Tại kỳ họp thứ 10, Quốc hội khóa XV đã chính thức thông qua Luật sửa đổi 10 luật về an ninh trật tự, ấn định thời điểm có hiệu lực từ ngày 1/7/2026. Văn bản pháp lý này mang đến những thay đổi quan trọng đối với thẻ Căn cước/ CCCD, tác động trực tiếp đến quyền lợi của người dân, đặc biệt là giá trị pháp lý của định danh điện tử.
Nghiêm cấm yêu cầu xuất trình giấy tờ đã tích hợp trên Căn cước điện tử
Luật sửa đổi mang đến những cải cách mạnh mẽ nhằm thúc đẩy chuyển đổi số. Một trong những nội dung quan trọng nhất là quy định nghiêm cấm các cơ quan, tổ chức, cá nhân yêu cầu công dân xuất trình giấy tờ vật lý nếu các giấy tờ đó đã được tích hợp vào căn cước điện tử hoặc ứng dụng định danh quốc gia (VNeID).
Ngoại lệ duy nhất là khi thông tin công dân cung cấp không trùng khớp với dữ liệu hệ thống hoặc pháp luật chuyên ngành có quy định khác.
Luật cũng làm rõ giá trị pháp lý của căn cước điện tử trong các giao dịch hành chính. Cụ thể, khi người dân đã xuất trình căn cước điện tử cho cơ quan có thẩm quyền, phía cơ quan tiếp nhận không được phép yêu cầu cung cấp thêm giấy tờ hoặc thông tin đã có sẵn trong dữ liệu tích hợp.
Để hiện thực hóa điều này, Chính phủ đã tiếp thu các ý kiến đóng góp và bổ sung quy định về lộ trình cụ thể, thời hạn hoàn thành việc kết nối, chia sẻ dữ liệu giữa các bộ ngành với Cơ sở dữ liệu quốc gia về dân cư, đảm bảo tính liên thông và đồng bộ.
Bên cạnh đó, luật mới cũng mở rộng quyền lợi trong thủ tục hành chính. Khi người dân có nhu cầu cấp đổi thẻ căn cước theo quy định, họ có thể lựa chọn thực hiện trực tuyến hoặc trực tiếp tại nơi làm thủ tục, thay vì quy định hạn chế hơn của luật hiện hành.
Bổ sung trường hợp thu hồi căn cước
Về nơi làm thủ tục cấp, cấp đổi, cấp lại thẻ căn cước, luật quy định cơ quan quản lý căn cước của công an tỉnh, thành phố và công an xã, phường, đặc khu.
Một nội dung khác, luật mới được thông qua đã sửa đổi, bổ sung quy định về các trường hợp bị thu hồi thẻ căn cước.
Cụ thể, thẻ căn cước bị thu hồi trong trường hợp công dân bị tước quốc tịch Việt Nam, được thôi quốc tịch Việt Nam, bị hủy bỏ quyết định cho nhập quốc tịch Việt Nam, bị hủy bỏ quyết định cho trở lại quốc tịch Việt Nam.
Còn luật hiện hành quy định công dân bị tước quốc tịch Việt Nam, được thôi quốc tịch Việt Nam, bị hủy bỏ quyết định cho nhập quốc tịch Việt Nam. Như vậy, luật mới đã bổ sung thêm một số trường hợp.
Trước đó, trong báo cáo, tiếp thu, giải trình, chỉnh lý dự luật trước khi thông qua có nêu có ý kiến đề xuất làm rõ biện pháp, chế tài xử lý trong trường hợp công dân bị hủy bỏ quốc tịch Việt Nam nhưng không thực hiện việc nộp thẻ căn cước để thực việc hủy bỏ theo quy định.
Về nội dung này, Chính phủ nêu rõ tiếp thu ý kiến, hiện nay nghị định 70/2024 của Chính phủ quy định chi tiết một số điều và biện pháp thi hành Luật Căn cước đã quy định cụ thể về trình tự, thủ tục thu hồi thẻ căn cước.
Trong thời gian tới, Chính phủ sẽ chỉ đạo Bộ Công an tiếp tục rà soát, nghiên cứu, tham mưu Chính phủ bổ sung quy định cụ thể chế tài xử lý trong trường hợp công dân không thực hiện việc nộp thẻ căn cước để thực hiện hủy bỏ theo quy định.
