Có những câu nói dân gian như "mùa hè bổ, lươn đồng là thứ nhất" hay "nhẹ hè, lươn tốt như nhân sâm", cho thấy lươn được coi là thực phẩm bổ dưỡng.
Tuy nhiên, dân gian cũng có câu "dù nghèo cũng không nên ăn lươn vàng", nghĩa là không phải loại lươn nào cũng có thể ăn được. Ví dụ, lươn "trông trăng" là loại không nên ăn.
Vậy lươn "trông trăng" thực chất là gì và vì sao không nên ăn? Chúng ta hãy cùng nhau tìm hiểu!
"Lươn trông trăng" là gì? Liệu có thực sự tồn tại "lươn trông trăng" trong thực tế?
Dân gian có truyền thuyết về "lươn trông trăng," mô tả loại lươn đồng này to lớn hơn lươn ruộng bình thường và có hai đặc điểm nổi bật.
Thứ nhất, chúng thích ăn xác động vật chết, như xác chó mèo ngoài đồng. Thứ hai, chúng thường xuất hiện vào đêm trăng tròn, ngẩng đầu nhìn trăng, nên được gọi là "lươn mặt trăng."
Dân gian có truyền thuyết về "lươn trông trăng," mô tả loại lươn đồng này to lớn hơn lươn ruộng bình thường và có hai đặc điểm nổi bật.
Chính vì những câu chuyện này mà nhiều người tin rằng loại lươn này không thể ăn được. Ở một số nơi, còn có quan niệm rằng lươn trông trăng có độc, và ăn phải có thể dẫn đến ngộ độc, thậm chí tử vong.
Vậy thực sự có "lươn trông trăng" không? Nếu có, làm sao để phân biệt và tránh ăn phải vì nguy hiểm? Theo các ghi chép lịch sử, lươn trông trăng được nhắc đến sớm nhất từ thời nhà Minh ở Trung Quốc, qua câu chuyện một chàng trai ăn phải lươn này và chết vì ngộ độc. Từ đó, dân gian truyền miệng rằng lươn trông trăng rất độc.
Tuy nhiên, đây chỉ là truyền thuyết, và không có bằng chứng xác thực về sự nguy hiểm của lươn đồng. Ở nước ta, việc ăn lươn đồng đã trở thành thói quen từ lâu, từ Nam ra Bắc, và chưa có trường hợp nào bị ngộ độc hay tử vong sau khi ăn lươn.
Ở nước ta, việc ăn lươn đồng đã trở thành thói quen từ lâu, từ Nam ra Bắc, và chưa có trường hợp nào bị ngộ độc hay tử vong sau khi ăn lươn.
Nếu bạn từng bắt lươn, có thể sẽ thấy chúng đôi khi nhấc đầu khỏi mặt nước. Điều này thường xảy ra khi môi trường nước bị ô nhiễm, thiếu oxy, khiến lươn phải nổi lên để thở.
Lươn đồng thường ra ngoài vào ban đêm, đặc biệt là vào những đêm trăng sáng, dễ bắt hơn khi chúng hoạt động nhiều.
Nhiều người lớn tuổi ở vùng quê thường nói rằng lươn càng lớn thì càng không ngon, có thể do đó là "lươn trông trăng." Tuy nhiên, những câu chuyện này phần lớn mang tính truyền thuyết và không có căn cứ khoa học.
Vì sao không nên ăn "lươn trông trăng"?
Trước hết, theo quan niệm dân gian, lươn trông trăng ăn xác thối. Điều này liên quan đến thói quen ăn uống của lươn ruộng.
Lươn là loài cá ăn thịt khá hung dữ, có chế độ ăn đa dạng, bao gồm cá nhỏ, tôm, ếch, chim, và cả rắn. Khi thiếu thức ăn, lươn không ngần ngại ăn cả xác động vật chết như chó, mèo. Những con lươn càng lớn thì càng tiêu thụ nhiều loại thức ăn này, vì vậy chúng được cho là chứa nhiều vi khuẩn và ký sinh trùng, không phù hợp để ăn.
Thứ hai, lươn lớn cũng được cho là có độc tính cao hơn. Mặc dù độc tố không nằm trong thịt mà chủ yếu trong máu lươn, độc tính này tăng lên khi lươn càng lớn. So với lươn nhỏ, việc nấu chín lươn lớn và loại bỏ hoàn toàn nội tạng, máu trở nên phức tạp hơn. Nếu không nấu kỹ, nguy cơ ngộ độc vẫn rất cao.
