"Đến là tiền định, đi là định mệnh" – đây là quy luật của cuộc sống; được mất là do duyên quyết định, và bình yên trong tâm hồn là hạnh phúc – đây là trí tuệ của cuộc sống.
1. Đến và Đi là quy luật tự nhiên
Cuộc sống này là một chuỗi luân hồi không ngừng nghỉ. Mùa xuân hoa nở, rồi mùa hạ, mùa thu, mùa đông đến để hoa tàn. Cây cối đâm chồi, nảy lộc rồi lại rụng lá, trở về với đất.
Con người cũng vậy, sinh ra, trưởng thành, già đi và rồi sẽ rời bỏ thế giới này. Mọi sự vật, hiện tượng đều tuân theo một vòng tuần hoàn vô cùng tự nhiên, như một bản nhạc có lúc thăng lúc trầm, lúc nhanh lúc chậm.
Trong Phật giáo, “Duyên” là một khái niệm vô cùng quan trọng. Điều này có nghĩa là không có gì tự nhiên mà có, cũng không có gì tự nhiên mà mất đi. Mọi sự vật, hiện tượng đều là kết quả của sự kết hợp của nhiều yếu tố (nhân và duyên) khác nhau.
Nhân (nguyên nhân gốc): Là hạt giống ban đầu, là ý định, hành động đầu tiên. Ví dụ, ý muốn tìm một người bạn đời là "nhân".
Duyên (điều kiện hỗ trợ): Là các yếu tố bên ngoài tác động vào để "nhân" có thể phát triển. Ví dụ, một cuộc gặp gỡ, một lời giới thiệu, một hoàn cảnh đặc biệt là "duyên".
Khi nhân và duyên hội tụ, kết quả sẽ xuất hiện. Khi duyên đã hết, mọi thứ sẽ tự tan rã.
Vì vậy, một cuộc gặp gỡ hay một cuộc chia ly không phải là ngẫu nhiên. Nó là kết quả của duyên phận đã được gieo trồng từ lâu, thậm chí từ nhiều kiếp sống.
Khi duyên đã chín muồi, người ta sẽ gặp nhau. Khi duyên đã cạn, dù có cố gắng níu giữ cũng không thể nào thay đổi.
Không chỉ có con người, mà mọi thứ khác trong đời sống của chúng ta cũng đều có duyên. Ví như trong công việc, tiền
Hiểu được quy luật này, ta sẽ không còn quá vui mừng khi có được hay quá đau khổ khi mất đi. Ta sẽ trân trọng mỗi cơ hội, mỗi mối quan hệ khi chúng hiện hữu, và chấp nhận khi chúng phải rời xa.
2. Buông bỏ ảo tưởng được và mất
Trong suốt cuộc đời, chúng ta thường bị ám ảnh bởi sự được và mất.
Ta vui mừng khi có được một món đồ, một vị trí, một người bạn.
Ta lại buồn bã, thậm chí tuyệt vọng khi mất đi những điều đó.
Vòng luẩn quẩn này cứ lặp đi lặp lại, khiến tâm hồn ta luôn bất an, không lúc nào được bình yên.
Theo Phật dạy về những điều đến và đi trong cuộc đời, được và mất chỉ là ảo tưởng, là khái niệm do tâm trí con người tạo ra. Trong một thế giới vô thường, không có gì là tồn tại vĩnh cửu. Mọi thứ đều thay đổi.
Danh vọng, tiền tài, địa vị mà chúng ta theo đuổi ráo riết, suy cho cùng cũng chỉ là những ảo ảnh, những ảo giác.
Giá trị thực sự của cuộc đời không nằm ở những thứ vật chất bên ngoài, mà nằm ở sự trưởng thành, ở những bài học ta đã trải qua và ở tâm hồn bình yên mà ta đã tìm thấy.
Buông bỏ không có nghĩa là buông xuôi, là không cố gắng. Buông bỏ ở đây là buông bỏ chấp niệm, buông bỏ sự ám ảnh. Đó là một quá trình rèn luyện tâm hồn để nhìn nhận mọi việc một cách khách quan, không còn bị chi phối bởi cảm xúc.
3. Sống thuận theo số mệnh
“Thuận theo số mệnh” là một khái niệm thường bị hiểu lầm. Nhiều người cho rằng, thuận theo số mệnh là không làm gì cả, chỉ ngồi chờ mọi thứ đến. Nhưng đó là sự hiểu sai hoàn toàn.
Trí tuệ của việc thuận theo số mệnh nằm ở chỗ không ép buộc hay bỏ cuộc; không bám víu vào chúng hay thụ động. Khi cơ hội đến, chúng ta nắm bắt chúng bằng tất cả sức mạnh.
Khi kết quả không như mong đợi, chúng ta chấp nhận chúng một cách bình thản. Thái độ này cho phép chúng ta duy trì hy vọng vào nỗ lực của mình và giữ bình tĩnh trước những thất vọng.
Khi ta thuận theo số mệnh, ta cũng đồng thời tin vào quy luật nhân quả. Ta tin rằng, mọi hành động, suy nghĩ của ta đều sẽ tạo ra kết quả tương ứng. Dù kết quả đó có thể không đến ngay lập tức, nhưng chắc chắn nó sẽ đến.
- Gieo hạt giống của sự tử tế, ta sẽ gặt hái được sự bình yên.
- Gieo hạt giống của sự tham lam, sân hận, ta sẽ gặt hái được khổ đau.
Khi có niềm tin này, ta sẽ sống có trách nhiệm hơn với chính mình và với những người xung quanh. Ta sẽ làm những việc đúng đắn, không chỉ vì lợi ích cá nhân mà còn vì sự an lạc của chính tâm hồn mình.
4. Sống tỉnh thức trong hiện tại
Quá khứ đã qua, tương lai chưa đến. Điều duy nhất chúng ta có thể nắm giữ chính là khoảnh khắc hiện tại. Sống tỉnh thức là cách tốt nhất để tìm thấy hạnh phúc đích thực.
Trong Phật giáo, chánh niệm là thực hành sống trong hiện tại, ý thức về từng suy nghĩ, cảm xúc, và hành động. Khi thực hành chánh niệm, bạn sẽ:
- Không còn tiếc nuối quá khứ: Bạn sẽ nhận ra rằng việc day dứt về những điều đã qua là vô ích. Thay vào đó, bạn rút ra bài học và tiếp tục tiến về phía trước.
- Không còn lo lắng về tương lai: Bạn sẽ hiểu rằng việc lo lắng về những điều chưa xảy ra chỉ làm mất đi niềm vui của hiện tại. Thay vào đó, bạn tập trung vào những việc cần làm ngay bây giờ.
Cuộc sống không phải là một đích đến, mà là một hành trình. Hạnh phúc không phải là một điều gì đó xa vời, mà là những điều nhỏ bé, giản dị mỗi ngày.
- Một tách trà nóng vào buổi sáng.
- Một cuộc trò chuyện với người thân.
- Một khoảnh khắc được lặng lẽ ngắm hoàng hôn.
Khi bạn học cách sống chậm lại, lắng nghe chính mình và trân trọng những khoảnh khắc ấy, bạn sẽ nhận ra rằng cuộc sống này thật đẹp và đáng quý biết bao.
