Trước tình hình căng thẳng leo thang tại Ukraine, các quan chức cấp cao từ Mỹ, Nga, EU và Ukraine hôm nay (17/4) sẽ lần đầu tiên gặp nhau tại Geneva, Thụy Sĩ nhằm cố gắng giảm các căng thẳng đang leo thang ở miền đông Ukraine, trong bối cảnh những khác biệt giữa các bên về cuộc khủng hoảng này ngày càng gia tăng.
Ngoại trưởng Nga Sergei Lavrov, đang có chuyến thăm ở Hà Nội, dù vậy tuyên bố Nga vẫn tham dự cuộc gặp bốn bên hôm nay.
Nga đã thay đổi chiến thuật tại Ukraine
Đây là lần đầu tiên các ngoại trưởng từ Mỹ, EU, Nga và Ukraine ngồi xuống để hội đàm lần đầu tiên kể từ khi cuộc khủng hoảng tại Ukraine bắt đầu hồi tháng 11 năm ngoái.
Cuộc gặp hôm nay diễn ra trong bối cảnh những bất đồng sâu sắc về tình hình Đông Ukraine đã dẫn tới cuộc khủng hoảng nghiêm trọng nhất giữa Mỹ và Nga kể từ thời Chiến tranh Lạnh.
Phương Tây cáo buộc Mátxcơva trợ giúp những người biểu tình thân Nga vốn chiếm các tòa nhà công trên khắp miền Đông. Phía Mátxcơva bác bỏ cáo buộc này.
 |
| Một xe quân sự Ukraine bị bao vây tại Kramatorsk. |
Theo giới chuyên gia quân sự, ở miền Đông Ukraine, Nga đã thay đổi phương thức tiếp cận. Họ cho rằng phía Nga đang dùng điệp viên để tổ chức các tay súng ly khai địa phương, hướng dẫn các mục tiêu rồi rút đi trước khi mọi người biết về sự hiện diện của họ.
Bằng cách này, cũng không cần phải đem vũ khí qua biên giới vì hầu hết súng đạn đều có thể lấy từ các tòa nhà cảnh sát chiếm được tại địa phương. Trong mấy ngày vừa qua, những người có vũ trang theo nhóm nhỏ đã chiếm đồn cảnh sát và các tòa nhà chính phủ ở khoảng chục thị trấn và TP ở Ukraine - kịch bản khá giống ở Crimea.
Để đối phó, hiện tại chính quyền Kiev đang triển khai lực lượng hỗn hợp gồm quân của Bộ Nội vụ (cảnh sát) với lính quân đội. Sáng 15/4, họ thậm chí đưa quân của lực lượng vệ binh tình nguyện, những người hầu như không được đào tạo, để đối phó với người biểu tình có vũ khí.
Theo Thứ trưởng quốc phòng Ukraine Petr Mekhed, cách tốt nhất cho cuộc khủng hoảng hiện tại chính là đàm phán và đổi lại, Kiev nhiều khả năng sẽ phải chấp nhận quy chế tự trị nhiều hơn cho vùng miền Đông. Ông nói thẳng: “Chúng ta sẽ không đi đến đâu cả nếu dùng quân sự. Cơ hội để cứu Donetsk hiện nay đang nằm trong tay các chính trị gia”.
Lực lượng quân sự của Ukraine quá yếu
Kiev hiện đang đối mặt với những kịch bản không hề có lợi: cả quân đội và tình báo nước này đều không sẵn sàng cho cuộc đối đầu với Nga. Rất nhiều tướng lĩnh của Ukraine đều không có kinh nghiệm đối phó trong trường hợp xảy ra can thiệp quân sự.
Điển hình là Thứ trưởng Petr Mekhed, lần cuối cùng ông tham chiến là hơn 30 năm trước khi tham gia chiến dịch quân sự của Liên Xô tại Afghanistan. Kinh nghiệm chiến đấu của ông có ích nhiều nhất là khi bảo vệ các hàng rào tại quảng trường Maidan ở giữa Kiev hơn là nếu như chiến tranh xảy ra. “Với một số vấn đề, tôi phải ngồi coi sách vở và học thêm", ông thừa nhận.
 |
| Những khẩu súng phóng lựu RPG-30 chỉ quân đội Nga sử dụng đã xuất hiện tại Ukraine. |
Trong trường hợp Nga can thiệp quân sự như tuyên bố bảo vệ người nói tiếng Nga của Kremlin và đưa quân tổng lực vào, cuộc chiến có thể nhanh chóng kết thúc với Kiev.
Ngay với nhiệm vụ đơn giản hơn là điều lực lượng phản gián, Ukraine vẫn đang gặp thất thế do có những ràng buộc. Ông Igor Smeshko, người đứng đầu lực lượng an ninh Ukraine giai đoạn 2003-2005, giải thích: “Chúng tôi thậm chí có thỏa thuận cấm việc các cơ quan quân báo chống lại nhau. Chúng tôi chẳng bao giờ tưởng tượng ra cảnh người anh em Nga lại chiến tranh với chúng tôi”.
Lực lượng tình báo Ukraine vì vậy rất mỏng trong mấy năm gần đây, đặc biệt là ở khu vực biên giới với Nga.
Vùng Đông Nam Ukraine tự bầu tổng thống
Hôm qua 16/4, vùng đông nam Ukraine đã tự bầu một tổng thống mới.
Người được bầu làm tổng thống Liên bang Đông-Nam Ukraine là ông Anatoly Vizir, tiến sĩ luật, từng đứng đầu Tòa phúc thẩm vùng Lugansk. Trên Youtube, ông Vizir đã kêu gọi các binh sĩ và cảnh sát Ukraine ủng hộ liên bang hóa và không tuân lệnh chính quyền Kiev.
Ông Vizir cũng cho biết vùng Đông Nam sẽ chuyển sang dùng đồng ruble của Nga bởi đồng hryvnia của Ukraine đã mất giá quá nghiêm trọng. Ông Vizir yêu cầu Liên minh châu Âu (EU) và Mỹ không can thiệp vào tình hình Ukraine. “Chúng tôi sẵn đàm phán với Kiev nếu họ liên bang hóa Ukraine, cấm phát xít và cực đoan, công nhận tiếng Ukraine và tiếng Nga là quốc ngữ và giải tán Quốc hội”, ông Vizir tuyên bố.
