Trong dân gian, có những câu nói như "mùa hè bổ, lươn đồng là thứ nhất" hay "nhẹ hè lươn phù hợp với nhân sâm", thể hiện sự đánh giá cao về giá trị dinh dưỡng của lươn. Tuy nhiên, còn một câu khác rất phổ biến là "dù nghèo cũng không nên ăn lươn vàng", nghĩa là không phải lươn đồng nào cũng có thể ăn được, đặc biệt là lươn trông trăng, được cho là không an toàn.
Vậy, "lươn trông trăng" thực chất là gì và tại sao lại không thể ăn được? Liệu có cơ sở nào cho lời khuyên này? Hãy cùng tìm hiểu để làm sáng tỏ vấn đề này.
"Lươn trông trăng" là gì? Liệu có thực sự tồn tại "lươn trông trăng" trong thực tế?
"Lươn trông trăng" là gì và liệu nó có thực sự tồn tại trong tự nhiên? Theo truyền thuyết dân gian, "lươn trông trăng" là một loại lươn đồng có kích thước lớn hơn nhiều so với lươn ruộng bình thường. Loại lươn này có hai đặc điểm đặc biệt: đầu tiên, chúng có thói quen ăn xác chết, chẳng hạn như xác chó mèo ngoài đồng; thứ hai, chúng thường xuất hiện vào đêm trăng tròn và hay ngẩng đầu lên nhìn trăng, vì vậy người ta gọi chúng là "lươn mặt trăng".
Vì những đặc điểm kỳ lạ này, dân gian tin rằng lươn trông trăng không thể ăn được, và một số nơi còn cho rằng loại lươn này có độc, nếu ăn phải có thể dẫn đến ngộ độc hoặc tử vong.
"Lươn trông trăng" là gì và liệu nó có thực sự tồn tại trong tự nhiên?
Vậy liệu "lươn trông trăng" có tồn tại thực sự? Nếu có, làm sao để phân biệt và tránh mua phải, vì rất nguy hiểm nếu ăn phải?
Theo một số ghi chép lịch sử, câu chuyện về "lươn trông trăng" xuất hiện lần đầu tiên trong các tài liệu của một nhà văn Trung Quốc thời nhà Minh. Trong câu chuyện, một chàng trai trẻ ăn phải lươn trông trăng và sau đó bị đầu độc, dẫn đến tử vong. Vì vậy, dân gian truyền tai nhau rằng loại lươn này rất độc và không thể ăn.
Tuy nhiên, câu chuyện này chỉ mang tính thần thoại và không có độ tin cậy cao. Trong thực tế, lươn đồng là món ăn phổ biến tại Việt Nam từ Bắc đến Nam, và chưa từng có trường hợp nào người dân bị ngộ độc hay tử vong sau khi ăn lươn đồng.
Khi bắt lươn đồng, bạn có thể nhận thấy rằng đôi khi chúng nhô đầu lên khỏi mặt nước. Nguyên nhân là do chất lượng nước giảm sút, thiếu oxy, khiến lươn phải nhô đầu lên để thở. Lươn đồng là loài ăn đêm, thường ra ngoài vào ban đêm và dễ thấy hơn vào những đêm trăng tròn. Điều này đặc biệt đúng với những con lươn ruộng lớn, và đó là lý do người ta dễ dàng bắt được chúng trong những đêm trăng. Một số người lớn tuổi ở nông thôn thường nói rằng lươn càng to thì càng không ngon, có thể là vì chúng là "lươn trông trăng".
Vì sao không nên ăn "lươn trông trăng"?
Theo quan niệm dân gian, lươn trông trăng thường ăn xác thối, điều này liên quan đến thói quen ăn uống của lươn ruộng. Lươn ruộng là loài ăn thịt và có chế độ ăn rất đa dạng, từ cá nhỏ, tôm, ếch, chim đến rắn. Khi không tìm được thức ăn, chúng không từ chối bất kỳ nguồn mồi nào, kể cả xác động vật chết, chẳng hạn như chó, mèo. Lươn càng lớn, nhu cầu ăn uống càng cao, và chúng thường xuyên ăn xác động vật chết, điều này khiến chúng chứa nhiều vi khuẩn và ký sinh trùng, không an toàn cho sức khỏe con người.
Theo quan niệm dân gian, lươn trông trăng thường ăn xác thối, điều này liên quan đến thói quen ăn uống của lươn ruộng.
Thêm vào đó, lươn lớn có thể có độc. Mặc dù lươn đồng thật sự có độc, nhưng chất độc này không nằm trong thịt mà chủ yếu tập trung ở máu. Độc tính của lươn càng cao khi chúng càng lớn. So với lươn nhỏ, việc chế biến lươn lớn trở nên khó khăn hơn, vì cần phải nấu chín kỹ và loại bỏ nội tạng cùng máu. Nếu không chế biến đúng cách, nguy cơ ngộ độc sẽ rất cao.
