Phi hành gia bay vào vũ trụ thường được nghĩ chỉ dành cho nam giới. Nhưng từ năm 1963 đã có nữ phi hành gia đầu tiên bay ra ngoài trái đất và tới nay đã có hơn 70 phụ nữ tham gia vai trò này. Thế nhưng trước khi cất cánh họ đều phải làm một việc là uống thuốc tránh thai.
Phụ nữ có nên bay vào vũ trụ?
Khi nói tới phi hành gia người ta thường có định kiến nam giới mới đáp ứng được. Nhưng so với nam giới, phụ nữ lại có những ưu điểm tạo thuận lợi khi làm việc ngoài vũ trụ:
-Phụ nữ nhẹ cân hơn nên giảm thiểu tải trọng lớn lên không gian nên tiêu tón ít nhiên liệu hơn, chi phí hậu cần ít hơn.
- Phụ nữ ăn ít calo hơn và sử dụng ít tài nguyên hơn: Các nghiên cứu đã chỉ ra rằng nữ giới yêu cầu lượng calo ít hơn nam giới từ 15 đến 25%, mặc dù cùng thực hiện một khối lượng công việc tương tự, với hiệu quả tương đương.
Nữ phi hành gia cũng có những lợi thế so với nam giới
- Phụ nữ vóc dáng nhỏ hơn nên tạo ra ít chất thải hơn (CO2 và chất bài tiết của cơ thể), giúp hệ thống tái chế của tàu vũ trụ hoạt động hiệu quả hơn.
- Do ảnh hưởng của vi trọng lực và bức xạ, các nhà du hành vũ trụ có thể phải chịu một số tác động tiêu cực đến sức khỏe thể chất. Trong khi đó nam giới thường ít bị chứng "say tàu xe" khi tham gia bay vào không gian hơ là phụ nữ. Thế nhưng nam giới cũng lại có nguy cơ bị suy giảm thính lực nhanh hơn, cũng như mắc các vấn đề về thị lực cao hơn.
- Phụ nữ chịu đựng sự cô lập tốt hơn nam giới.
Chính vì điều đó nên một số nghiên cứu còn cho thấy phụ nữ có những tố chất phù hợp về mặt tinh thần cho việc bay vào vũ trụ. Trong một cuộc khảo sát tại Trạm Vũ trụ Quốc tế ISS, một nhà nghiên cứu của NASA phát hiện, phi hành gia nam thường xuyên mắc tâm trạng khó chịu, bực dọc hơn, so với các phi hành gia nữ trong một số tình huống khó khăn nào đó.
Chưa hết, trong một nghiên cứu trên 349 người trong Dự án Khảo sát Nam Cực của Anh, 20% trong số đó là nữ được thống kê có tính 'thích nghi đặc biệt' về mặt lâu dài, chịu đựng được sự cô lập dài hạn tốt. Trong đó, đàn ông làm tốt nhất trong các nhiệm vụ ngắn hạn, hướng đến mục tiêu, trong khi phụ nữ thực hiện tốt hơn các nhiệm vụ dài hơn có những thách thức bất ngờ.
Đi liền với đấu tranh bình đẳng giới thì đã có nhiều phụ nữ trở thành phi hành gia bay vào vũ trụ.
Trước khi bay vào vũ trụ nữ phi hành gia phải dùng thuốc tránh thai
Tại sao phụ nữ phải uống thuốc tránh thai?
Mặc dù có những ưu điểm để tham gia nhiệm vụ bay vào không gian nhưng các phi hành gia nữ vẫn là một điều e ngại.
Thập niên 1960, Cơ quan Hàng không và Vũ trụ Quốc gia (NASA) đã tuyển chọn và huấn luyện một nhóm nữ phi hành gia để thực hiện các sứ mệnh không gian có người lái.
Những tưởng họ sẽ trở thành những người nữ phi hành gia đầu tiên, bởi trong số họ đã có 13 người bước vào giai đoạn đào tạo sau này của "Dự án Sao Thủy". Nhưng cuối cùng NASA từ bỏ việc để phụ nữ tham gia chuyến bay có người lái đầu tiên vào không gian là chu kỳ kinh nguyệt và các vấn đề sinh lý liên quan đến môi trường phi trọng lực có thể gây ra rủi ro về an toàn cho sứ mệnh.
Ở mặt đất, tuần hoàn máu của con người phụ thuộc vào trọng lực. Nhưng khi ở không gian hệ thống tim mạch trở nên chậm chạp, việc chảy máu nhiều trong thời kỳ kinh nguyệt, kết hợp với lưu thông máu kém có thể ảnh hưởng nghiêm trọng tới sức khỏe phụ nữ.
