Hoa phấn, hay còn được biết đến với tên gọi hoa bốn giờ, sâm ớt, yên chi, mang tên khoa học là Mirabilis jalapa và tên tiếng Anh là Marvel of Peru. Loại hoa này thuộc họ Hoa giấy Nyctaginaceae. Nguồn gốc của nó bắt nguồn từ Peru, Nam Mỹ, nhưng hiện nay đã phát triển rộng rãi tại các vùng khí hậu nhiệt đới và cả ở những nơi ôn đới.
Cây hoa phấn là một loại cây thảo sống lâu năm, có lá hình bầu dục hơi nhọn và cao khoảng từ 60 đến 90 cm. Đặc biệt, hoa phấn có khả năng nở quanh năm, với mỗi lần ra hoa có thể xuất hiện đến cả trăm bông. Tuy nhiên, hoa cũng nhanh chóng tàn phai. Thời điểm hoa nở thường rơi vào khoảng 4 giờ chiều và kéo dài cho đến sáng hôm sau; khi ánh nắng mặt trời xuất hiện, hoa sẽ héo tàn, từ đó mà có tên gọi hoa bốn giờ.
Loài hoa này tỏa ra hương thơm dễ chịu, đặc biệt là vào ban đêm. Hoa mang nhiều gam màu khác nhau như trắng, hồng, vàng và tím. Đặc biệt, sắc hoa có thể thay đổi tùy thuộc vào thời tiết cũng như độ tuổi của cây.
Chẳng hạn, cây hoa phấn vàng khi đã trưởng thành thường nở hoa với sắc hồng, trong khi hoa phấn trắng sẽ chuyển sang màu tím. Hoa phấn hồng khi mới nở dưới ánh nắng rực rỡ sẽ có màu hồng sáng, nhưng vào những ngày mưa, sắc của nó sẽ trở nên đỏ thẫm như màu huyết dụ.
Loài hoa này tỏa ra hương thơm dễ chịu, đặc biệt là vào ban đêm
Sau khi giai đoạn hoa phấn kết thúc, phần đài sẽ phát triển thành một quả to như hạt đậu, có hình dáng tương tự như hạt tiêu khô. Khi những hạt này rơi xuống đất, chúng dễ dàng nảy mầm và phát triển thành cây con. Do đó, nếu không kiểm soát, hoa phấn có thể lan rộng khắp khu vườn.
Tại Việt Nam, loài hoa này không chỉ được trồng để trang trí mà còn được ứng dụng trong y học. Theo quan niệm của Y học cổ truyền, rễ hoa phấn có tính mát, vị nhạt và hương nhẹ, với nhiều tác dụng như thanh nhiệt, lợi tiểu, khử thấp, hoạt huyết, giải độc, và tiêu viêm… Ở Ấn Độ, người ta còn cho rằng rễ cây có khả năng kích thích tình dục và lọc máu, trong khi lá cây mang lại tác dụng làm dịu và giảm tiểu tiện.
Hạt của cây hoa phấn mang tính lạnh, bên trong chứa một loại tinh bột trắng tinh khiết, đây chính là nguyên liệu được sử dụng để chế tác phấn cho các phi tần trong cung điện xưa. Sản phẩm này không chỉ có công dụng làm đẹp mà còn giúp làm mát và làm mềm da. Vì vậy, hoa phấn còn được gọi với cái tên khác là hoa “cung nữ”.
Hoa phấn còn được gọi với cái tên khác là hoa “cung nữ”
Là một loại cây dại, hoa phấn rất dễ trồng; chỉ cần hạt rơi xuống đất là có thể nảy mầm và ra hoa. Tuy nhiên, để cây sinh trưởng tốt và cho hoa nhiều, bạn cần lưu ý một số yếu tố sau:
Đất trồng
Nên chọn loại đất giàu dinh dưỡng, tơi xốp và có khả năng thoát nước tốt, với độ pH từ trung tính đến hơi axit, nhằm tạo điều kiện tốt nhất cho cây phát triển. Mặc dù vậy, hoa phấn vẫn có thể sinh sống trong nhiều loại đất khác nhau.
Ánh sáng
Loài hoa này cần ánh sáng mặt trời đầy đủ, tức là phải tiếp nhận khoảng 6 giờ ánh sáng trực tiếp mỗi ngày. Chúng có thể chịu được bóng râm một phần, nhưng nếu được trồng ở nơi quá tối, cây sẽ phát triển yếu và ra hoa không nhiều.
Loài hoa này cần ánh sáng mặt trời đầy đủ, tức là phải tiếp nhận khoảng 6 giờ ánh sáng trực tiếp mỗi ngày
Tưới nước
Cây yêu thích môi trường ẩm ướt, vì vậy cần được tưới nước thường xuyên. Tuy nhiên, cần tránh tưới quá nhiều, bởi đất quá ẩm có thể dẫn đến thối rễ. Bổ sung lớp rơm quanh gốc cây có thể giúp giữ độ ẩm cho đất. Cây trồng trong chậu thường yêu cầu được tưới nước thường xuyên hơn so với cây được trồng trên mặt đất. Trong điều kiện thời tiết nóng bức, hãy tưới nước cách nhau 2-3 ngày.
Phân bón
Hoa phấn không cần bón phân nhiều. Nếu đất đã đủ dinh dưỡng, bạn chỉ cần bón phân một lần vào mùa xuân là đủ.
Cắt tỉa
Khi cây hoa phấn còn nhỏ, nên cắt ngắn chồi chính để kích thích sự phát triển cành lá dày hơn và tăng cường khả năng ra hoa. Trong những ngày khô hanh, nếu cây có dấu hiệu héo úa, hãy cắt tỉa khoảng 1/3 chiều cao của cây để hỗ trợ phục hồi sức sống cho cây.
