Người xưa khi trồng cây luôn cân nhắc kỹ lưỡng hướng, vị trí và ý nghĩa của từng loại cây để tránh phạm “tứ hung” – bốn điều đại kỵ khiến gia đạo bất an, tài lộc tiêu tán. Câu dặn “Trồng mơ trong sân, du phía Đông, đào phía Tây, tre trước cửa – gia trạch không yên” là lời khuyên thấm đẫm kinh nghiệm sống, thể hiện sự tinh tế của cha ông trong việc dung hòa tự nhiên và phong thủy.
1. Không trồng cây du ở phía Đông – che sáng, chặn tài khí
Cây du (Ulmus pumila) là loài cây thân gỗ, tán rộng, dễ sống và xanh quanh năm. Trong văn hóa xưa, cây du tượng trưng cho sự trường thọ, bền vững và sung túc vì chữ “du” đồng âm với “dư” – nghĩa là dư dả, no đủ. Tuy nhiên, người xưa lại dặn không nên trồng cây du ở hướng Đông của ngôi nhà.
Hướng Đông được xem là hướng đón nắng ban mai – nguồn sinh khí tốt lành, giúp kích hoạt vận khí dương trong nhà. Nếu trồng cây du ở đây, tán cây rậm rạp sẽ che mất ánh sáng tự nhiên, khiến không gian tối tăm, khí âm tích tụ, ảnh hưởng đến sức khỏe và tài vận. Vì vậy, người xưa thường chọn trồng cây du ở phía Tây hoặc sau nhà để vừa tạo bóng mát, vừa không cản nguồn năng lượng dương.
2. Không trồng đào ở phía Tây – phạm ngũ hành, dễ hao tài
Cây đào là biểu tượng của mùa xuân, may mắn và sự sinh sôi. Gỗ đào có tính dương mạnh, thường được dùng để xua đuổi tà khí. Hoa đào nở rộ còn tượng trưng cho phú quý, thịnh vượng và đoàn viên, vì vậy người Việt luôn trưng đào ngày Tết với mong muốn đón tài lộc đầu năm.
Tuy nhiên, theo người xưa, không nên trồng đào ở phía Tây. Phía Tây thuộc hành Kim, trong khi cây đào thuộc hành Mộc – Mộc khắc Kim, tạo ra thế xung khắc trong ngũ hành, gây ảnh hưởng xấu đến hòa khí và tài vận của gia đình.Về tự nhiên, hướng Tây cũng là nơi hứng nắng gắt vào buổi chiều, khiến cây đào dễ héo, khó ra hoa, kết quả không sai, biểu trưng cho sự thiếu may mắn và tài lộc không vượng.
Vì vậy, nếu muốn trồng đào, người xưa khuyên nên chọn hướng Đông hoặc Đông Nam, nơi có ánh sáng vừa phải, giúp cây phát triển khỏe mạnh, nở hoa rực rỡ – tượng trưng cho khởi đầu tốt đẹp và phú quý lâu dài.
3. Không trồng mơ trong sân – mang lạnh khí, dễ chuốc phiền
Cây mơ vốn là loài cây đẹp, dáng thanh mảnh, hoa trắng tinh khôi, quả vàng óng ả. Tuy vậy, dân gian lại kiêng trồng mơ trong sân nhà vì cho rằng “mơ chỉ vượng cây, không vượng người”.
Theo phong thủy, cây mơ mang tính âm và hàn, không thích hợp trồng trong không gian sinh hoạt chính. Nếu trồng trong sân, bóng cây rậm rạp sẽ che mất ánh sáng, khiến nhà cửa u tối, ẩm thấp – môi trường lý tưởng cho tà khí tích tụ.Ngoài ra, quả mơ khi chín dễ rụng, thu hút ruồi muỗi, gây mất vệ sinh. Về mặt sức khỏe, mơ có vị chua và tính hàn, nếu ăn nhiều dễ gây lạnh bụng, tiêu hóa kém. Chính những lý do này khiến người xưa tin rằng cây mơ dù đẹp nhưng không mang lại “vượng khí” cho gia chủ.
Nếu vẫn muốn trồng, nên đặt cây mơ ở góc vườn hoặc xa khu sinh hoạt, vừa đảm bảo mỹ quan, vừa không ảnh hưởng đến sinh khí của ngôi nhà.
4. Không trồng tre trước cửa – rễ mạnh, cản tài lộc
Tre – trúc là loài cây tượng trưng cho người quân tử, thẳng thắn, kiên cường và trường thọ. Trong bộ Tứ quý (tùng, cúc, trúc, mai), trúc biểu trưng cho phẩm hạnh cao quý và ý chí bền bỉ. Tuy nhiên, dân gian lại truyền nhau rằng không nên trồng tre trước cửa nhà.
Nguyên nhân đầu tiên là về cấu trúc sinh học: hệ rễ tre lan mạnh theo chiều ngang, dễ phá vỡ nền móng và kết cấu công trình, ảnh hưởng đến sự an toàn của ngôi nhà.Về mặt phong thủy, cửa chính là “miệng nạp khí”, nơi đón nguồn năng lượng tích cực và tài lộc. Nếu trồng tre trước cửa, rễ cây sẽ chặn dòng khí lưu thông, khiến vận may khó vào, tiền tài thất thoát.
Dù vậy, tre vẫn được xem là biểu tượng cát tường. Người xưa khuyên nên trồng tre bên hông hoặc sau nhà để làm hàng rào, vừa giúp chắn gió, tạo thế vững chắc, vừa mang lại bình an và trường thọ. Nếu muốn trồng gần cửa, có thể đào rãnh ngăn cách rễ tre để tránh ảnh hưởng đến móng nhà mà vẫn giữ được vẻ đẹp thanh thoát, thuần khiết.