Thế nhưng phụ nữ đã lên tiếng phản đối không chấp nhận việc lấy vấn đề sinh lý hạn chế họ tham gia bay vào vũ trụ.
Do đó họ đã đồng ý áp dụng một số biện pháp can thiệp. Trên thực tế, ngay từ những năm 1960, các phi hành gia Liên Xô và Mỹ bắt đầu thực hiện một số biện pháp có mục tiêu để đối phó với kỳ kinh nguyệt. Họ có thể canh thời gian để không bay trong thời kỳ kinh nguyệt, hoặc dùng thuốc tránh thai. Thuốc tránh thai là một cách ổn định nồng độ hormone, ngăn ngừa tăng sản nội mạc tử cung, trì hoãn kinh nguyệt.
Thế nhưng sử dụng thuốc lâu dài có thể gây mất cân bằng nội tiết tố và tăng nguy cơ mắc các bệnh phụ nữ. Hơn nữa một số thuốc có thể không có hiệu quả ức chế hoặc điều hòa hoàn toàn kinh nguyệt. Vì vậy, các cơ quan vũ trụ ở nhiều quốc gia đang thực hiện những đổi mới công nghệ giúp các nữ phi hành gia sống sót qua giai đoạn đặc biệt một cách an toàn, thuận tiện và thoải mái. Phương pháp đang được chú ý là kích thích từ trường để điều hòa kinh nguyệt. Theo đó thì có thiết bị hiện đại sẽ gửi các xung điện đến bộ phận quan trọng của não để kích thích hệ thần kinh trung ương điều khiển chu kỳ.
Công nghệ hiện đại này ưu điểm vượt trội so với thuốc, tránh tác dụng phụ lâu dài của thuốc. Nhiều người dùng thuốc tránh thai có hormone lâu dài có thể tăng nguy cơ cục máu đông, ung thư phụ nữ. Tuy nhiên phương pháp dùng xung điện cần được đảm bảo an toàn, liệu môi trường không gian có thể gây nhiễm điện từ cho thiết bị hay không.
Một số nhà khoa học cũng cho rằng có thể xem xét phương án cấy hormone tránh thai để hormone được giải phóng liều thấp liên tục và không phải uống hàng ngày nhưng phương án này cũng có thể có rủi ro như nhiễm trùng và đào thải.
Ngoài ra, có một phương pháp cũng được chú ý là dùng công nghệ tử cung nhân tạo nuôi phôi trong môi trường không gian cũng nhận được nhiều sự chú ý. Phương pháp này có ưu điểm là bảo vệ khả năng sinh sản của các nữ phi hành gia. Tuy nhiên, do bị hạn chế bởi điều kiện kỹ thuật hiện tại, phương pháp này đứng trước những vấn đề đạo đức.
Thế nên hiện nay, ức chế bằng thuốc tránh thai vẫn là phương án tương đối khả thi trong điều kiện hiện tại.
Khi ra ngoài trái đất chu kỳ kinh nguyệt có bị ảnh hưởng không?
Chu kỳ kinh nguyệt là vấn đề sinh lý bình thường của nữ giới. Một số phi hành gia cho rằng vấn đề khiến họ khó thích ứng nhất là rối loạn chu kỳ kinh nguyệt. Theo các số liệu thống kế, hầu hết nữ phi hành gia gặp bất thường về chu kỳ trong khoảng thời gian ngoài vũ trụ. Đôi khi, kinh nguyệt đến sớm hoặc muộn khoảng vài tuần, lượng máu tiết ra quá ít hoặc quá nhiều.
Kinh nguyệt thay đổi có thể ảnh hưởng tới tinh thần, tâm trạng lo lắng, sự mệt mỏi. Để giải quyết vấn đề này, các nhà khoa học từ nhiều quốc gia đã cố gắng cải tiến thiết kế bên trong tàu vũ trụ. Các phòng tắm chuyên dụng, thiết bị vệ sinh đa chức năng được thiết kế trên tàu vũ trụ, có thêm vật liệu cách âm ở cabin để giúp nữ phi hành gia có thêm không gian riêng tư để chăm sóc bản thân. Những biện pháp này có thể giúp họ giải quyết các vấn đề sinh lý khác nhau một cách thoải mái. Hơn nữa chế độ ăn dinh dưỡng, vitamin khoáng chất cũng quan trọng với nữ phi hành gia để nhằm giúp ổn định nồng độ hormone và giảm các triệu chứng khác nhau.
