Trong văn hóa tâm linh của người Việt, việc thắp hương dâng lễ lên bàn thờ tổ tiên, thần linh không chỉ là nét đẹp truyền thống mà còn thể hiện lòng thành kính, biết ơn của con cháu đối với những người đã khuất và các đấng linh thiêng. Bên cạnh hương hoa, mâm ngũ quả đóng vai trò vô cùng quan trọng trong mỗi dịp lễ, Tết. Tuy nhiên, không phải loại quả nào cũng phù hợp để dâng cúng. Có những loại trái cây tưởng chừng vô hại nhưng theo quan niệm dân gian lại tiềm ẩn ý nghĩa không may mắn, cần kiêng kỵ khi thắp hương để tránh rước xui xẻo vào nhà.
1. Dưa hấu, dưa lê mọc sát đất mang tà khí
Những loại trái cây thuộc họ dưa như dưa hấu, dưa lê, dưa gang vốn được yêu thích vì hương vị ngọt mát, giải nhiệt tốt. Thế nhưng, theo quan niệm phong thủy và tín ngưỡng dân gian, đây lại là nhóm trái cây không nên đặt lên bàn thờ vì chúng phát triển sát mặt đất, nơi dễ nhiễm uế khí, chất bẩn từ phân bón và hóa chất trong quá trình canh tác.
Ngoài ra, khi bày bán ngoài chợ hoặc siêu thị, dưa thường được đặt nằm trực tiếp dưới nền đất, vỉa hè hoặc sàn nhựa – nơi được cho là chứa nhiều năng lượng xấu. Nếu gia chủ tùy tiện mang những quả dưa như vậy lên bàn thờ có thể vô tình đưa theo uế khí, ảnh hưởng đến trường khí thanh tịnh nơi thờ cúng.
Lưu ý: Trong trường hợp bạn có dưa trồng trong điều kiện an toàn, sạch sẽ như trong nhà kính hoặc trên giàn cao, hoàn toàn có thể sử dụng để thắp hương. Tuy nhiên, cần rửa sạch, lau khô và đặt trong mâm hoặc rổ sạch trước khi dâng lễ.
2. Quả lê – Ý nghĩa xui rủi trong tên gọi
Quả lê là loại trái cây giàu dinh dưỡng, được ưa chuộng bởi vị ngọt thanh, tính mát và nhiều công dụng đối với sức khỏe. Tuy nhiên, trong văn hóa tâm linh, quả lê lại mang hàm ý không may mắn vì tên gọi "lê" thường được dân gian liên tưởng đến từ "ly tán", "chia lìa", báo hiệu sự chia cách, đổ vỡ, lục đục trong gia đạo.
Chính vì vậy, dù lê ngày nay được lai tạo thành nhiều giống đắt tiền, có hình thức đẹp và thường được dùng để biếu tặng, nhưng vẫn không phải là lựa chọn phù hợp để đặt lên bàn thờ. Nhiều gia đình kỹ tính tuyệt đối tránh sử dụng quả lê trong mâm ngũ quả cúng tổ tiên, nhất là vào dịp Tết hoặc các lễ trọng đại như giỗ chạp, rằm tháng Bảy, Vu Lan…
3. Ớt đỏ – Màu đẹp nhưng cay đắng
Ớt đỏ là loại quả có hình dáng nhỏ gọn, màu sắc bắt mắt nên thường được một số người sử dụng để trang trí mâm ngũ quả cho thêm phần sinh động, nổi bật. Tuy nhiên, theo quan niệm dân gian, ớt mang vị cay nồng, nóng bỏng – tượng trưng cho những điều cay đắng, khổ đau trong cuộc sống. Không chỉ vậy, ớt còn bị cho là có khả năng xua đuổi linh hồn ông bà, tổ tiên vì tính chất “nóng” không hòa hợp với thế giới tâm linh vốn chuộng sự thanh tịnh, nhẹ nhàng.
Do đó, nếu sử dụng ớt để cúng, dù chỉ vì lý do thẩm mỹ, cũng có thể làm mất đi ý nghĩa tốt đẹp trong nghi lễ thờ cúng. Thay vào đó, bạn nên chọn những loại quả mang sắc đỏ tự nhiên, ngọt dịu như táo đỏ, hồng xiêm, thanh long ruột đỏ… để vừa đẹp mắt, vừa hợp phong thủy.
4. Một số lưu ý khác khi chọn trái cây thắp hương
- Không nên chọn trái cây héo úa, dập nát: Những loại quả không còn tươi mới sẽ thể hiện sự thiếu tôn trọng đối với thần linh và tổ tiên, làm giảm ý nghĩa thiêng liêng của nghi lễ.
- Ưu tiên trái cây có tên đẹp, ý nghĩa tốt: Ví dụ như mãng cầu (cầu mong), sung (sung túc), dừa (đủ), đu đủ (thịnh vượng), xoài (xài – tiêu dùng), thể hiện mong cầu đủ đầy, phát đạt.
- Nên đặt trái cây trên bàn trong mâm, rổ sạch sẽ: Không nên để trái cây dâng cúng tiếp xúc trực tiếp với sàn nhà hoặc các bề mặt bẩn trước khi thắp hương.
- Chú trọng tính cân đối, hài hòa trong cách sắp xếp mâm ngũ quả, tránh bày biện lộn xộn hoặc thiếu sự chăm chút.
Chọn trái cây thắp hương không đơn thuần là việc mua sắm hàng hóa mà còn là nghệ thuật tâm linh đòi hỏi sự am hiểu và thành tâm. Những loại trái cây kể trên, tuy phổ biến và ngon miệng, nhưng nếu không hiểu đúng về ý nghĩa phong thủy của chúng thì có thể vô tình gây ảnh hưởng xấu đến vận khí gia đình. Vì vậy, hãy thận trọng khi chọn lựa và bài trí mâm cúng, để vừa giữ gìn được truyền thống đẹp, vừa đón nhận được may mắn và phúc lành trong cuộc sống.
*Thông tin tham khảo chiêm nghiệm
