Sách vở ghi nhận nhiều hiện tượng người tự bốc cháy
Hiện tượng này được gọi là người tự bốc cháy (SHC) được đề cập đến trong các cuốn sách nổi tiếng với nhiều tình tiết bí ẩn không giải thích được. Trong đó nổi tiếng là cuốn tiểu thuyết “Bleak House” của Charles Dickens năm 1853, rồi đến các tác phẩm của Mark Twain, Herman Melville, Washington Irving. Sang thời hiện đại, SHC còn xuất hiện trong các bộ phim, các chương trình truyền hình như "The X-Files" và truyện tranh "Fantastic Four".
Đến nay đã có 200 trường hợp trên thế giới được tin là tự bốc cháy, nhưng hiện tượng này không có cơ sở khoa học đáng tin cậy.
Những câu chuyện bí ẩn về các trường hợp SHC thường xảy ra rất kỳ lạ. Nhưng chúng lại được phát tán đi mà không đề cập rõ ràng tới nguồn gốc tạo ra lửa, hay những nguồn lửa ở gần đó có thể thiêu đốt con người. Hơn nữa, các nạn nhân thường bị lửa giết chết do bị cháy ở tay hoặc chân, còn một số khác thì thường bị cháy ở ngực hoặc ở bụng.
Các lý giải khoa học
Một thế kỷ trước, người ta tin rằng hầu hết các nạn nhân SHC có thể uống rượu say rồi men rượu đã bão hòa với các tế bào gây ra cháy. Đến năm 1970, một số người dựa vào lý thuyết của Freud giải thích SHC là do con người bị trầm cảm dẫn tới bốc cháy. Còn quan điểm khác thì cho rằng chính các vết đen, các cơn bão vũ trụ, vi khuẩn đường ruột sinh ra khí hoặc thậm chí là sự tích của năng lượng làm cơ thể có thể tự bốc cháy.
Tất cả những lời giải thích trên chỉ là giả khoa học và không có bằng chứng thuyết phục. Thực tế các cơ quan của cơ thể người có 60-70% là nước không thể bốc cháy được. Nếu có người thực sự bốc cháy khi không gần nguồn lửa nào thì phải có những nạn nhân SHC xảy ra khi đang bơi hay lặn biển chứ. Song tuyệt nhiên không có trường hợp nào như thế này tồn tại.
Sau khi điều tra kỹ lưỡng cho thấy nhiều tuyên bố SHC là sai lầm. Không ít nạn nhân SHC bị cháy cả quần áo và những vật dụng cũng như môi trường xung quanh. Về mặt pháp y lửa mà nói thì những vụ cháy này hoàn toàn có thể do những vật dụng trong nhà như thảm, gường, ghế sofa bắt lửa lây lan sang phần còn lại của căn phòng và giết chết nạn nhân.
Cho đến nay đã có khoảng 10 trường hợp từng tuyên bố là SHC được nghiên cứu một cách chi tiết. Theo nhà nghiên cứu Joe Nickell đã phân tích trong cuốn sách “Real-Life X-Files” rằng, tất cả các trường hợp đó không bí ẩn như người ta vẫn nói. Hầu hết các nạn nhân là người cao tuổi, sống một mình và ở gần ngọn lửa (thường thuốc lá, nến, và mở cháy) khi họ chết. Một số đã được nhìn thấy lần cuối cùng khi uống rượu và hút thuốc.
Nếu người đó đang ngủ say, ốm yếu hoặc không thể đi lại được thì quần áo của họ có thể hoạt động như một loại bấc. Hầu hết những người này mặc các quần áo chứa chất dễ cháy như bông, sợi polyester trong một thời gian dài. Khi các chất béo của cơ thể tiết ra da kết hợp với quần áo thì sẽ tạo thành một nhiên liệu rất dễ cháy lúc gần lửa.
Ngoài ra còn có một số người bị tuyên bố là SHC do nhầm lẫn với hội chứng Stevens-Johnson. Trong trường hợp nặng, hội chứng này có thể gây ra các bệnh ngoài da khi phản ứng với một số thuốc kháng chinh và giảm đau, gây ra những vết bỏng nặng và mụn nước có thể gây tử vong cho nạn nhân.
