Tết Đoan Ngọ là một trong những ngày lễ quan trọng trong văn hóa truyền thống của người Việt. Vào ngày này, các gia đình thường sắm sửa một vài lễ vật để dâng lên tổ tiên, thần linh.
Tùy vào quan niệm của từng địa phương mà lễ vật dâng cúng Tết Đoan Ngọ sẽ có sự khác biệt. Ở một số nơi, ngoài các món ăn, người ta còn dâng thêm chỉ ngũ sắc để đeo cho các bé.
Một số món mà hầu hết các gia đình đều chuẩn bị trong dịp Tết Đoan Ngọ là:
Rượu nếp
Mâm cỗ cúng Tết Đoan Ngọ thường có rượu nếp. Những hạt cơm nếp căng mẩy được lên men tỏa ra hương thơm hấp dẫn.
Rượu nếp là món đặc trưng trong dịp Tết Đoan Ngọ vì nó có vị cay, nóng, hơi chua. Người ta tin rằng, ăn các loại thực phẩm như vậy trong ngày 5/5 âm lịch sẽ giúp tiêu diệt toàn bộ sâu bọ trong cơ thể.
Ngoài ra, rượu nếp được làm từ gạo - một biểu tượng quan trọng của nền văn minh lúa nước. Dâng cúng các món ăn được làm từ loại lương thực này chính là để báo cáo với tổ tiên, thần linh, cảm tạ bề trên đã phù hộ cho một năm mưa thuận gió hòa, mùa màng bội thu.
Bánh tro
Bánh tro cũng là một món ăn thường xuất hiện trên mâm cúng Tết Đoan Ngọ. Theo Đông y, bánh tro có vị nhạt, tính mát, cực kỳ dễ tiêu, tác dụng bổ âm, thanh nhiệt, lợi tiểu, thải độc.
Trước kia, bánh tro thường được gói hình tam giác. Theo thuyết ngũ hành, hình tam giác đại diện cho hành Hỏa, tương sinh với hành thổ của lớp bên trong bánh. Ngoài ra, màu sắc của bánh tro cũng tượng trưng cho màu của đất.
Vải, mận
Bên cạnh hai món trên, trong dịp Tết Đoạn Ngọ, mâm cỗ không thể thiếu những loại hoa quả tươi. Tháng 5 âm lịch hàng năm là thời điểm mận, vải chín rộ. Vì thế, người ta cũng thường dùng hai loại quả này để dâng cúng trên mâm cỗ Tết Đoan Ngọ.
Tương tự như rượu nếp, người xưa tin rằng ăn các loại trái cây này vào sáng ngày 5/5 âm lịch sẽ giúp diệt sạch sâu bọ trong người.
Lưu ý, nên ăn lót dạ bằng bún, cháo hoặc bánh trước khi thưởng thức vải, mận để không làm hại dạ dày.
* Thông tin mang tính chất tham khảo, chiêm nghiệm.
