Tại Thanh Hóa, có một loại quả với tên gọi vừa quen thuộc vừa độc đáo: quýt hoi. Dù quýt là loại trái cây phổ biến ở cả ba miền, nhưng quýt hoi của Thanh Hóa lại mang những đặc trưng riêng biệt.
Quả quýt hoi có vị chua hơn so với các loại quýt thông thường, nhưng lại mang đến cảm giác đậm đà, mát lạnh ở cổ họng, thông mũi và sảng khoái khi thưởng thức. Không chỉ phần ruột, vỏ của quýt hoi cũng có hương thơm đặc trưng, thường được người dân địa phương sử dụng làm gia vị cho món canh ốc và nhiều món ăn khác. Vỏ quýt hoi còn được chế biến thành trà, siro dùng trong gia đình, hoặc ngâm với mật ong để trị ho.
Quả quýt hoi có vị chua hơn so với các loại quýt thông thường
Theo nghiên cứu, quả quýt hoi còn được gọi bằng các tên khác như quýt hôi hay quýt ốc. Cái tên "quýt ốc" xuất phát từ đặc điểm quả nhỏ, vỏ hơi sần sùi và có gai như vỏ ốc. Cây quýt hoi thường mọc trên sườn núi cao tại huyện Bá Thước, tỉnh Thanh Hóa. Chúng có cành lá sum suê, cao tới hàng chục mét, và thường mọc ở những khu vực thưa thớt nên tán lớn. Khi thu hoạch, quả quýt hoi to bằng chén trà nhỏ, lúc chín có màu vàng cam, vỏ hơi sần sùi và rất dễ bóc.
Trước đây, quả quýt hoi chỉ mọc dại trong rừng và trên sườn núi, đến mùa người dân địa phương hái về làm gia vị, thuốc hoặc thức uống giải khát. Những trái chín vàng lúc lỉu trên cây trông rất bắt mắt. Trong vài năm gần đây, khi quýt hoi được biết đến rộng rãi hơn, người dân địa phương đã bắt đầu dùng hạt để ươm mầm và nhân giống, mở rộng mô hình trồng nhằm tăng thu nhập.
Trước đây, quả quýt hoi chỉ mọc dại trong rừng và trên sườn núi, đến mùa người dân địa phương hái về làm gia vị, thuốc hoặc thức uống giải khát
Tại Bá Thước, quýt hoi được bán với giá dao động từ 20.000 đến 40.000 đồng/kg. Sau khi thu hoạch, người dân thường đóng thùng và gửi xe tới các tỉnh thành để tiêu thụ, thậm chí có thương lái tìm đến tận vườn để thu mua. Với mùi tinh dầu rất thơm và hương vị đặc trưng, quýt hoi rất được ưa chuộng tại các thành phố, mang lại nguồn thu nhập đáng kể cho người dân địa phương.
Anh Thắng (39 tuổi, sinh sống tại huyện Bá Thước) chia sẻ rằng mùa quýt hoi bắt đầu thu hoạch từ tháng 11 đến tháng 1 năm sau. Gia đình anh có hàng trăm cây quýt hoi, bao gồm cả những cây mọc tự nhiên và cây trồng trên nương. Nhiều cây trong số đó đã cho thu hoạch, mang lại cho gia đình anh thu nhập hàng chục triệu đồng mỗi vụ.
Tại Bá Thước, quýt hoi được bán với giá dao động từ 20.000 đến 40.000 đồng/kg
"Quả này rất thơm, vỏ chứa nhiều tinh dầu nên khi bóc ra, mùi hương lan tỏa nhanh chóng. Tôi cũng không hiểu tại sao chúng lại được gọi là quýt hôi vì chúng không hề có mùi hôi. Mãi sau này tôi mới biết tên chính xác của loại quýt này là quýt hoi, nhưng mọi người thường đọc lệch thành quýt hôi," anh Thắng chia sẻ thêm.
Từ một loại quả mọc dại không được ai chú ý, giờ đây khi du khách đến Bá Thước, tỉnh Thanh Hóa, họ đều tìm đến quýt hoi để thưởng thức. Sau khi ăn thử, nhiều người còn mua về làm quà cho người thân và bạn bè.