Nếu SHC là một hiện tượng thực sự, tại sao nó không xảy ra thường xuyên và phổ biến ở hàng tỷ người trên thế giới. Thậm chí các trường hợp được tin là SHC cũng không ai có thể nhìn thấy hay ghi hình lại mà lại chỉ thường xảy ra khi gần nguồn lửa. Nếu có một cơ chế tự nhiên thì tại sao nó cũng không xảy ra ở các động vật khác như bò, chó, voi chim.
Tuy không có bằng chứng khoa học, SHC vẫn tồn tại và đó thường là kết luận khi các nhà chức trách không thể tìm ra lời giải. Năm 2011, một nhân viên điều tra kết luận rằng Michael Faherty, một người Ireland sống đơn độc, đã chết cháy trong nhà của mình vào tháng 12/2010, có thể là do tự bốc cháy. Nhưng sự thực cơ thể Faherty đã được tìm thấy chết cách lò sưởi gần ngay đấy.
Một số nhà khoa học còn quả quyết, hiện tượng người tự bốc cháy là hậu quả của quá trình điện phân bất ngờ khi nước trong cơ thể bị phân tách ra thành hydro và oxy trước khi bốc cháy.
Vào những năm 1800, nhà văn nổi tiếng người Anh Charles Dicken đã rất quan tâm đến hiện tượng người tự bốc cháy đến nỗi ông đã dùng "biện pháp" này để giết chết một nhân vật trong tiểu thuyết "Bleak House" (Căn nhà hoang). Nhân vật Krook là một tay nghiện rượu. Vào thời điểm đó người ta tin rằng lượng cồn quá dư thừa trong máu là nguyên nhân của hiện tượng người tự bốc cháy.
Đến tháng 1-1982, nhà nghiên cứu Larry Arnold đưa ra giả thuyết về mối liên hệ giữa hiện tượng người bốc cháy và "đường lửa". Trên lý thuyết, đây là những đường từ lực của trái đất chạy ngang dọc khắp hành tinh; và theo phát hiện của Arnold, các đường này đều chạy qua những nơi xảy ra vụ "phát hỏa" kì bí - trong đó có đường dài hơn 400 dặm, nối liền 5 địa điểm có 10 trường hợp người bốc cháy liên tiếp suốt từ năm 1852 đến năm 1908.
Một số người khác thì cho rằng hiện tượng này có liên quan tới trạng thái tâm lý siêu nhiên, ví dụ như thần giao cách cảm, lên đồng, ảo giác...
Trong khi đó, các nhà khoa học lại cho rằng, hiện tượng người tự bốc cháy cũng tương tự như khi ta đốt nến, và chính ngọn lửa là nguồn gây cháy chứ không phải cơ thể tự bốc cháy. Nguồn gây cháy ở đây rất có thể là một điếu thuốc đang cháy, một cục than hồng hoặc một nguồn lửa gần đó.
Họ lý giải rằng, một cây nến gồm có tim nến được bao quanh bởi một lớp sáp làm từ các axít béo dễ cháy. Lớp sáp này sẽ giúp tim nến bén lửa và giữ cho ngọn lửa cháy. Cơ thể người, tương tự như cây nến, cũng có một lớp mỡ đóng vai trò như sáp nến, còn quần áo hay tóc sẽ là tim nến.
Khi nhiệt độ làm mỡ tan, nó thấm ra ngoài vào quần áo và giữ cho những thứ này cháy âm ỉ. Điều này giải thích tại sao vật dụng xung quanh nạn nhân ít khi bị ảnh hưởng.
Vậy tại sao những phần cơ thể cách xa trung tâm như chân tay thường ít bị tổn hại? Giới khoa học khẳng định đó là do sự chênh lệch nhiệt độ của cơ thể - khi ngồi thì nhiệt độ phần trên cơ thể cao hơn phần dưới cơ thể.
Tuy nhiên, những giả thuyết trên mới chỉ dừng lại ở mức phỏng đoán, chưa có cơ sở khoa học vững chắc cũng như chứng cứ xác thực. Cho đến nay, hiện tượng người bốc cháy vẫn là dấu hỏi lớn trong kho tàng bí ẩn về loài người.
