữa bột.
.jpg) |
| Bộ Tài chính 'hờn dỗi' kiến nghị giao Bộ Y tế quản lý giá sữa |
Việc Bộ Tài chính 'đá quả bóng trách nhiệm' quản lý giá sữa cho Bộ Y tế đã khiến không ít người cho rằng Bộ Tài chính đang 'hờn dỗi'. Điều này quả thực đã khiến rất nhiều người dân phải lo ngại bởi là cơ quan chuyên môn, chịu trách nhiệm về quản lý giá, nếu bây giờ Bộ Tài chính không quản lý nữa thì giá cả mặt hàng thiết yếu này ra sao.
Kể cả khi Bộ Tài chính đã cẩn thận trao lại trách nhiệm quản lý giá sữa cho Bộ Y tế thì mọi người cũng chẳng thể cảm thấy yên tâm bởi chuyên môn của Bộ Y tế đâu phải về giá cả, nếu quản lý không được thì phần thiệt thòi lại chỉ có người dân gánh.
Tuy nhiên, nếu nghiên cứu kỹ vấn đề thì có thể thấy việc để tình trạng sữa ngoại mua một bán ba, bán năm gây thiệt hại kép cho người tiêu dùng kéo dài trong thời gian qua có trách nhiệm không nhỏ của Bộ Tài chính.
Trên báo Tiền Phong, PGS.TS Ngô Trí Long nhận xét, Bộ Tài chính nắm trong tay Cục Quản lý giá và cơ quan thuế, hải quan. Những đơn vị này có thể kiểm tra chi phí, hoạt động của các doanh nghiệp kinh doanh, nhập khẩu sữa ngoại. Nếu thấy bất hợp lý là có thể xử lý hoặc yêu cầu không được tăng giá. Nếu đổ lỗi do không có trong danh mục nên không quản lý, không can thiệp cũng là thiếu sót.
“Với chức năng quản lý giá, thấy bất cập là phải báo cáo, đề xuất Chính phủ biện pháp quản lý. Còn nếu thấy không hợp lý thì phải thanh tra, kiểm soát và thông báo rộng rãi cho người tiêu dùng được biết. Về phía Bộ Y tế cũng vậy”, ông Long nói.
Theo một chuyên gia về giá, việc Bộ Tài chính không dám mạnh tay trước việc sữa ngoại tăng giá “ngoài luật” có thể do sợ trách nhiệm về mình. Trong khi với chức năng, nhiệm vụ, quyền hạn, cơ quan này hoàn toàn có thể tuýt còi các khoản chi phí bất hợp lý trong các khâu phân phối, quảng cáo, tiếp thị khiến sữa “đội giá”. “Giá sữa bất kham là do công tác quản lý. Khi có kết luận thanh tra, thấy bất cập, Bộ Tài chính nên công khai với báo chí và báo cáo cấp trên để có biện pháp xử lý”, vị này khẳng định.
Trong khi đó, trước ý kiến cho rằng Bộ Y tế phải chịu trách nhiệm trong việc sữa ngoại tăng giá, ông Nguyễn Thanh Phong, Phó Cục trưởng Cục ATTP (Bộ Y tế) cho rằng, trong 5 năm qua, dù Bộ Y tế không đưa ra quy định nào về việc thay đổi tên thì giá sữa vẫn tăng đều đặn hàng năm. Như vậy, không thể nói vì thay đổi tên gọi từ sữa thành sản phẩm dinh dưỡng công thức mới dẫn đến việc tăng giá. Câu chuyện sữa ngoại mua một bán ba, lãi khủng không phải là chuyện xa lạ với người dân Việt Nam cũng như với cả các cơ quan quản lý.
Đại diện một doanh nghiệp trong ngành sữa cho rằng, Bộ Tài chính “đổ tội” sữa ngoại tăng giá do “thay tên đổi họ” là không khách quan. Việc này chỉ đúng một phần nếu xét trên khía cạnh lách luật của doanh nghiệp kinh doanh sản phẩm sữa (nay gọi là thực phẩm công thức có bổ sung sữa và các tên gọi khác). Ở đây là vấn đề bộ quản lý giá không quản chặt chi phí của doanh nghiệp.
Theo vị này, là cơ quan quản lý nhà nước, lại nắm trong tay lực lượng quản lý giá, thanh tra tài chính, thuế và cả hải quan, nếu thấy cần can thiệp, chỉ cần Bộ Tài chính “đánh động” hoặc “khẽ ho” là các doanh nghiệp phải “nhìn trước, ngó sau” khi tăng giá ngay. “Trong bối cảnh kinh tế khó khăn như năm 2013, không doanh nghiệp nào dại đến mức tự dưng tăng giá bán cả. Chẳng qua có thể thấy lỗ hổng trong quản lý thì các hãng mới tận dụng”, vị này khẳng định.
Với những sơ hở lớn trong việc quản lý giá như vậy, đặc biệt là ngay sau đó Bộ Tài chính lại tỏ ra hờn dỗi đã có những người hy vọng giá sữa sẽ được Nhà Nước giao cho một đơn vị khác quản lý, dành sự quan tâm đặc biệt để giá cả được điều hành hợp lý hơn, mang lại thuận lợi cho người dân.
Không chỉ riêng Bộ Tài chính, gần đây một đơn vị khác cũng hờn dỗi như thiếu nữ 18 đó chính là Petrolimex. Theo đó, trả lời trên báo Pháp luật TP.HCM, ông Trần Ngọc Năm, Phó Tổng giám đốc Petrolimnex cho biết ông cảm thấy quá mệt mỏi. Ông nói rằng: "Thực sự tôi không muốn nói về vấn đề này nữa. Bởi như thế nào là lãi cao, lãi thấp? Doanh nghiệp cũng chỉ làm theo quy định vì lợi nhuận định mức doanh nghiệp được hưởng là như thế. Tôi thấy rất thất vọng về cách một số tờ báo nhìn nhận vấn đề này. Còn nếu mọi người muốn xăng dầu không có lãi thì có thể kiến nghị với Chính phủ để nhà đầu tư họ thoái vốn chứ đừng để Petrolimex suốt ngày rơi vào tình trạng phải đi giải thích".
Sự hờn dỗi của Petrolimex lúc này chẳng khác nào câu chuyện của VNPT hơn 10 năm trước. Nếu Petrolimex thực sự mệt mỏi muốn mang tiền đi kinh doanh mặt hàng khác thì có lẽ người dân cũng đừng ép uổng. Rồi sẽ có những doanh nghiệp kinh doanh xăng dầu gánh vác cùng công việc Petrolimex như Viettel, Vietnam Mobile đang gánh thị trường viễn thông cùng VNPT bây giờ. Kết quả là người dân Việt Nam hiện nay đang sử dụng dịch vụ viễn thông với mức giá rất cạnh tranh so với mặt bằng thế giới.
Có lẽ cũng vì vậy mà người Việt cứ mãi mong các Bộ, ngành giận hờn hoài, dỗi thoải mái để người dân có thể được hưởng lợi từ những thay đổi đó.
