Anh em rể trong một gia đình là một quan hệ tình cảm khó có thể sâu sắc. Cùng làm rể tức cùng làm khách. Trong nền văn hóa dâu con rể khách, con rể là khách mà 2 người khách thì lại càng ít mối gắn kết. Con dâu đi làm dâu, ở chung với nhà chồng, hoặc không chung thì cũng thường xuyên phải qua lại có nhiều lễ nghĩa trách nhiệm với nhà chồng hơn. Nhưng các chàng rể thường chỉ xuất hiện ở nhà vợ khi được mời tới trong dịp gì đó và thường đóng vai trò như khách.
Ngày nay thì mối quan hệ đó cũng có thay đổi hơn. Nhiều người ở rể và nhiều chàng rể thân thiết với nhà vợ.
Vậy cụm từ anh em đồng hao, anh em cọc chèo hay anh em cột chèo của dân gian là chỉ ý gì về mối quan hệ các chàng rể này?
Anh em rể như dây cột chèo
Anh em cọc chèo, cột chèo nghĩa là gì?
Khi người ta chèo thuyền thì cần có mái chèo và một cái cọc ở thuyền và sợi dây để cột mái chèo vào cái cọc đó. Việc làm đó để lấy điểm tựa mà khua được mái chèo. Vì thế khi cột chèo thì người ta cột dây đó lỏng, lỏng nhưng không được tuột ra. Lỏng thì mới khua được chèo, mới đẩy thuyền đi. Nếu cột chặt thì không khua được mái chèo. Nhưng nếu lỏng mà để rơi thì coi như không còn mái chèo.
Hiện chưa rõ điển tích nào khiến dân gian liên tưởng mối quan hệ anh em rể với cọc chèo. Nhưng mô tả cách hoạt động của cọc chèo như vậy có thể thấy dân gian cho rằng mối quan hệ giữa anh em rể lỏng lẻo như cột chèo. Đó là một mối quan hệ không khăng khít nhưng cũng lại không thể buông bỏ. Và có lẽ cũng có thể hiểu mối quan hệ đó lỏng thì lại mới hay, như dây cột chèo lỏng thì mới đẩy được thuyền chứ gần gũi quá như dây chèo cột chặt lại gây mâu thuẫn, hỏng việc.
Thế nên trong đối đãi của dân gian thì anh em rể rất khách sáo với nhau.
Tại sao gọi anh em đồng hao
Cải cúc còn gọi rau đồng hao, cúc dại
Đồng hao thực chất là một loại rau. Rau đồng hao còn gọi rau cúc dại, cải cúc. Loại rau này thân thảo mọc hờ trên mặt đất, rễ ngắn, ít rễ, rễ bật gốc. Điều đó cũng thể hiện mối quan hệ anh em rể không bền chặt, gió thổi mạnh là cây bật gốc. Dân gian còn có câu “thương nhau chị em gái, rái nhau chị em dâu, đánh nhau vỡ đầu là anh em rể” phần nào cũng cho thấy đều này.
Chính vì mối quan hệ anh em rể như vậy nên việc đối đãi trong các gia đình thường rất chú ý và khách sao để tránh anh em rể có những va vấp, mâu thuẫn.
