Phú Sát Thị xuất thân từ danh tộc Phú Sát Thị ở Sa Tế, thuộc Mãn Châu Tương Hoàng Kỳ. Bà ít hơn Càn Long một tuổi. Ông nội, cha và bác bà đều được các hoàng đế Khang Hy, Ung Chính, Càn Long tín nhiệm trọng dụng. Không chỉ xuất thân cao quý, tính nết của bà cũng dịu dàng, đoan trang, trầm tĩnh.
Năm bà 9 tuổi, một hôm Ung thân vương tới nhà chơi, thấy kinh sách sao chép đặt trên bàn có khuôn hình của Âu Dương Tuân, có sự khoáng đạt của Liễu Công Quyền đã hỏi xuất xứ của bản kinh văn chép tay. Khi cha của Phú Sát Thị đáp “Là ngu nữ tập viết chữ”, Ung Chính muốn tiểu cách cách tập viết chữ trước mặt mình. Sau khi suy nghĩ, tiểu cách cách đề bút viết bài thơ ngũ ngôn tuyệt cú “Cổ Bắc Khẩu” của Thánh tổ Hoàng đế Khang Hy: “Đoạn sơn du Cổ Bắc, Thạch bích khai tuấn viễn, Hình thắng cố nan bằng, Tại đức bất tại hiểm”.
Khi được Ung Chính hỏi cách giải ý thơ của Thánh Tổ, cách cách nói “Sư phụ đã giảng qua, ‘Tại đức bất tại hiểm’ câu này ghi trong ‘Sử ký – Tôn Tử Ngô liệt truyệt’. Trường thành mặc dù hiểm cố, nhưng không có nền chính trị nhân đức và trong sạch thì cho dù nơi hiểm yếu được phòng bị tốt cũng không ngăn nổi dân tộc Mãn anh hùng. Chỉ có hiểu rõ tu nhân tài đức mới có thể thống trị thiên hạ”. Từ đó, Ung Chính có ấn tượng sâu sắc với sự thông minh của Phú Sát Thị.
Năm 16 tuổi, khi Phú Sát Thị tham gia bát kỳ tuyển tú, bà được Ung Chính đế chọn trúng, chỉ định làm phúc tấn của hoàng tử Hoằng Lịch. Hoằng Lịch và Phú Sát Thị tổ chức hôn lễ hoành tráng tại cung điện phía tây Tử Cấm Thành. Sau khi kết hôn, họ tôn trọng nhau như khách, tình cảm rất thắm thiết. Khi Càn Long lên ngôi đã phong bà làm hoàng hậu.
Tháng thứ nhất năm Càn Long thứ mười ba, Càn Long tổ chức một chuyến du ngoạn phía đông cùng với thái hậu và hoàng hậu. Họ du ngoạn trong vài ngày rất vui vẻ. Nhưng trên đường về Bắc Kinh, dọc theo con kênh, Phú Sát hoàng hậu bất ngờ đổ bệnh. Bà chết trên tài lớn. Càn Long đã hạ lệnh vận chuyển tàu lớn vào kinh thành. Khi bước vào cổng thành, một đường ray bằng gỗ được đặt dưới con tàu lớn, hơn một nghìn người đã dùng sức khéo nó trước khi đưa con tàu vào kinh thành.
Nhìn vợ nằm trong quan tài vàng, Càn Long vô cùng đau xót, không ngại chi mạnh tay tổ chức đám tang cho vợ. Hơn 8.000 thợ thủ công và hơn 9.000 công nhân từ khắp nơi trên đất nước đã được sử dụng để làm tang lễ cho Phú Sát hoàng hậu. Chi phí lên tới hơn 90.000 lượng bạc.
Sau cái chết của vợ, Càn Long đã viết những bài thơ cho bà với nước mắt đẫm lệ. Dù đang đi săn nhưng chợt nhớ tới vợ cũng khiến ông mất hết tâm trạng vui chơi.
Nhìn thấy ngỗng trời bay về phương Nam hay vào đêm yến hội, Càn Long đều nghĩ về người vợ cả đời vất vả của mình và để lại những vần thơ thở dài. Trong đó, Càn Long thực sự bước ra khỏi tế đàn, buông bỏ uy nghiêm và bày tỏ tình yêu sâu đậm với người khác phái.
