Trong xã hội truyền thống Việt Nam, cách xưng hô giữa vợ chồng mang đậm nét văn hóa và phong tục riêng, thể hiện tình cảm, sự tôn trọng và trách nhiệm của đôi bên trong cuộc sống gia đình. Cách xưng hô của các cặp vợ chồng thời xưa rất đa dạng, tùy thuộc vào tầng lớp xã hội, vùng miền và thậm chí là lứa tuổi.
Mình – Tôi: Cách xưng hô “mình” và “tôi” là cách phổ biến và được nhiều cặp đôi thời xưa sử dụng. “Mình” là cách gọi thân thương, như một lời nhắc nhở về sự gắn kết giữa hai người. Khi gọi người bạn đời là "mình", người ta không chỉ đơn thuần gọi tên mà còn như muốn nói lên sự đồng điệu, tình cảm và sự quan tâm trong từng lời nói.
Cách xưng hô của các cặp vợ chồng thời xưa rất đa dạng
Phu quân – Phu nhân: Trong giới quý tộc hoặc những gia đình nho học, cách gọi “phu quân” (dành cho chồng) và “phu nhân” (dành cho vợ) là biểu hiện của sự trang trọng, nhã nhặn và tôn kính. "Phu quân" ám chỉ người chồng là người bảo vệ, lãnh đạo trong gia đình, còn "phu nhân" là người đồng hành, hỗ trợ chồng và chăm sóc gia đình. Cách xưng hô này đặc biệt mang tính truyền thống, phù hợp với gia đình có địa vị và chức tước.
Lang quân – Nương tử: “Lang quân” và “nương tử” là những cách gọi mượn từ Trung Hoa, thường xuất hiện trong văn học và thi ca. “Lang quân” chỉ người chồng với ý nghĩa người bạn đời chân thành, còn “nương tử” là người vợ dịu dàng, đảm đang. Đây là cách xưng hô thể hiện sự quý mến, trân trọng mà các cặp đôi dành cho nhau trong cuộc sống gia đình.
Ông nó – Bà nó: Với các cặp vợ chồng sống ở nông thôn, đặc biệt là ở Bắc Bộ, cách gọi “ông nó” và “bà nó” là cách thân thuộc, thể hiện cuộc sống bình dị và ấm áp. Từ “nó” ở đây ngầm chỉ con cái, ý chỉ rằng hai vợ chồng đã trở thành cha mẹ, là những người cống hiến cho gia đình và nuôi dạy con cái.
Nhà tôi – Cái tôi: Đây là một cách xưng hô mang tính đặc trưng ở miền Bắc Việt Nam, vừa thân thuộc lại vừa thể hiện sự tôn trọng. Khi một người chồng gọi “nhà tôi” để chỉ vợ, và vợ gọi chồng là “cái tôi”, họ không chỉ nhắc nhở về người bạn đời mà còn ngầm ý về trách nhiệm chăm sóc gia đình.
Những cách xưng hô này không chỉ đơn thuần là lời gọi tên mà còn chứa đựng nhiều ý nghĩa văn hóa, gắn kết tình cảm và vai trò của mỗi người trong gia đình. Qua thời gian, một số cách xưng hô vẫn được lưu giữ như một nét đẹp của truyền thống.
